امنيت در Symbian

[دانه کولانه]

امنيت در Symbian
بخش اول
نويسنده: وحيد نقشينه ‎/ بخش اول

طراحان و توسعه دهندگان سيستم عامل نرم افزارهاي خاص تجهيزات موبايل هر روز بيش از گذشته از امكانات و توانمندي هاي اين دسته از تجهيزات جديد استفاده مي كنند.
تلفن هاي همراه در اين بين نقش و جايگاه ويژه اي دارند و دليل اين جايگاه ويژگي كوچكي آنها نسبت به رايانه هاي موجود، پيچيدگي كمتر نسبت به رايانه ها و مشكلات كمتر آنها است و بعيد به نظر نمي رسد كه در سال هاي آتي به مرور جاي رايانه هاي شخصي (PC) را بگيرند. در اين بين سيستم هاي عامل طراحي شده براي گوشي ها جايگاه خاص دارند كه در اين مقاله سعي شده است به يكي از آنها يعني سيستم عامل Symbian پرداخته شود.
Symbian : سيستم عامل كوچكي است كه بسياري از شركت هاي سازنده گوشي تلفن هاي همراه از آن به عنوان platform خود بهره مي گيرند. در كشور ما نيز بيشتر گوشي هايي كه در اختيار مصرف كنندگان قرار دارد داراي اين سيستم عامل هستند. اين سيستم عامل براي وسايل دستي و همراه طراحي شده است و لذا داراي بالاترين قدرت كارايي در پائين ترين امكانات سخت افزاري است. به علاوه اين سيستم عامل داراي قدرت پايداري و Stability بسيار بالايي است و اين به دليل روشن و فعال بودن اين سيستم عامل براي روزها و يا حتي هفته هاي متوالي است. به علاوه اين سيستم عامل قادر خواهد بود كه با استفاده از امكان Active objects خود در لحظاتي كه از CPU استفاده نمي شود سيستم را خاموش نگاه دارد و به اين ترتيب در مصرف باتري صرفه جويي كند.
پيدايش Symbian
داستان شروع Symbian از شركت كوچك انگليسي - كانادايي با نام Psion در سال ۱۹۸۰ آغاز مي شود كه با هدف توليد نرم افزارهاي سرگرمي مبتني بر نسل اول CPUها يعني Z8081 تاسيس شد.
سه سال پس از تاسيس شركت Psion شريك تجاري اين شركت يعني شركت Sinclair پيشنهاد توليد نرم افزارهايي كاربردي مانند office را داد كه نتيجه آن توليد مجموعه يكپارچه اي تحت نام QL بود كه داراي نرم افزارهاي پردازنده متن، بانك اطلاعاتي و برنامه گرافيكي مديريت رايانه بود كه بعد از پيدايش سيستم عامل MS-Dos6 اين مجموعه با نام PC-Four وارد اين سيستم عامل شد. يك سال بعد شركت با ارائه Psion organiser كهPDA در ( (Personal Digital Assistant كاربرد داشت گام را فراتر نهاده و به عرصه سخت افزار وارد شد.
در سال ۱۹۸۷ شركت با ارائه محصولات خود بر پايه Plat form جديد خود به سيستم عاملي مخصوص محصولات خود را با نام EPOC معرفي كرد. نخستين نسخه از اين سيستم عامل بر پايه تكنولوژي ۱۶ بيتي ارائه شد و از نام EPOC16 را براي آن درنظر گرفتند.
تا سال ۱۹۹۷ يعني ۱۰ سال بعد اتفاق جديد و خاصي از سوي شركت Psion براي ارتقا و تشكيل EPOC16 انجام نگرفت. اما در اين سال نخستين نمونه از سيستم عامل EPOC با نام EPOC32 وارد باز ار شد كه در حقيقت توسعه يافته و تشكيل شده نسخه EPOC16 بود و به دليل داشتن ساختاري ۳۲ بيتي به نام EPOC32 نامگذاري شد. اين نسخه جديد در ابتداي فعاليت روي PDA كار گذاشته شد.
پس از موفقيت هاي حاصل از نسخه EPOC32، شركت Psion تصميم گرفت كه براي گسترش بازار محصول و ارتقاي آن شركت ديگري را نيز براي توسعه EPOC32 كه آن روزها به اختصار EPOC ناميده مي شد به همكاري بطلبد و نخستين شريك Psion در اين بازار شركت كوچك Gefox بود كه پس از توليد يك هزار از محصولات جديد EPOC اعلام كناره گيري كرد و پس از كناره گيري Gefox شركت بزرگ اريكسون آمادگي خود را جهت همكاري در پروژه EPOC به شركت Psion اعلام كرد و اين همكاري در سال ۱۹۹۸ محقق شد و به علاوه شركت هاي بزرگ ديگري به اين اتحاد پيوستند و با توسعه EPOC نام آن را Symbian نهادند.
پس از به وجود آمدن اتحاد اوليه جهت توسعه Symbian شركت هاي بيشتري به آن پيوستند كه در اين ميان مي توان به sony Ericsson با ۱۳ درصد، پاناسونيك با ۱۰‎/۵ درصد، Siemens با ۸ درصد و سامسونگ با ۴ درصد اشاره كرد. به علاوه شركت هاي اوليه نيز با كاهش همكاري خوب با اين اتحاديه سهم خود را كمتر كردند. به گونه اي كه در حال حاضر نوكيا با
۴۷ درصد و Ericsson با ۱۵ درصد همچنان در اين اتحاد و همكاري مشغول به فعاليت هستند.
ساختار Symbian
سيستم عامل اصلي در سيستم عامل Symbian داراي ساختاري ۳۲ بيتي است كه امكان مديريت همزمان چندين برنامه را براي تجهيزات همراه فراهم مي كند. از مهمترين ويژگي هاي Symbian مي توان به موارد زير اشاره كرد:
۱- اين سيستم عامل داراي ساختاري با نام micro kernel است به گونه اي كه طراحان، حداقل نيازمندي هاي سيستم را در آن در نظر گرفته اند تا كارآيي بالايي داشته باشد.
۲- به دليل وجود مجموعه اي از كتابخانه هاي سيستمي در سطح دوم اين سيستم عامل كارهاي متنوعي مانند تغيير شكل و اندازه فونت ها و كار با بانك اطلاعاتي به راحتي انجام مي شود.
۳- به دليل استفاده از مدل معماري انعطاف پذير مبتني بر Server - Client و نوع خاصي از روش برنامه نويسي امكان پشتيباني از نرم افزارهاي فشرده اما قدرتمند مهيا شده است.
۴- طراحي پايدار نرم افزار با استفاده از مدل برنامه نويسي اشيا مبتني بر Component، Symbian را به سيستم عاملي خاص در طراحي الگوها و چارچوب هاي مختلف تبديل كرده است.
۵- در پائين ترين سطح اين سيستم عامل (Low level) و Comonentهاي اصلي طراحي شده است كه به برنامه هاي كاربردي سمت كاربر امكان مي دهد از هسته سيستم عامل درخواست هاي مختلفي داشته باشند.
۶- امكان سازگاري با تجهيزات و فناوري هاي مختلف در نسخه هاي مختلف Symbian در نظر گرفته شده است.
۷- امكان دسترسي سريع به داده هاي كاربر با استفاده از هسته قدرتمند چند وظيفه اي در پائين ترين سطح نرم افزار و يك چارچوب واسط كاربر بسيار ساده در بالاترين سطح نرم افزار.
۸- طراحي يك زيرسيستم بزرگ متشكل از سه بخش C32، ETel، Esock براي كارهاي ارتباطي و شبكه اي كه اين امكان را در اختيار توسعه دهندگان برنامه هاي كاربردي قرار مي دهد كه با توجه به نوع تجهيزات، سرويس ها و... امكان توسعه نرم افزار خود را بدون توجه به ساختار سيستم عامل انجام دهند.
۹- امكان انتقال اطلاعات در برد كوتاه با استفاده از بلوتوث، USB و...

[دانه کولانه]

امنيت در Symbian

وحيد نقشينه‎/ بخش دوم و پايانى

در بخش نخست اين مقاله به پيدايش سيستم عاملSymbian ونيز امكانات و توانمنديهاى آن پرداختيم. در بخش دوم اين مقاله به ساختار اين سيستم عامل و زبان هاى سازگار با آن مى پردازيم:

ساختار Symbian
سيستم عامل اصلى در سيستم عامل Symbian داراى ساختارى ۳۲ بيتى است كه امكان مديريت همزمان چندين برنامه را براى تجهيزات همراه فراهم مى كند. از مهمترين ويژگى هاى Symbian مى توان به موارد زير اشاره كرد:
۱- اين سيستم عامل داراى ساختارى با نام micro kernel است به گونه اى كه طراحان، حداقل نيازمندى هاى سيستم را در آن در نظر گرفته اند تا كارآيى بالايى داشته باشد.
۲- به دليل وجود مجموعه اى از كتابخانه هاى سيستمى در سطح دوم اين سيستم عامل كارهاى متنوعى مانند تغيير شكل و اندازه فونت ها و كار با بانك اطلاعاتى به راحتى انجام مى شود.
۳- به دليل استفاده از مدل معمارى انعطاف پذير مبتنى بر Server-Client و نوع خاصى از روش برنامه نويسى امكان پشتيبانى از نرم افزارهاى فشرده اما قدرتمند مهيا شده است.
۴- طراحى پايدار نرم افزار با استفاده از مدل برنامه نويسى اشيا مبتنى بر Component، Symbian را به سيستم عاملى خاص در طراحى الگوها و چارچوب هاى مختلف تبديل كرده است.
۵- در پائين ترين سطح اين سيستم عامل (Low level)، Comonentهاى اصلى طراحى شده است كه به برنامه هاى كاربردى سمت كاربر امكان مى دهد از هسته سيستم عامل درخواست هاى مختلفى داشته باشند.
۶- امكان سازگارى با تجهيزات و فناورى هاى مختلف در نسخه هاى مختلف Symbian در نظر گرفته شده است.
۷- امكان دسترسى سريع به داده هاى كاربر با استفاده از هسته قدرتمند چند وظيفه اى در پائين ترين سطح نرم افزار و يك چارچوب واسط كاربر بسيار ساده در بالاترين سطح نرم افزار.
۸- طراحى يك زيرسيستم بزرگ متشكل از سه بخش C32، ETel، Esock براى كارهاى ارتباطى و شبكه اى كه اين امكان را در اختيار توسعه دهندگان برنامه هاى كاربردى قرار مى دهد كه با توجه به نوع تجهيزات، سرويس ها و... امكان توسعه نرم افزار خود را بدون توجه به ساختار سيستم عامل انجام دهند.
۹- امكان انتقال اطلاعات در برد كوتاه با استفاده از بلوتوث، USB و...
زبان برنامه نويسى
زبان اصلى برنامه نويسى در سيستم عامل Symbian، C++ است كه البته اين بدان معنى نيست كه نمى توان برنامه هاى ديگر را در ساختار آن استفاده كرد. بلكه مى توان توسط زبان هاى برنامه نويسى ديگرى مانند OPL، Python، VB، Perl، Java و... براى Symbian برنامه نوشت. در زير به طور خلاصه اشاره اى به هر كدام از اين زبان ها شده است.
C++
اين زبان بيشترين امكان دسترسى به APIهاى سيستم عامل Symbian را فراهم مى كند و بهترين و بالاترين كاركرد در حافظه و سرعت اجرا را داراست.
Python
اين زبان Open source جديد به تازگى وارد دنياى سيستم عامل Symbian شده است و با بهره گيرى از ابزارهايى مانند Py2sis امكان تبديل كدهاى نوشته شده به زبان Pyton براى اجرا روى گوشى هاى تلفن همراه فراهم شده است.
Java
زبان جاوا در سال هاى اخير رشد چشمگيرى داشته است و هم اكنون به عنوان جايگزينى براى C++ در گوشى هاى تلفن همراه به حيات خود ادامه مى دهد. سيستم عامل Symbian مجموعه اى از MIDPها (Mobile Information Device Profile) را دراختيار برنامه نويسان قرار داده است كه مجموعه MIDP ها گروهى از APIهاى جاوا را در درون خود جاى داده كه اين APIها براى استفاده در گوشى هاى موبايل طراحى شده اند.
جديدترين نسخه Symbian
در چند ماهه نخست سال جارى ميلادى در حدود شانزده ميليون گوشى مجهز به سيستم عامل Symbian در سرتاسر جهان به فروش رفته است. شركت سازنده اين سيستم عامل در ماه مارس نسخه ۹‎/۵ Symbian را به بازار معرفى كرد كه توانمندى هايى هم چون استفاده بهينه تر از حافظه و پردازنده، قابليت هاى چند رسانه اى بيشتر، سازگارى بهتر با رايانه هاى شخصى، پشتيبانى از استانداردهاى تلويزيون موبايل و افزايش قابليت هاى مديريت شبكه و اتصالات آن را دارد.
براساس پيش بينى هاى صورت گرفته فروش گوشى هاى مجهز به Symbian در سال جارى ميلادى نزديك به يكصد و شصت ميليون دستگاه خواهد بود كه نسبت به دو سال پيش در حدود دو برابر رشد خواهد داشت و اين رشد مديون همكارى و همفكرى شركت هاى سازنده در ارتقاى محصول خود مى باشد. به گونه اى كه برخلاف ساير سيستم عامل هاى توليدى شركت ها براى گوشى هاى همراه با انتشار نسخه جديدتر Symbian و پرحجم تر شدن آن، نه تنها اجراى آن كندتر نشده بلكه نسخه ۹‎/۵ اين سيستم عامل نسبت به نسخه هاى قبلى سريعتر عمل مى كند.
اين نسخه از Symbian توانايى صرفه جويى فوق العاده اى در حافظه و نيز باترى را دارا مى باشد كه سبب خواهد شد صرفه جويى هفتاد و پنج درصدى براى زمان شروع به كار دستگاه و ساير برنامه هاى كاربردى را درپى داشته باشد.
امنيت در Symbian
يكى از سوژه هاى جديد ويروس نويسان جهت سرگرمى، هدف قرار دادن Symbian است. ويروس هاى طراحى شده براى سيستم عامل Symbian معمولاً از طريق بلوتوث منتقل مى شوند اما اين انتقال مبتنى بر ضعف سيستم عامل نبوده بلكه نشأت گرفته از عدم تصميم گيرى صحيح كاربر است.
در نسخه هاى جديد Symbian خصوصاً در نسخه ۹ Symbian از مدل پيشرفته اى براى مقابله با حمله هاى ويروسى بهره گرفته شده است. توسعه دهندگان نرم افزارهاى ويژه اين سيستم عامل مى توانند نرم افزارهاى خود را توسط برنامه Symbian Signed تأييد كنند و پس از تأييد اين نرم افزار به عنوان يك برنامه مجازى روى دستگاه نصب شده و امكان فعاليت خواهد داشت.
به توصيه هاى زير جهت محافظت بيشتر از سيستم عامل Symbian توجه نماييد:
۱- همواره يك back Up از اطلاعات گوشى خود روى رايانه شخصى داشته باشيد.
۲- اتصال بلوتوث خود را همواره disable نگه داريد مگر در مواقعى كه به آن نياز داريد.
۳- هيچگاه پيام ها و يا فايل هايى را كه فرستنده اش را نمى شناسيد باز نكرده و نخوانيد و حتى اجازه دريافت فايل را به گوشى خود ندهيد.
۴- برنامه هاى مورد نياز خود را از منابع مطمئن دريافت كنيد. به عنوان نمونه مى توانيد به سايت هاى Symbian.com my-و All About Symbian.com سرى بزنيد.
۵- از نصب برنامه هايى كه ماهيت آن مشخص نيست خوددارى كنيد و در هنگام اتصال به شبكه ها ازنرم افزارهاى امنيتى استفاده كنيد.

http://www.iran-newspaper.com/1387/8...et.htm#s859077