وقتي موسيقي را مي‌دزدند

[SHeRvin]

وقتي موسيقي را مي‌دزدند

موسیقی هنری ایران: سرقت چيست؟ آيا سرقت بايد از کيف، ماشين، خانه، مغازه، و يا اقلام مادي صورت بگيرد؟ آيا کپي برداري غير مجاز موسيقي سرقت نيست؟ چه نامي براي دانلود غيرقانوني آثار و آلبوم هاي هنرمندان مي توان گذاشت؟ به گزارش روز سه شنبه خبرنگار موسيقي ايرنا، چند سالي است که حوزه هنر موسيقي به شدت درگير مساله اي به نام کپي غير مجاز و دانلودهاي آثار شده است.
اثر خوبي به بازار مي آيد اما پس از چند روز به طور تعجب آوري با افت فروش مواجه مي شود در حاليکه در تاکسي ، مهماني ها، محافل دانشجويي و دوستانه و در خلوت و جلوت افراد آن را مي شنويم و مي شنوند و از طرح اين پرسش که آيا فلان اثر را شنيده اي، پاسخ مثبت مي گيريم.
چگونه شده که آلبوم و اثري شنيده مي شود اما فروش آن پايين است؟ کپي و دانلود غير مجاز تنها گزينه اي است که ذهنمان را به سمت خود براي پاسخ اين پرسش مي برد.
چه راهکارهايي براي اين جلوگيري از اين سرقت هنري و احترام به اهل موسيقي و آثارشان پيش رو داريم؟
اين گزارش بنا دارد با مطرح کردن اين سوال پاسخ هاي خود را از زبان هنرمندان اين رشته به نظر مخاطبان برساند.
*** هوشنگ ظريف، نوازنده تار، وجود کپي‌هاي غيرمجاز را ناشي از آزادي عمل سودجويان مي‌داند.
به اعتقاد اين هنرمند، اين وضعيت ناشي از آزادي عمل افرادي است که رو به سوءاستفاده از فروش آثار هنري آورده‌اند و در واقع براي انجام فعاليت غيرقانوني‌شان، اختيار و آزادي دارند.
وي مي افزايد: سال‌هاي سال است که مشکل کپي غيرمجاز از آثار موسيقايي در جامعه ما وجود دارد و هر روز شاهد تکثير غيرمجاز آلبوم‌هاي موسيقي هستيم که در بازار به فروش مي‌رسند و همه نيز از اين وضعيت ناراضي هستند.
به گفته اين نوازنده، دست‌اندرکاران توليد آلبوم‌هاي موسيقي، همه بر وجود کپي‌هاي غير‌مجاز توليدات‌شان واقف‌اند و متوجه نمي‌شوند چه زماني و چگونه اين کپي‌ها به بازار مي‌آيد.
عضو شوراي عالي خانه موسيقي همچنين تاکيدکرده، ازسوي ديگر کسي هم مسووليت سوء‌استفاده از آلبوم‌هاي موسيقي را قبول نمي‌کند و درواقع توليدکنندگان يا نمي‌دانند اين کار از سوي چه کسي صورت مي‌گيرد يا نمي‌توانند جلوي فعاليت‌شان را بگيرند.
به نظر اين هنرمند، قانون نمي‌تواند جلوي فعاليت اين سودجويان را بگيرد چراکه اگر مي‌توانست طي اين همه سال، بالاخره بايد اين مشکل حل مي شد.
*** "آذر هاشمي" مدرس موسيقي و نوازنده سنتور نيز درباره گفته است، قانون کپي رايت جهاني به دليل گستردگي در سطح دنيا، قدرت و تاثير بيشتري براي رعايت مالکيت معنوي دارد اما با اين وجود معتقدم، قانون «حمايت از حقوق مصنفين و مولفين» به دليل سنخيت فرهنگي براي رفع مشکل کپي هاي غير مجاز از آلبوم هاي موسيقي راهگشا خواهد بود.
متاسفانه هنوز در جامعه ما اين مساله جا نيافتاده که توليد يک اثر، هزينه هايي دربر دارد و اگر قرار است از نتيجه آن سودي عايد کسي شود، اين سود بايد به جيب توليد کنندگان آثار رود.
به اعتقاد وي فرهنگ عمومي کشور به آسيب شناسي نياز دارد و يکي از مسائلي که در زمينه مالکيت معنوي آثار موسيقايي اهميت دارد، نظارت بر فروش آثار است.
به باور وي، شايد افرادي که اقدام به کپي غير مجاز از آثار موسيقايي مي کنند به واقع قصد و غرضي نداشته باشند و اين عمل را از روي ناآگاهي نسبت به قانون يا ارزش يک اثر هنري انجام دهند ولي اگر نظارت دقيق تري بر فروش باشد شايد بتوان جلوي چنين کاري را گرفت و با نظارت دقيق، فرهنگ استفاده صحيح از آثار در جامعه را به مرور زمان دروني کرد.
اين مدرس موسيقي با بيان اين که احترام به مالکيت معنوي حتي در کشورهاي توسعه يافته نيز سابقه طولاني ندارد تصريح کرده است، در هر حال اين فرهنگ سازي نياز به زمان داشته و براي رسيدن به آن نيز راه هاي مختلفي وجود دارد؛ براي نمونه در حوزه سينما، ساخت تيزر و يا نصب بنرهاي تبليغاتي و اطلاع رساني جذاب تا حدودي اين مشکل را حل کرده که مي توان از اين راه در حوزه موسيقي نيز بهره برد.
هاشمي در ادامه صحبت هاي خود اجراي قانون حمايت از حقوق مصنفين و مولفين را موثر خوانده و گفته است اين قانون با توجه به فرهنگ ايران تدوين شده است و به نظر مي رسد اگر آن را جدي گرفته و اجرايي کنيم بسياري از مشکلات کپي غيرمجاز حل شود.
اين هنرمند با بيان اينکه ما ميراث، فرهنگ، هنر و آثار خودمان را داريم و براي توليد اين آثار از سرمايه ملي مان هزينه مي کنيم اظهار داشته است اجراي قانون حمايت از حقوق مصنفين و مولفين که برخاسته از فرهنگ ماست مي تواند پايبندي بيشتري را از سوي افراد به همراه داشته باشد.
وي تاکيد کرده است که البته بايد توجه داشته که قانون کپي رايت جهاني به دليل گستردگي در سطح دنيا، قدرت و تاثير بيشتري براي رعايت مالکيت معنوي دارد اما با اين وجود، حمايت از حقوق مصنفين و مولفين به دليل سنخيت فرهنگي، راهگشا خواهد بود.
به نظر هاشمي هر شخص بايد فرهنگ استفاده از آثار هنري را به خود بياموزد و اين اصلاح را بايد از خودمان شروع کنيم.
وي به مخاطبان توصيه کرد مالکيت معنوي هنرمندان را رعايت کنند تا در آينده ديگر با مشکلي با عنوان کپي غير مجاز و سوءاستفاده هايي از اين قبيل روبه رو نباشيم.
*** اما "علي لهراسبي" خواننده پاپ کشورمان نيز گفته است که قانون کپي‌رايت، تجارت موسيقي را حرفه‌اي مي‌کند.
به اعتقاد وي براي رفع معضل کپي هاي غير مجاز بايد سخت گيري وجود داشته باشد تا به مرور زمان، فرهنگ استفاده از آثار هنري اصلي، ميان مردم شکل بگيرد.
وي بر اين باور است که قانون کپي رايت و رعايت آن در جامعه، تجارت موسيقي را هم حرفه اي و انگيزه براي توليد آلبوم‌هاي موسيقي را بيشتر مي کند.
لهراسبي اظهار داشته است: تا زماني که ما در جامعه مان قانون کپي رايت نداريم، هنرمند مدام در استرس است که مبادا کارش لو برود يا کپي غيرمجاز آن بيرون بيايد و متاسفانه با وجود اينکه هر روز دستمزد عوامل توليد، بالا مي‌رود هنرمندان با ضرر بيشتري روبه‌رو هستند و در چنين شرايطي، توليد آلبوم کاهش مي‌يابد و ديگر انگيزه‌اي براي تهيه‌کنندگان باقي نمي‌ماند.
اين خواننده در اين باره افزوده است هيچ تهيه‌کننده‌اي امروز رغبت سرمايه‌گذاري روي خوانندگان جديد را ندارد و همه، سرمايه‌شان را روي خوانندگان شناخته شده و مشهور صرف مي‌کنند تا با ريسک و استرس مواجه نباشند و البته اين در حالي است که اعتماد تهيه‌کننده به سرمايه‌گذاري بر روي خوانندگان مشهور هم در فروش اوليه است چرا که به هر حال کپي‌هاي غيرمجاز از آلبوم‌ها به سرعت وارد جامعه مي‌شود و تمام سايت‌هاي اينترنتي با افتخار، آثار را با سه کيفيت عرضه مي‌کنند، اين کار غيرقانوني را با افتخار و به‌راحتي انجام مي‌دهند و تهيه‌کنندگان گاهي مجبورند به سايت‌ها هزينه اي را بدهند تا مثلا امکان دانلود آلبومي را تا 10 روز به تاخير بياندازند.
لهراسبي در ادامه صحبت‌هاي خود به نبود انگيزه خريد آلبوم‌هاي اورجينال اشاره کرده و گفته است: امروزه شاهد هرچه ارزان‌تر شدن لوح فشرده هستيم، لوح هاي فشرده آثار سينمايي را هم با بسته‌بندي و برچسب‌هاي ارزان ‌قيمت توليد مي‌کنند تا بدين ‌گونه انگيزه خريد کپي غيرمجاز از ميان برود و خريد اثر هنري اصلي به فرهنگ عمومي تبديل شود اما به نظر مي‌رسد انجام اين کار در حوزه موسيقي چندان جالب نباشد.
وي پيشنهاد داد مراجع قانوني با نظارت دقيق و سخت‌گيري بيشتر و وضع مجازات، جلوي فعاليت سايت‌هاي اينترنتي در امر تکثير غيرمجاز آغاز موسيقايي را بگيرند و همانطور که در گذشته بستن کمربند ايمني از سوي افراد ضروري نمي‌نمود و براي رعايت آن به اجبار متوسل شدند و بالاخره بعد از مدت‌ها رفته رفته اين کار به فرهنگ تبديل شده است براي رفع معضل کپي‌هاي غيرمجاز هم بايد سخت‌گيري وجود داشته باشد تا به مرور زمان، فرهنگ استفاده از اثر هنري اصلي، ميان مردم شکل بگيرد.
لهراسبي گفته است:‌ مردمي که هنرمندان خود را دوست دارند بايد بدانند که مثلا اگر آهنگ‌هاي منِ را دانلود مي‌کنند به ضرر من تمام مي‌شود و ممکن است ديگر نتوانم به فعاليت‌ام ادامه دهم.
به اذعان وي، پيوستن ايران به کپي‌رايت جهاني مي‌تواند راه‌کار خوبي براي حل مشکلات مربوط به مالکيت معنوي آثار هنري باشد.
*** "رحيم شهرياري" خواننده موسيقي پاپ آذري نيز در اين باره گفته است:‌ موسيقي زيرزميني عامل اصلي کپي هاي غير مجاز است و اين نوع موسيقي و عدم پخش آنلاين آثار هنري، زمينه بروز و گسترش کپي غير مجاز آثار موسيقي را فراهم کرده است.
به گفته وي کپي غير مجاز آلبوم هاي موسيقي از بدو روي کار آمدن موسيقي زير زميني به وجود آمده و از آن جا که خوانندگان اين نوع موسيقي نمي توانستند به طور قانوني آثار خود را به بازار عرضه کنند اقدام به کپي و توزيع غير مجاز آنها کردند تا اينکه اين روش عمومي و همه گير شده و بسياري از آثار موسيقي مجاز نيز در حجمي وسيع، کپي شده و در اختيار مردم قرار مي گرفتند.
به باور وي، عاملي که کپي غير مجاز آهنگ هاي مجاز را افزايش داد اين بود که برخي از شرکت هاي توزيع کننده آلبوم هاي موسيقي، پخش آنلاين نداشتند و به صورت سنتي، آلبوم ها را در قالب نوارکاست و لوح هاي فشرده در اختيار فروشگاه ها قرار مي دادند و گاها اتفاق مي افتاد که به دليل تاخير در ارسال آثار، مردم مدت ها منتظر مي ماندند از اين رو به کپي غير مجاز آلبوم هاي جديد روي مي آوردند.
شهرياري اطلاع رساني سينما را براي جلوگيري از کپي غير مجاز فيلم ها موثر ارزيابي کرده و گفته است: انيميشن هاي خوبي که در سينما ساخته شد تاثير زيادي در آگاهي بخشي مردم داشت و شاهد بوديم که بسياري از جوانان و نوجوانان نيز نسخه اصلي فيلم ها را تهيه مي کنند ولي متاسفانه در حوزه موسيقي نه تنها کاري در اين راستا انجام نمي شود که بعضا يکسري ناملايمات هم به اين هنر روا مي دارند.
وي رسانه ملي را کاملا در اختيار موسسه سروش دانست و خاطر نشان کرد: رسانه ملي به جاي اين که نقش موثري در اين زمينه ايفا کند کاملا در اختيار موسسه فرهنگي هنري سروش قرار دارد و عامل اصلي فروش بالاي آثار آن است، بنابراين تا زماني که براي اين رفع اين معضل، فرهنگ سازي درستي صورت نگيرد کاري از پيش نمي رود.
اين خواننده آذري تصريح کرده اگر رسانه ملي از بعضي مسايل حاشيه اي و سريال هاي تکراري فارغ شود و در نهادينه کردن حقوق آثار هنري گامي موثر بردارد نيمي از مشکلات را حل خواهد کرد.
به عقيده وي، موسيقي و به طور کل هنر، جزو ميراث فرهنگي يک کشور محسوب مي شوند و اگر اين مساله به درستي براي مردم بيان شود بازتاب خوبي خواهد داشت.
سرپرست گروه "آراز" در ادامه گفته است: تهيه کننده هاي دولتي هزينه هاي هنگفت پخش آثار موسيقي در صدا و سيما را از آن خود کرده و درصدي از آن را به خالقان آثار نمي پردازند، براي مثال حدود 50 درصد موسيقي صدا و سيماي استان هاي آذريابجان شرقي، غربي و اردبيل را آثار بنده تامين مي کند ولي تا کنون، اين سازمان ها هيچ مبلغي بابت پخش مکرر آن ها پرداخت نکرده اند و حتي بر روي بخشي از تيزرهاي تبليغاتي نيز قطعاتي از آهنگ هاي من را گذاشته اند در حاليکه براي اين کار نه اجازه اي گرفته شده و نه رضايت نامه اي در خواست کرده اند.
شهرياري ورشکستگي و نابودي بسياري از شرکت هاي توليد آثار فرهنگي بخش خصوصي را ناشي از کپي هاي غير مجاز آثار موسيقايي دانسته و افزوده است: اين شرکت ها آلبوم را خريداري مي کنند اما هنوز به مرحله توزيع نرسيده، متوجه قاچاق آثار در بازار نمي شوند و اين درحالي است که با شکايت و پيگيري قانوني نيز کاري از پيش نمي برند و نابود مي شوند.
به باور وي، حمايت از حقوق آثار هنري به عهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي نيست بلکه نهادهاي اجرايي و قضايي، مسوول پيگيري اين امر هستند و در کنار آنها صدا و سيما نيز نقش موثري مي تواند ايفا کند.
اين خواننده آذري پيوستن ايران به کپي رايت جهاني و اجراي قانون کپي رايت در کشور را کارساز ندانسته و گفته است: تا زماني که قانون قابل اجرا و محکمي در مجلس شوراي اسلامي براي اين مساله تصويب نشود، اجرايي شدن قانون کپي رايت کمکي به رفع اين پديده مضر فرهنگي نمي کند.
اين گزارش که از زبان هنرمندان اين رشته مشکل کپي ها و دانلود هاي غير مجاز را بيان مي کند همچنان ادامه دارد ...
از: علي بهرامي