شکار کبک در کردستان:

[behnam5555]

شکار کبک در کردستان:

عشق کردها به شکارجزء خصوصیات فطری طبیعی انهاست از سوی دیگر مقوله “شکار و شکارچی” و پیشینه ان سرزمین دارد.به علاوه نوع حیوانات وحشی و اهلی و کثرت و قلت انها نیز تاثیر زیادی در رونق یا انحطاط شکار دارد.
پرندگان نیز در این میان جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص می دهند که از ان سخن خواهیم گفت.

کردستان طبیعتی بسیارزیبا دارد و از حیث اب و هوا منطقه ای سرد و خشک است.ارتفاعات و ناهمواری های زیاد ان بیشتر ماه های سال از برف پوشیده هستند اما دره های مرکزی کردستان اب وهوای اقلیمی وحتی خشک دارند و درجه حرارت نیز در نقاط مختلف مناطق کردنشین کاملا با هم متفاوت است.
کوه های کردستان پوشیده از مراتع و چراگاه های سبز و خرم است و دره های ان پر درخت و مستور از مرغزارهای با طراوت می باشد که در فصل بهار با انواع و اقسام گلهای رنگارنگ اراسته می شوند.
وسعت جنگل های کردستان ترکیه 10 میلیون هکتار و در کردستان عراق
17200000میلیون هکتار است.جنگل های کردستان در همه جا انبوه نیست و در بعضی نقاط جنگل به صورت درختان بوته کوتاه و سرو کوهی ظاهر میشود و درختان چنار و بید و مخصوصا سپیدار در نقاط پر اب فراوان هستند.

ارتفاعات و دامنه های بلند را مراتع وسیع پوشانیده که چراگاه گله های بز و گوسفند می باشد. در بعضی نقاط گیاهان خودروی خوراکی می روید که چوپانان و مردم عادی به دلیل داشتن خاصیت دارویی می چینند و پیرزنان انها را با دقت در منزل نگهداری کنند.
درختان میوه از قبیل: انار، هلو، سیب، انجیر، زردالو و همینطور درخت گردو که عمر صد ساله دارند در کردستان فراوانند.

در کردستان از دویست سال پیش همه انواع حیوانات وحشی پراکنده بودند. در آغاز قرن نوزدهم هنوز در کردستان شیر دیده می شد ، اگرچه امروز نسل شیر در کردستان از بین رفته ولی پلنگ هنوز وجود دارد.
در نه بیرنائو واقع در جنوب منطقه وان خرسفراوان است و در این ناحیه از ماه جون تا سپتامبر خرس ها می توانند طعمه و خوراک کافی پیدا کنند. در بن گوال گراز وحشی زیاد است در سال 1939 میلادی در طی سه ماه 1200 راس گراز شکارشد. و در سال 1963 در ناحیه بارزان در یک نوبت شکار ، 55 گراز شکار گردید. حیوانات دیگر مثل گرگ و شغال و روباه و کفتار اغلب به دهات نزدیک می شدند که وحشی به شمار می آیند در حالی که نه گوشت خوارند و نه درنده .

بعضی از این حیوانات مانند بز کوهی برای گشتشان و بعضی نیز مثل خرگوش صحرایی صرفا به جهت تفریح شکار می شوند. حیوان دیگری که برای گوشتش شکار میشود جوجه تیغی است که مسیحیان منطقه ان را می خورند و همینتوز سنجاب، دله، سمور که برای پوستشان صید می شوند. بنا بر این جای تعجب نیست که می گویند کرد ها شکارچی به دنیا می آیند. پرندگان نیز در کردستان فراوانند.
کوه های بلند کردستان ماوا و پناه گاه عقاب های با شکوه هست. جویباران و اب گیر های منطقه، انواع مرغابی ها بخصوص مرغابی جره و نوک دراز را به طرف خود میکشاند.

در سال 1972 پانصد هزار عدد از پرندگان، زمستان را در دریاچه ارومیه گذرانده و در آنجا از یک نوع خرچنگ کوچک به نام آرتمیا تغذیه کردند در همان زمان دریاچه وان دستجات بی شماری از پلیکان ها را در خود جای داده بود (جی ویلیارد، رولوموند، 13 ژانویه 1973 ) بلبل، لکلک، مرغ ماهی خوار در نواحی ییلاقی و اطراف شهر ها فراوانند و در ترانه های کردی از پرنده ها بسیار نامبرده میشود.
هزاران هزار قمری و کبوتر در داخل غار ها و حفره های بی شمار کوهستان ها آشیانه دارند.
کبک و بلدرچین از پرندگانی هستند که شکار آنها مورد علاقه و توجه خاص شکارچیان است. در آبهای زلال نهر ها ماهی به حد وفور یافت میشود که شناسایی و نام گذاری همه آنها، همیشه آسان نیست. یک نوع ماهی درشت با طول 2 متر که مسیحی ها آن را ماهی توبیاس مینامند در رودخانه زاب صید می شود که گوشت بسیار عالی دارد.
ما در اینجا به شکار کبک اشاره میکنیم.

شکار کبک:
شکار کبک در کردستان توسط راوچی ها (شکارچی ها) انجام می گیرد. کبک در کردستان اسامی و اصطلاحات مربوط به خود دارد. کرد ها کبک را به دو گروه اصلی xasa-kav zera-kav تقسیم می کنند
خاسه که بر مبنای سن و سال کبک به پنج نوع به نام بار ( کبک یک ساله )، تور (کبک دو ساله)، توره وان ( کبک سه ساله) که وی قه یره (کبک چهار ساله)، که وی ------ (کبک پیر با فراتر از چهار سال) تقسیم می شود.
زره که و کبکی است بدون خال و خاسه که کوچک تر و آواز متفاوتی نیز دارد و فقط جیغ می کشد. کبک ها را در کردستان بر حسب رنگ نیز مشخص میکنند مانند: شنیه که (کبک آبی) سووره که (کبک قرمز) که وی سپی (کبک سپید، سفید) که وی سپی واش (کبک خاکستری) از طرف درگر چاقی و لاغری نیز مبنای شناسایی است که وه خره (کبک چاق و چله) که وه باریک (کبک لاغر اندام و نحییف). به علاوه کبک ها چون نر و ماده دارند به این دلیل ما که وه (کبک ماده) نیره که وه (کبک نر) هر کدام ویژگی های خود را دارند که به عنوان مثال بر اساس نوع صدا و آوازشان از هم متمایز میگردند.

شکار کبک انواع گوناگون دارد:
1-شکار با دیو جامد( Dev-Jama) : از پارچه ای رنگارنگ و پر نقش و نگار برای فریب و جذب کبک استفاده می شود و شکارچی از این طریق وی را به دام می اندازد.

2-شکار کبک با کبک: از رایج ترین طرق شکار های کبک در کردستان است. کبک نر و ماده را در جایگاه ویژه قرار می دهند که صدا بدهند و آواز بخوانند و کبک های دیگر را به خود جلب و جذب کنند و از این راه کبک ها را به دام می اندازند. این شکار بیشتر در فصل بهار انجام میگیرد.

3-شکار در چشمه: شکاری است که در پاییز انجام میگیرد و کبک ها برای خوردن آب به چشمه می آیند، برایشان دام میگسترند و به دام می افتند به زبان کردی این شکار را ( رادی سه رکان یا راوه بار) میگویند.

4-شکار رد بلندی ها و تپه ها: این شکار را به کردی کو ته راو گویند که در پاییز هنگام بارش باران انجام میگیرد. در این روش شکار از کبک نر و ماده که در داخل قفس ویژه هستند برای به دام انداختن سایر کبک ها استفاده میشوند.

5-چنگه راو: نوعی شکار است که از زمان نخستین بارش برف زمستانی شروع میشود و دسته جمعی و گروهی انجام میگیرد. صبح زود مردم به تپه ها و ارتفاعات بلند برفی میروند و در انجا در کمین کبک ها می نشینند و آنها را به دام می اندازند زیرا سرما و برف زمستانی موجب می شود که کبک ها از آشیانه بیرون آمده و در نقاط مختلف پراکنده شوند. روش دیگری نیز استفاده می شود و آن پرواز دادن کبک ها و خسته کردن آنهاست تا از پرواز بیافنتد و سپس آنها را زنده می گیرند.

6-را وه ره په: این نوع شکار برای بدام انداختن کبک نر است و لذا کبک ماده ای را با نخی به محلی میبندند و از این طریق کبک نر را به دام می اندازند.

7-شکار با دام تخته: این شکار که به کردی ته پکه نام دارد نوعی دام است بدین طریق که جای را گود کرده و روی آن تخته ای درب دار می گذارند و کبک به محض رفتن روی آن به گودی می افتد و در بسته شده و کبک به دام می افتد.

8-شکار با چراغ قوه: این شکار در شب های تاریک انجام می شود. به اشیانه کبک ها نزدیک شده و بطور ناگهانی چراغ قوه ها را روشن میکنند و کبک ها در نور چراغ قوه مثل اینکه هیپنوتیزم شده باشند از جای خود تکان نمیخورند و لذا به آسانی کبک ها را زنده می گیرند.

9-شکار با تیر و کمان های محلی .

10-شکار با ساچمه زنی.

منبع:کردستان شهر عشق