آموزش كامل نت و نت خواني در موسيقي

[SHeRvin]

در آمدي بر قسمت آموزش

در ابتدا بايد گفت كه هر علمي مختصات مربوط به خود را دارد . علم مورد نظر ما يعني موسيقي نيز از اين مورد مستثني نمي باشد علم موسيقي علم نت خواني مي باشد و لازمه ضروري براي هنرجوياني كه پا در راه يادگيري مي گذارند مي باشد . ما سعي كرديم در قسمت هايي كه تهيه كرده ايم اين علم را به ساده ترين زبان به هنرجويان آموزش دهيم . قابل ذكر است آموزش نت خواني درآمدي بر قسمت آموزش سايت مي باشد كه پس از اتمام نت خواني يا به همراه آن افتتاح خواهد شد ، با آرزوي موفقيت براي شما هنرجويان و با اميد آنكه اين مطالب راهي جديد را در يادگيري در مقابل شما قرار دهد

[SHeRvin]

نت خواني ( قسمت اول

الفباي موسيقي نت مي باشد
تعريف نت:
علامتي است كه بوسيله آن صداهاي موسيقايي نوشته شده ، سپس خوانده و اجرا مي شود

براي بيان نت دو نظام وجود دارد

نظام هجايي



نظام الفبايي



سي لا سل فا مي ر دو

خطوط حامل :

پنج خط موازي و با فاصله معين و يكسان نسبت به هم مي با شد كه نت ها بر روي خطوط و ما بين خطوط قرار مي گيرند و خطوط حامل را از پايين به بالا مي شماريم

خطوط حامل

درحالت كلي نت ها به چهار صورت بر روي خطوط حامل قرار مي گيرند




1 پنج نت بر روي خطوط قرار مي گيرد 2 چهار نت بين خطوط قرار ميگيرد 3-يك نت از پايين چسبيده به خط اول قرار مي گيرد 4-يك نت از بالا چسبيده به خط پنجم قرار مي گيرد

خطوط اضافه



كليد :

علامتي است كه سمت چپ خطوط حامل قرار مي گيرد و نام و موقعيت نت را روي خطوط حامل مشخص مي كند



انواع كليد در موسيقي:


كليد سل كليد فا كليد دو


كليد سل :

در ساز گيتار تنها كليد سل است كه كاربرد دارد

هنگامي كه اين كليد اول خطوط حامل قرار مي گيرد ، نتي كه روي خط دوم حامل قرار مي گيرد سل نام دارد



كشش نت در موسيقي:

به مدت زمان ماندگاري صداي هر نت كشش نت گفته مي شود



سكوت در موسيقي :

نبودن صدا..... كه معادل هر كشش نت سكوتي وجود دارد



ريتم :

به كارگيري انواع كشش ها و سكوتها ( ضرب آهنگ ) به طوري كه از نظر زماني با هم هماهنگ باشند



ضرب در موسيقي :

واحدي زماني در موسيقي مي باشد كه به كمك آن كشش ها سوكتها را در موسيقي اجرا مي كنيم . ضرب را ميتوانيم با شمارش بوسيله حركات رفت و برگشت دست يا پا نگهداريم

پايان قسمت اول
ادامه دارد

اين نكته قابل ذكر است كه بخش هاي مختلف نت خواني به صورت كاملا ابتدايي و در بخش بندي هاي متنوع براي هنرجويان مبتدي آغاز شده و تا سطح پيشرفته ادامه خواهد يافت . از اين رو به هنرجويان مبتدي پيشنهاد مي كنيم با دنبال كردن بخشهاي مختلف آموزش و اندكي حوصله و پشتكار ، اين مهم را يعني نت خواني را بياموزند

Do Re Mi Fa Sol La Si C D E F G A B

[SHeRvin]

انواع نت
گرد

سفید

سیاه

چنگ

دولا چنگ

نت گرد
واحد کشش در موسیقی است به این معنی که کشش زمانی نت های دیگر نسبت به این نت سنجیده میشود.
نت سفید
این نت معادل 2/1 کشش زمانی نت گرد می باشد.
نت سیاه
این نت معادل 4/1 کشش زمانی نت گرد و 2/1 کشش زمانی نت سفید می باشد.
نت چنگ
معادل 8/1 کشش نت گرد یا 2/1 کشش نت سیاه است.
نت دولا چنگ
معادل 16/1 کشش نت گرد یا 2/1 کشش نت چنگ است.

میزان و خط میزان

هر جمله موسیقی از نظر زمان به قسمت های مساوی تقسیم میگردد. هریک از این جملات میزان و خطی که آنها را از هم جدا میکند خط میزان نامیده میشود.
میزان ها ارتباط مستقیمی با واحد اندازه گیری ارزش زمانی دارند و حالت و چگونگی وزن و ریتم را بیان میکنند .

[SHeRvin]

سکوت ها
در یک قطعه موسیقی ممکنه برای چند لحظه هیچ صدایی به گوش نرسه که به اون سکوت میگویند.

انواع سکوت
سکوت ها هم مانند نت ها ارزش زمانی دارند.

انواع نت ها روی کلید سل

همونطور که گفتیم اگر علامت کلید سل روی خطوط حامل قرار بگیره نتی که روی خط دوم قرار داره سل هست...

[SHeRvin]

علامت های عرضی

علامت هایی هستندکه اگر در کنار نتی قرار گیرد، صدای نت را نیم پرده بالا یا پایین می برد.

انواع علامت های عرضی
دیـــــِز (#) که اگر در کنار نتی قرار بگیرد صدای آن نت نیم پرده بالا میرود

بــِــمــُل(b) که اگر در کنار نتی قرار بگیرد نیم پرده صدای آن را پایین می آورد

بــِکار: که اگر در کنار نتی قرار بگیر آن نت را به حالت اول بر میگرداند. به عبارت دیگر دیز و بملی که قبلا بر روی نت اعمال شده با علامت بکار خنثی میشود

به ترتیب بکار ، دیز ، بمل هستند.


مثلا

نت دو دیز می باشد.

[SHeRvin]

در این بخش به معرفی انواع آکورد ها و طریقه ساختن آنها می پردازیم. 28 آکوردی که در اینجا معرفی میکنیم شامل آکورد های مطبوع ، نامطبوع و همچنین تعدادی از آکوردهای مدرن میشود. پس از اینکه ساختن هر آکورد را فراگرفتید لازم است آن آکورد را در گامهای مختلف و روی درجات مختلف گام اجرا کرده و سعی کنید با صدای آن آشنا شوید. در ادامه مطالب و در بخش های بعدی نحوه بکاربردن آکوردها را در حالات مختلف خواهید آموخت.
۱- آکورد ماژور ( بزرگ ) علامت اختصاری M
از قرار گرفتن یک سوم بزرگ و یک سوم کوچک روی نت پایه ایجاد میشود.
مثال : ر ماژور ( DM یا D )

2 -آکورد مینور ( کوچک ) علامت اختصاری m
این آکورد از قرار گرفتن یک فاصله سوم کوچک و یک فاصله سوم بزرگ ، روی پایه ایجاد می شود.
یاداوری : هر فاصله سوم بزرگ شامل 4 نیم پرده و هر فاصله سوم کوچک شامل 3 نیم پرده است.
توجه : اعداد نوشته شده در بین نتهای آکورد در کلیه مثالهای این بخش همان تعداد نیم پرده های بین آن دو نت آکورد است.

3- آکوردهای دومینانت هفتم ( seventh chords ):
چنانچه به هریک از آکوردهای ماژور و مینور یک فاصله سوم کوچک اضافه شود آکورد هفتم بدست می آید، بدیهی است که نت چهارم آکورد در فاصله هفتم کوچک از نت پایه قرار دارد.

در مثال فوق ابتدا فاصله سوم کوچک اضافه شده ( la-do ) ابتدا به آکورد D ( رماژور) اضافه شده که در نتیجه آکورد رماژور هفتم ایجاد شده است و سپس به آکورد Dm ( رمینور ) اضافه شده و آکورد رمینور هفتم را ایجاد نموده است.

4- آکوردهای ماژور هفتم ( major seventh ) :
چنانچه به آکورد ماژور یک فاصله سوم بزرگ اضافه شود، آکورد ماژور هفتم بدست می آید.
در اینصورت فاصله نت چهارم با نت پایه نیم پرده خواهد بود و فاصله نت پایه تا نت چهارم فاصله هفتم افزوده میباشد.

5- آکورد مینور هفتم با پنجم کاسته (آکورد های مینور هفت-پنج):
اگر تمام فواصل آکورد ماژور هفتم را نیم پرده کوچک کنیم یا به عبارت دیگر تمام نتهای آکورد ماژور هفتم را بجز پایه نیم پرده پائین بیاوریم، آکورد مینور هفت - پنج ( مینور هفتم با فاصله پنجم کاسته ) را تشکیل داده ایم.

6- آکوردهای معلق ( suspended chords ):
این آکورد از ترکیب یک فاصله چهارم درست و یک فاصله پنجم درست بدست می آید.به عبارتی دیگر هرگاه دو نت را با فواصل چهارم درست و پنجم درست روی پایه قرار دهیم آکورد معلق یا ساسپند بدست خواهد آمد.
در مثال زیر ملاحظه میفرمائید که نت sol با نت پایه ( re ) فاصله چهرم درست دارد و نت la هم با پایه در فاصله پنجم درست قراردارد که پس از روی هم قرارگرفتن این سه نت آکورد معلق re یا آکورد REsus4 تشکیل گردیده است.

7- آکوردهای ساسپند هفتم (seventh suspended fourth ):
هرگاه به آکورد ساسپند یک فاصله سوم کوچک اضافه شود ، آکورد ساسپند هفتم بدست می آید. نت چهارم اضافه شده به فاصله هفتم کوچک از پایه خواهد بود.

۸- آکوردهای افزوده ( Augmented chords ):
اگر پنجم آکورد ماژور را نیم پرده بالا ببریم آکورد افزوده را ایجاد کرده ایم. این آکورد از روی هم قرار گرفتن دو فاصله سوم بزرگ روی هم تشکیل میشود.در آکورد افزوده نت سوم آکورد با نت پایه فاصله سوم یزرگ دارد و نت پنجم آکورد با نت پایه در فاصله پنجم افزوده قرارگرفته است. علامت اختصاری این آکورد Aug و یا +5 و یا #5 میباشد.

۹-آکوردهای هفتم افزوده ( Augmented seventh ) :
با اضافه کردن یک فاصله سوم کوچک به آکورد افزوده ، آکورد افزوده هفتم ایجاد می شود.

10- آکوردهای کاسته ( Diminished chords ) :
برای بدست آوردن آکورد کاسته میتوان پنجم آکورد مینور را نیم پرده پائین آورد یا اینکه سوم و پنجم آکورد ماژور را هرکدام نیم پرده پائین بیاوریم.

11- آکوردهای کاسته هفتم :
این آکورد پس از اضافه شدن یک فاصله سوم کوچک به آکورد کاسته بدست می آید.

12- آکورد های هفت - پنج ( seventh flatted fifth chords ):
چنانچه از فواصل پنجم و هفتم در آکوردهای ماژور هفتم ، نیم پرده کم کنیم ، آکورد هفت پنج ( هفتم با پنجم کاسته ) بدست می آید.

13- آکوردهای مینور ماژور هفت : چنانچه یک فاصله سوم بزرگ به آکوردهای مینور اضافه شود آکوردهای مینور ماژور هفت بدست می آید.

[SHeRvin]

دوستان عزيزم در ادامه مطالب :

بكار ( ם ) :
اين علامت تاثير علامت هاي ديز يا بمل را از بين مي برد


قوي و ضعيف بودن ضرب در ميزان :
به طور كلي اولين ضرب تمامي ميزان ها قوي ميباشد و ضرب مياني ميزان نيمه قوي ، و بقيه ضرب ها ضعيف مي باشد

براي مثال به ميزان هاي زير توجه كنيد

سنكوپ :
از ادامه يافتن صداي ضرب ضعيف به روي ضرب قوي سنكوپ به وجود مي آيد

ضد ضرب :
هر گاه در حالت سنكوپ به جاي ضرب قوي سكوت قرار گيرد حالت بوجود آمده ضد ضرب نام دارد

عذر خواهی به خاطر بد خط بودن مطالب

[SHeRvin]

خوب دوستان در ادامه ی معرفی آکوردها:

14- آکوردهای مینور ششم ( minor sixth chords ) :
هرگاه نتی با فاصله ششم بزرگ از نت پایه را به آکورد مینور اضافه کنیم آکورد مینور ششم را ایجاد کرده ایم.

15-آکوردهای کامل پنجم ( perfect fifth chords ) :
اگر فاصله سوم را در آکوردهای ماژور یا مینور حذف کنیم ( حذف سوم آکورد ) ، آکورد کامل پنجم بدست می آید .

16- آکوردهای نهم ( ninth chords ):
این آکورد را با اضافه کردن یک سوم بزرگ به آکورد های دومینانت هفتم ، بدست می آوریم.

17- آکوردهای اتنیک یا انیسون ( ethnic chords ) :
این آکورد از فواصل اول و هشتم تشکیل شده است.

18- آکوردهای هفتم با نهم کاسته :
( seventh chords with flatted ninth )
این آکورد از اضافه نمودن یک سوم کوچک به آکورد دومینانت هفتم ( ماژور ) بدست می آید .

19- آکوردهای افزوده هفتم ( Augmented seventh chords ):
اگر نت سوم از آکورد هفت - نه را نیم پرده بالا ببریم یا به عبارتی دیگر چنانچه به آکوردهای اقزوده یک فاصله دوم بزرگ و یک فاصله سوم کوچک اضافه کنیم ، آکورد افزوده هفتم بدست می آید.
این آکورد معادل آکورد افزوده نهم است که فاصله نهم آن نیم پرده پائین آمده باشد، به همین خاطر در برخی موارد این آکورد را با علامت Aug-9 نشان میدهند.

20-آکوردهای افزوده نهم :

هرگاه به آکوردهای افزوده یک فاصله دوم بزرگ و یک فاصله سوم بزرگ بیافزائیم آکوردهای نهم افزوده بدست می آید.

21- آکوردهای ماژور نهم:
چنانچه به آکوردهای ماژور یک فاصله سوم بزرگ ( چهار نیم پرده ) ویک فاصله سوم کوچک (سه نیم پرده ) اضافه شود ، آکوردهای ماژور نهم بدست می آید . به عبارت دیگر چنانچه به آکوردهای ماژور هفتم یک فاصله سوم کوچک اضافه شود ، آکورد های ماژور نهم بدست می آید.

22- آکوردهای مینور نهم :
این آکورد با اضافه شدن یک فاصله سوم بزرگ به آکوردهای مینور هفتم ایجاد میگردد.

۲۳- آکوردهای افزوده نهم ( Augmented ninth chords ):
چنانچه به آکوردهای افزوده یک فاصله دوم و یک فاصله سوم بزرگ اضافه کنیم ، آکوردهای افزوده نهم بدست می آید .

24- آکوردهای 5+2+1 :
این آکورد از ترکیب فواصل اول و دوم و پنجم تشکیل میشود . به عبارت دیگر این آکورد با کاستن نت وسط آکورد ماژور ایجاد می شود.

25- آکوردهای ماژور هفتم افزوده :
چنانچه فاصله پنجم یک آکورد ماژور هفتم ، نیم پرده کروماتیک افزایش یابد به آکورد ماژور هفتم افزوده تبدیل می گردد.

26- آکوردهای ماژور هفتم با فاصله یازدهم افزوده :
( major seventh sharp elevent )
اگر یک فاصله سوم بزرگ به آکورد ماژور اضافه شود ، آکورد ماژور هفتم بدست می آید، حال اگر یک فاصله سوم کوچک هم اضافه کنیم ، آکورد نهم و اگر به آکورد اخیر یک فاصله سوم بزرگ هم اضافه شود ، آکورد ماژور هفتم با فاصله یازدهم افزوده تشکیل می شود .

27- آکوردهای مازور + فاصله نهم ( major add ninth chords ) :
این آکورد با افزودن یک فاصله نهم بزرگ به آکورد ماژور ایجاد می شود .

28-آکورد شش - نه :

اگر در آکورد های ماژور + فاصله نهم ، فاصله نت آخر را نیم پرده افزایش دهیم اکورد شش - نه بدست خواهد آمد .

- آکورد های شماره 18 به بعد در دسته آکورد های مدرن قرار می گیرند.
در میان آکوردهای معرفی شده فوق تعدادی از آنها کاربرد کمتری نسبت به بقیه دارند ولی برای تکمیل شدن مطلب به آنها نیز اشاره شده
است.

[SHeRvin]

نت ها در پیانو:

این ترتیب قرار گرفتن نتها روی کلاویه های پیانو هست
همونطور که می بینین در پیانو از دو کلید سل(دست راست) و کلید فا(دست چپ) استفاده میشه

[SHeRvin]

فاصله ها در موسيقي

قصد دارم طي چند مطلب مروري روي هارموني موسيقي بخصوص Jazz و همچنين رنگ آميزي آكوردها داشته باشم. اما قبل از پرداختن به بحث آكوردها و رنگ در هارموني بهتره كه فاصله هاي موسيقي رو يك بار باهم دوره كنيم. هرچند شايد بارها و بارها اينها رو تو كتابها خونده باشيم اما بايد بدونيم كه خوندن و حفظ كردن اصلا" بدرد نميخوره تا از اونها درك درستي بدست نياريم و در عمل استفاده نكيم هيچ فايده اي نداره و بهتر كه حافظه و مغزمون رو براي كارهاي ديگه مصرف كنيم. فاصله در موسيقي رو ميشه به بياني فضاي ميان دو نتي است كه با همديگه مقايسه ميشند. حالا اين دوتا نت يا باهم نواخته ميشه (بصورت آكورد) يا بطور متوالي (بصورت ملودي) دنبال هم نواخته ميشه. به شكل زير دقت تا توضيح مختصري راجع به فاصله ها داده بشه.

- در گام دو ماژور فاصله ميان نتهاي دو تا ر بمل يعني از C تا Db رو بهش دوم كوچك ميگيم كه معادل نيم پرده است. حالا اگر پايه گام شما مثلا" سل باشه ميشه فاصله G تا Ab كه بازهم دوم كوچك هستش.

- فاصله بين نت دو تا نت ر يعني از C تا D رو فاصله دوم بزرگ گفته ميشه كه يك پرده كامل هستش. حالا همين رو اگه تو گام مثلا" Eb ماژور كه تو Jazz زياد هم بكار ميره بخوايم استفاده كنيم فاصله دوم بزرگ چيزي نيست جز فاصله ميان Eb و F (نت فا) كه اين فاصله هم دوم بزگ هستش.

- در همون گام دوماژور فاصله ميان نت دو و بمل شده نت مي يعني C تا Eb رو سوم كوچك ميگيم كه صداي كاملا" آشنايي داره و مشخص كننده آكورد مينور هستش. همين فاصله رو اگه بخوايم تو يه گام ديگه مثلا" سي ماژور پيدا كنيم ميشه B تا D كه در واقع نت ر همون D#b هست. اين فاصله سوم كوچك از يكي از دو مهمترين فاصله ها در موسيقي هست كه شامل يك ونيم پرده ميشه.

- فاصله ميان دو و مي در گام دو ماژور يعني C تا E بنام سوم بزرگ هست كه دو پرده كامل هست. اين فاصله هم در ساختن آكوردها بسيار مهمه. نكته اينكه بايد گوشمون بتونه راحت فاصله هاي سوم كوچك و بزرگ رو از هم تشخيص بده كاريش هم نميشه كرد جز تمرين.

- فاصله بعدي در گام دو ماژور فاصله چهارم درست (يا perfect) هست يعني بين C و F. كه دوستان گيتاريست احتمالا" اگه از آكوردهاي Suspended مانند sus4 استفاده كرده باشند اين فاصله رو ميشناسند. همين فاصله در گام لا ماژور ميشه ازA تا D كه معادل دو و نيم پرده هستش.

- فاصله مهم بعدي در گام دو ماژور فاصله اي معروف به tritone هست كه بعدها اگر زنده بوديم مي بينيم كه چه طوري اين فاصله ميتونه يه جورايي جايگزين آكورد پنجم گام بشه. اين فاصله در واقع افزوده شده چهارم درست هست يعني سه پرده. يعني در همين گام دو ماژور بيايين فاصله چهارم درست (‍C-F) رو نيم پرده اضافه كنيد ميشه tritone كه بهش چهارم افزوده يا augmented 4th هم گفته ميشه. يا تو يه گام ديگه مثلا" در ر ماژور كه فاصله چهارم درست از D هست تا A اگه لا رو نيم پرده بالا ببريم به D-A# ميرسيم كه چهارم افزوده شده ميشه. اين فاصله رو ميشه حاصله دو فاصله سوم كوچك يك و نيم پرده اي دونست كه دونستنش خيلي مهمه.

- فاصله پنجم كه از همه معروف تره، در گام دو ماژور از دو تا سل يا در گام مي ماژور از مي تا سي و الي آخر هست. اين فاصله كه معادل سه و نيم پرده هست معمولا" تو هارموني ازحاصل جمع يك فاصله سوم بزرگ با يك سوم كوچك درست ميشه. توي گام معتدل (گامي كه همه نيم پرده ها مساوي هستند) اگه از اين فاصله نيم پرده كم كنيم به همون فاصله قبلي يعني tritone خواهيم رسيد. بهش اغلب diminished 5th گفته ميشه. فاصله پنجم افزوده هم خيلي كاربرد داره كافي نيم پرده فاصله پنجم درست رو بالا ببريم ميشه augmented 5th يعني از ‍C تا G#. (خوراك pink floyd)

- فاصله بعدي ششم بزرگ هست يعني از دو تا لا يا در گام لابمل ماژور از Ab تا F اين فاصله معادل نه تا نيم پرده هست. از اين فاصله اگه نيم پرده كم كنيم به minor 6th يا ششم كوچك ميرسيم كه در موسيقي زياد استفاده ميشه. همينطور اگه نيم پرده به اون اضافه كنيم به ششم افزوده يا augmented 6th خواهيم رسيد.

- فاصله بعدي خب معلومه هفتم بزرگ هست. ميشه از دو تا سي يا در گام سي بمل ماژور از Bb تا A. اين فاصله از يازده نيم پرده تشكيل شده. ميشه اونو تركيب دو فاصله سوم بزرگ و يك سوم كوچك هم دونست. باز گيتاريست ها اين فاصه رو تو آكورد هايي مانند CMaj و ... زياد استفاده ميكنند.

- فاصله خيلي خيلي متداول ديگه تو Jazz كه به جرات ميشه گفت اگه آكوردي رنگ خاصي نداشته باشه بايد حد اقل اينطوري باشه هفتم كوچك هستش. يعني در دو ماژور اگر فاصله دو تا سي رو نيم پرده پايين بياريم و به دو تا سي بمل برسيم به يك فاصله هفتم كوچك رسيديم. يا تو گام مي بمل ماژور به Eb تا Db ميرسيم. اين فاصله معلومه ديگه از يازده نيم پرده تشكيل ميشه.

- فاصله بعدي همون اكتاو يا هشتم هست معادل فاصله يك نت با هر نت يك اكتاو بالاترش هست.

حالا چند تا نكته مهم. اول اينكه اين فاصله ها رو نبايد حفظ كرد. بتدريج كه آگاهي آدم تو موسيقي بالا بره خيلي راحت وقتي ساز ميزنه يا جلوتر كه رفت وقتي راجع به موسيقي يا هارموني فكر ميكنه اين فاصله ها به ذهنش مياد. لذا بيخودي نبايد راه بريم و اونها رو حفظ كنيم، در عوض بايد سعي كرد اونها رو درك كرد. يه راه ساده براي اينكه دركمون از موسيقي كه داريم ميزنيم بيشتر بشه اينه كه روي كاغذ يا تو ذهن اونو تحيلي هارمونيك يا ملوديك كنيم. كه يك قسمت از اين تحيلي ميتونه شناسايي فاصله ميان نت هاي آكورد ها يا پرشهاي ملودي باشه كه حتما" حتما" لازمه.