مهارت در حل مسئله

[تاري]

هر انسانی در دوران زندگی اجتماعی خود با مسائل و مشکلاتی روبه‌رو می‌شود. این مسائل ممکن است مربوط به دوران کودکی، نوجوانی، جوانی، انتخاب شغل، انتخاب رشته، انتخاب همسر و انتخاب دوست باشد.
برای شناخت و حل مسائل مهم زندگی و تصمیم‌گیری مناسب، راه‌های مختلفی وجود دارد. یکی از این راه‌ها، استفاده از تجربه‌ی شخصی یا تجربه دیگران است. وقتی ما دچار مشکل می‌شویم، ممکن است از تجربه‌های شخصی خودمان استفاده کنیم یا از تجربه‌های دیگران که در این باره تجربه دارند و صاحب نظر هستند‌بهره بگیریم. به طور مثال، اگر برای انتخاب رشته تحصیلی فرزندمان دچار مشکل شدیم از تجربه دیگران که انتخاب رشته کرده‌اند استفاده می‌کنیم. زیرا آنان اطلاعات کافی در این باره دارند. بنابراین از افراد دانشگاهی برای انتخاب رشته فرزندمان کمک می‌گیریم و با آنان مشورت می‌کنیم.
در زمان‌های قدیم که دیوار خانه کعبه را می‌ساختند. سران قبایل مکه می‌خواستند سنگ حجرالاسود را در دیوار آن قرار دهند. در میان سران قبایل اختلاف افتاد و هر کسی می‌خواست افتخار نصب آن سنگ حجرالاسود از آن وی باشد. نزدیک بود میان سران قبایل عرب، درگیری به وجود آید. یکی از حاضران پیشنهاد کرد، برای حل مشکل، هر کسی وارد کعبه شد نظر او را بپذیریم. در همین زمان پیامبر(ص) وارد کعبه شد آن حضرت در آن زمان به محمد امین معروف بود و هنوز به پیامبری نرسیده بود. سران قبیله مشکل را بیان کردند. حضرت محمد(ص) فرمود: پارچه محکم و بلندی بیاورند. رسول خدا(ص) آن سنگ را در میان پارچه گذاشت و به سران قبایل گفت، هر کدام از شما گوشه‌ای از پارچه را بگیرید و آن را بلند کنید. سپس با دستان مبارکش حجرالاسود را در داخل دیوار کعبه جای داد. پیامبر(ص) مشکل را با خلاقیت و ابتکار خود حل کردند و از جنگ و درگیری جلوگیری کردند.

[bigbang]

شما برای حل مسئله تان چقدر به تعریف مسئله بها می‌دهید؟ ما اغلب وقتی با مسئله ای روبه رو می‌شویم تازه اگر بخواهیم خیلی متفکرانه با مسئله مان برخورد کنیم، تمرکز خود را روی روش ها و تکنیک هایی که برای حل مسئله وجود دارد می‌گذاریم و حتی گاه زمان بسیار زیادی را صرف حل موشکافانه مسئله خود می‌کنیم. اما خوب است، قبل از آنکه قدم به جلو بگذاریم ابتدا با تعریف مسئله مان تکلیف خود را روشن کنیم. آیا می‌دانستید روشي كه براي تعریف مسئله خود در پيش مي‌گيريم، چارچوب مسئله ما را شكل مي‌دهد؟ همچنين چگونگی تعریف و بیان صورت مسئله است که گزينه ها و گام های بعدی را به ما تحميل مي‌كند. طرح درست مسئله نقطه شروع است و بر همه تلاش هاي بعدي ما تاثير مي‌گذارد.


چگونگي طرح يك مسئله تاثير شديدي بر مسير انتخابي ما مي‌گذارد. اگر روش بيان مسئله غلط باشد، خشت اول را كج گذاشته ايم و بنابراين مسير غلطي را آغاز خواهيم كرد. تا این حد که حتی گاهی يك راه حل خوب براي مسئله اي كه به درستی بیان نشده، بدتر از زمانی است که هنوز سراغ گزینه های مسئله نرفته ایم اما در تعریف مسئله خود هوشمندانه اقدام کرده ایم. ضرب المثل قدیمی است که می‌گوید: خشت اول را چون نهد معمار كج تا ثريا مي رود دیوار كج!

حالتی را در نظر بگیرید که مثلاً به ما چیزی را می‌دهند و از ما می خواهند از نگاه خودمان تعریفی از آن داشته باشیم. ابتدا ما آن چیز را مشاهده می‌کنیم و سپس بر اساس مشاهده خود تعریفی از آن ابراز می‌داریم. حالا در نظر بگیرید که همان چیز را به کسی دیگر مي دهند که برای آن تعریفی داشته باشد. مسلماً تعریفی که ابراز می‌دارد با تعریف شما یکسان نیست. زیرا که نگاه ما به مسئله است که چارچوب و تعریف ما از آن را شکل می‌دهد.

يادمان باشد كه تعريف‌كردن مسئله تصميممان، براي خود يك مسئله است! و شديداً بر انتخاب نهايي ما تاثير مي‌گذارد. از اين رو تعريف كردن مسئله به شكل هاي گوناگون در آغاز كار بسيار حائز اهميت است .

شتابزدگي در به پايان رساندن مسئله و يا تنبلي در تعريف مسئله از بزرگ‌ترين خطرات و آفت های حل مسئله است. بيان مسئله به ساده‌ترين روش يا اولين روشي كه به ذهن خطور مي‌كند، يا به روشي كه هميشه در گذشته بيان شده، آسان است. اما ساده ترين راه لزوماً بهترين راه نيست. براي حصول اطمينان از اينكه مسئله را درست مي‌فهميم يا نه، بايد بتوانيم از فضاي بسته بيرون بياييم و خلاقانه فكر كنيم.

يكي از خصوصيات بارز افراد خلاق اين است كه توانايي «نوع ديگر ديدن» در آنها زنده و فعال است. منظور از نوع ديگر ديدن اين است كه تنها به يك حالت و به يك تعريف از رويدادها بسنده نكنيم و از خود بپرسيم اين رويداد جز اين تعريف چه تعبير يا تعريف هاي ديگري مي‌تواند داشته باشد.

راهكارهايي عملي براي اين موضوع وجود دارد كه در اينجا به برخي از آنها اشاره مي كنيم:
مسئله را به فرصت‌ها تبديل كنيد


نگاه ما به مسئله و تعریفی که از آن داریم تا این حد موثر است که حتی می‌تواند مسئله ما را به فرصت تبدیل کند. به قول آلبرت اينيشتين، فرصت ها در دل مشكلات نهفته اند. به اين نگاه نكنيد كه يك موقعيت چقدر بد و نا خوشايند به نظر مي‌رسد؛ از خود بپرسيد: در اين موقعيت چه فرصتي براي من نهفته است؟ اكثراً ما در نگاه به مسائل فقط جوانب تاريك مسئله، اختلال در كارها، هزينه هاي سنگين و ... را مي‌بينيم. اما اين يك هنر است كه براي حل مسئله‌مان گاهي بتوانيم آن را در حالت ساده و محدودش ببينيم.
مسئله تصميمتان را تعريف كنيد


بهترين روش براي اينكه بتوانيم مسئله تصميممان را تعريف كرده و يا شكل تازه اي به آن ببخشيم اين است كه ارزيابي اوليه خود را روي كاغذ بياوريم و آن را زير سوال ببريم و تعریف مکتوبی از مساله مان داشته باشیم. تفكر از زواياي مختلف در آغاز كار تعريف هاي بهتري از مسئله خلق مي‌كند. تعريف هاي بهتر گستره وسيع تري از راه حل هاي خلاقانه را پديد مي‌آورند.

از خود بپرسيم آغازگر اين تصميم چه بوده است؟ اصلاً چرا من به اين فكر افتادم؟ آغازگر براي شروع بسيار خوب است زيرا نقطه پيوند ما با مسئله اصلي است. آغازگر ها مي‌توانند فكر ما را منحرف كنند و در تله اي بیاندازند كه مسئله را فقط طوري ببينيم كه نخستين بار از خاطرمان گذشته است. مثلاً وقتي رئيس يك شركت از كارمندش مي‌خواهد كه يك بسته نرم افزاري جديد براي ارسال مراسلات انتخاب كند، ممكن است مسئله واقعاً اين نباشد كه بهترين نرم افزاري كه مي‌توان خريد چيست؟ مسئله حقيقي شايد اين باشد كه بهترين روش براي ارسال مراسلات شركت كدام است؟ شايد به اين نتيجه رسيد كه اصلاً نيازي به خريد نرم افزار جديد نيست. بلكه نياز اين است كه يك دفتر انديكاتور ساده خريد.
محدوديت‌هاي مسئله را زير سوال ببريد


يكي از اين محدوديت ها، محدوديت هاي زماني است. محدوديت ها بعضي وقت ها چشم ما را مي‌بندند و نمي‌گذارند بهترين گزينه ها را انتخاب كنيم. تشخيص و برخورد نقادانه با محدوديت ها ما را به تعريف بهتر مسئله و يافتن راه حل هاي بهتر رهنمون مي‌‌كند.
مؤلفه‌هاي اساسي مسئله را شناسايي كنيد


بايد بتوانيم تصميم‌هاي ديگري را كه بر تصميم ما تاثيرگذار بوده و يا با آن هم‌بستگي دارند، تشخيص دهيم. چه تصميم‌هاي ديگري بر اين تصميم ما تاثيرگذار خواهد بود؟ به ندرت پيش مي‌آيد كه تصميمي كاملاً مستقل و مجزا از تصميم‌هاي ديگر وجود داشته باشد. فكر‌كردن به سرتاسر زمينه تصميم به ما كمك مي‌كند تا در مسير درست باقي بمانيم.
براي تعريف مسئله‌تان يك چشم‌انداز گسترده و عملي ايجاد كنيد


آيا تصميم هاي وابسته بايد بخشي از اين تصميم باشند؟ يا بخشي از اين تصميم بايد تفكيك شده و به طور جداگانه با آن برخورد شود؟ لازم است يك تعريف جامع و گسترده را در مقابل يك تعريف محدودتر و با راه حل هاي آسان تر سبك سنگين كنيم. راه حلي كه براي يك مسئله خيلي كوچك ايده آل است، مي‌تواند براي مسئله اي كه گسترده تر و دقيق تر تعريف شده، راه حل ضعيفي باشد. مثلاٌ براي به حداقل رساندن خرج بنزين يك خودرو مي توان لاستيك‌هاي آن را كاملاً پر باد نگه داشت تا از اصطكاك جاده بكاهد. اما اگر مسئله اصلي كاهش هزينه هاي كلي خودرو باشد پر باد نگه‌داشتن لاستيك‌ها تصميم بسيار ضعيفي خواهد‌بود. درست است كه با اين كار در مصرف بنزين صرفه‌‌جويي مي‌‌شود اما لاستيك ها زودتر فرسوده مي‌شوند.
از ديگران بپرسيد موقعيت را چگونه مي‌بينند و از اين رهگذر روشن بيني‌هاي تازه اي بدست‌آوريد


مشورت با ديگران و ايده هاي آنان كمك مي‌كند تا مسئله را با نگاه جديدي ببينيم. شايد فرصت‌هاي تازه اي پيدا شود و محدوديت‌هاي غير ضروري آشكار شوند. اما اگر به هر دليل نمي‌توانيم با كسي حرف بزنيم، بد نيست تصور كنيم كه ديگران احتمالاً در اين‌باره چه نظري دارند. مثلاً از خود بپرسيم حسابدار من اين مسئله را چگونه مي‌بيند؟ نظر رئيسم چيست؟ اگر سياستمدار هستيم مي‌توانيم از خود بپرسيم مثلاً امام خميني، مهاتما‌گاندي، نلسون‌ماندلا در صورتي كه با مسئله مورد نظر ما روبه رو مي‌شدند چه ديدگاهي داشتند؟
همرمان كه جلو مي‌رويد تعريف مسئله‌ را بازنگري كنيد


ايستادن در بين راه و بازنگري دوباره و چندباره تعريف مسئله، فرصت‌هايي هستند كه اغلب اوقات ما را به تصميم‌هاي بهتر رهنمون مي‌كنند. زير سوال بردن مسئله به‌ويژه هنگامي كه شرايط به سرعت تغيير مي‌كند يا اطلاعات تازه اي در دسترس قرار مي‌گيرد، اهميت زيادي دارد.

باید هوشیار باشیم که در دام مسائل نیفتیم. گاهی اوقات مسائل ما حالت باتلاقی پیدا می‌کنند که هر چقدر دست و پا بزنیم انگار بیشتر فرو می‌رویم و کارمان سخت‌تر می‌شود. تعريف ضعيف مسئله يك تله است .مراقب باشيم در اين تله گرفتار نشويم.

[bigbang]

تعریف :

حل مسئله

فرآیندی است که شخص با توجه به تجارب عملی و توانمندی های ذهنی خود بتواند
در جهت حل مسئله یا مشکل قدم برداشته و به نتیجه مطلوب دست یابد.
خلاصه مهارت حل مساله


مراحل حل مسئله :

1 – شناسایی یا طرح مسئله : مرحله ای که در ان ذهن (افکار یا احساس) شخص یا مسئله یا مشکلی رو به رو می شود.
2 – جمع آوری اطلاعات : برای این که مشکل یا مسئله دقیقاً مشخص و معلوم شود، ضروری است اطلاعات دقیق درباره آن موضوع را جمع آوری کند.
3 – تعریف دقیق مسئله : در این مرحله شخص با بررسی اطلاعات جمع آوری شده به
ریشه و ماهیت مشکل خود پی می برد.
4 – تولید و خلق راه حل های مختلف : در این مرحله شخص سعی می کند راه حلهای مختلف را از طریق بارش فکری، تعامل و هم اندیشی با دیگران با دست آورد.
همه راه حل های مختلفی که به ذهنش خطور می کند را بنویسید .
هدف در این مرحله، فقط پیدا کردن راه حل های گوناگون است ، نه این که
کدامیک از راه هایی انتخاب شده بهتر و قابل قبول تر است!

5 – بررسی راه حل های گوناگون و انتخاب بهترین راه حل : در این مرحله فرد هر یک از راه حل هایی که در مرحله قبل یادداشت شده بود را با نمره ارزش گذاری می کند تا دریابد، کدامیک از راه حل ها کارایی بهتر و قابلیت اجرایی بیشتری دارد و به نوعی زودتر و بهتر می تواند مشکل یا مسئله را حل نماید. هدف در این مرحله بر خلاف مرحله قبل ، قضاوت و داوری است و به بررسی کیفیت و محتوای راه حل ارائه شده را انتخاب کرده و به مرحله اجرا می گذارد
6 – اجرا و ارزیابی: پس از انتخاب بهترین راه حل و اجرای آن، ارزیابی از مشکل یا مسئله، آغاز می شود. اگر راه حل انتخاب شده موفقیت آمیز باشد ، مشکل خاتمه پیدا می کند. اگرموفقیت آمیزنبود اولیت بعدی را به مرحله اجرا می گذارد.در صورتی که فرد نتواند با پیاده کردن راه حل های ارائه شده به حل مسئله برسد، امکان دارد تعریف درست و دقیقی از مشکل نداشته است، پس توصیه می شود مجدداً مراحل را از تعریف دقیق مسئله شروع و ادامه دهد.

راهکارها:

1 – کمک کنیم تا دیگران به کسب توانایی مهارت حل مسئله در زندگی خود بیشتر احساس نیاز نمایند.
2 – برای تقویت مهارت حل مسئله در خود یا دیگران باید به خصوصیات شخصیتی،احساسی و رفتاری خود و آنان توجه ویژه داشته باشیم.
3 – در طرح حل مسئله به شرایط زمان و مکان نیز توجه داشته باشیم که آیا شرایط برای بیان آن مسئله آماده است یا خیر؟
4 – از طریق همدلی با دیگران می توانیم آنان را در حل مسئله کمک کنیم بدونآن که در بیان آن مقاومت ایجاد نماییم.
5 – برای حل مسئله ضروری است اطلاعات دقیق و لازم را از منابع مطمئن کسب نماییم.
6 – با ایجاد باور و نگرش مثبت می توان در حل مسئله گام های مؤثرتری برداشت.
7 – اگر کسی برای حل مسئله از ما کمک خواست، بلافاصله راه حل ارائه ندهیم، بلکه ابتدا از او بپرسیم: خودت چه راه حل هایی به ذهنت می رسد؟ و بعد او را
در مسیر حل مسئله راهنمایی کنیم.
8 – از طرح مسئله یا مشکل از سوی فرزندان یا دوستان و نزدیکان استقبال نماییم.
9 – از به کار بردن کلماتی مانند مشکل خودت است، به من ربطی ندارد، و ...خودداری کنیم.
10 – همیشه اولین راه حل بهترین راه حل نیست، حتماً نیاز به بررسی بیشتر ودقیق تری دارد.
11 – به یاد داشته باشیم که همیشه کوتاه ترین راه، بهترین راه نیست.
12 – در مواجهه با انبوهی از مشکلات به هم تنیده سعی کنیم تا مشکلات را از
نظر اهمیت و مهم بودن اولویت بندی کنیم.
13 – اگر راه حلی را انتخاب کردیم ولی به نتیجه نرسیدیم، مأیوس نشده، بهدنبال راه حل های دیگری برای پیدا کردن حل مشکل یا مسئله باشیم، چرا که شکست یک راه حل، پایان تمام راه حل ها نیست.
14 – اگر اجازه دهیم کودکان پاسخ سؤالاتشان را خود کشف کنند، در سنین بالاتر توانایی حل مسئله بیشتری را خواهند داشت.
15 – تمسخر راه حل های اولیه در کودکان ، کسب توانایی، حل مسئله را در آنها به تأخیر می اندازد.

==============================

Definition:
Problem Solving
Process that the person with practical experience and their mental capabilities to
In order to resolve the issue or problem and taken steps to achieve the desired result.
Summary of problem-solving skills
Problem-solving steps:
1 - Identify the issue or project phase in which the mind (thoughts or feelings) person or an issue or problem to be faced.
2 - Collect information for the problem or is it exactly and it is necessary to collect detailed information on the subject.
3 - define the problem: a review of information collected at this stage to
Origins and nature of their problem takes the following.
4 - Production and create different solutions: in this stage, one tries various solutions through precipitation of thought, reflection and interaction with others is achieved.
All the various solutions that can write hit him.
The goal at this stage, only to find different solutions, not the
Which choice is better and more acceptable ways is

5 - Evaluation of various solutions and choose the best solution in each individual step of the solution that was recorded in the previous step to understand the scoring rate, which improved the efficiency of the solutions, and functionality an earlier and more and can better solve the problem or issue. The goal at this stage, unlike the previous step, judge and jury and to review the quality and content of the solution selected and implemented will
6 - Implementation and Evaluation: After choosing the best solution and its implementation, assessment of the problem or the problem begins. If the selected solution is successful, it will end. The next priority will Myznbvd Agrmvfqyt implemented. If a person fails to implement the proposed solutions to resolve the issue, it is possible for accurate definition of the problem is not the recommended steps of defining the precise </span>the beginning and continue.

Solutions:
1 - to help others gain the ability to problem-solving skills needed to feel more in their lives.
2 - to strengthen their skills in problem solving or others must be personality characteristics, emotions and behavior and make them special attention.
3 - The proposed solution to the time and place, we also note that the conditions are ready to state the problem or not?
4 - through empathy with others, we can help them resolve the issue without saying that it can create resistance.
5 - to solve problems is essential and accurate information can be obtained from reliable sources.
6 - with a belief and a positive attitude can be taken more effective steps in problem solving.
7 - If you want to help us solve the problem, do not provide immediate solutions, but first, ask him: what solutions you come to your mind? And after him
To help solve the problem.
8 - of the issue or problem from our children or friends and relatives welcome.
9 - The use of words like your problem is not related to me, and we refused.
10 - Always the first solution is the best solution, you need to review more Vdqyq has more.
11 - remember that always the shortest way is the best way.
12 - Faced with a host of intertwined problems and difficulties of trying to
Opinion mattered to prioritize.
13 - If we select a solution, but the result reached, not disappointed, looking to find other solutions, we solve the problem or issue, because the failure of a solution, not the end all solution.
14 - If you allow your children to discover answers to questions, at older ages will be more problem-solving ability.
15 - fun in the children's basic solutions, business skills, problem solving in their delays.</span>