قصه ها زیر باران سکه ها

[رزیتا]

امسال هم جوایز ادبی بهترین های داستان نویسی سال 88ایران را انتخال کردند.

قصه ها زیر باران سکه ها

حالا ده سالی می شود که جوایز ادبی در کشور ما رونق گرفته اند و با افت وخیزی که معمول و مرسوم همه کارهای فرهنگی در اینجاست ، به انتخاب و معرفی آثار برگزیده ادبی می پردازند و نقش یک جور راهنما را برای مخاطبان بازی می کنند. امسال هم این جوایز کار خودشان را انجام دادند و هر چند به دلایل مختلف ، برخی از آنها (مثل مهرگان) برگزار نشدند و برخی دیگر (مثل گلشیری) به سال 89 موکول شدند اما از آن طرف جوایز پرو پیمانی هم (مثل جایزه دولتی آل احمد) بود که برگزیدگانش را حسابی تحویل گرفت و آنها را


سکه باران کرد (جایزه آل احمد به برندگانش 110 سکه تمام داد که می شود چیزی حول و حوش 28 میلیون تومان). از آن طرف حاشیه و حرف و حدیث هم مثل هر سال در کار بود ؛ از اینکه نویسنده ای کتابش را از فهرست نامزدهای یک جایزه بیرون بکشد (مثل انصراف مستور و قیصری از فهرست نامزدهای جایزه آل احمد) تا حتی درباره میزان جوایز (همان قضیه 110 سکه جایزه آل احمد) و خلاصه، ماجرایی بود. به هر حال ما هم به رسم هر سال، آخر سالی سری به این جوایز زده ایم و کتاب هایی را که در تعداد بیشتری از جوایز برگزیده شده اند و مقبولیت بیشتری نزد سلیقه های مختلف داشته اند برای شما معرفی کرده ایم. لازم به توضیح نیست که این جوایز، به روال هر ساله، آثار منتشر شده در سال قبلی یعنی سال 87 را بررسی کرده اند و نقد و داوری آثار چاپ شده در امسال می ماند برای جشنواره های و جوایز سال بعدی ، پس اگر اسم کتاب محبوبتان را در این صفحه پیدا نکردید ، قبل از عصبانی شدن ، به صفحه شناسنامه آن کتاب مراجعه کنید و سال نشرش را ببینید. اینها، بهترین های ادبیات داستانی ایران در سال 87 هستند.


برف و سمفونی ابری ( برنده جایزه منتقدان و نویسندگان مطبوعات ؛ برنده جایزه روزی روزگاری ؛ نامزد جایزه گلشیری)

بی ترس در حضور مردگان

پیمان اسماعیلی بعد از مجموعه داستان «جیب های بارانی ات را بگرد» ، دست به قلم شد و داستان «برف و سمفونی ابری» را نوشت ؛ مجموعه ای با هفت داستان که حسابی به مذاق منتقدان و داستان خوان ها خوش آمد و تا توانستند از داستان جناب نویسنده تعریف کردند و به اش جایزه دادند. این را که داستان یک داستان نویسی جوان را هم منتقدان می پسندند و هم عامه مردم که داستان برای آنها نوشته شده ، می توانیم به فال نیک بگیریم و منتظر باشیم تا پیمان اسماعیلی بعد از این هم برایمان داستان همین آدم های دور و برمان

را بنویسد ؛ آدم های بی کس و تنهایی که اولین قدمشان برای مبارزه با ترس ، پذیرفتن ترس و بعد شیرجه زدن در دل همان موضوع یا اتفاقی است که آنها را تا حد مرگ ترسانده . هر چند اگر شخصیت های «برف و سمفونی ابری» به طور علنی این ماجرا را اعلام نکنند اما دقیقا برای پیروزی در این مبارزه از این قانون استفاده می کنند ؛ درست مثل راوی داستان «میان حفره های خالی» که کاملا آگاهانه به دل دو حفره ای می رود که یک عالمه شایعه ترس آور دور و برش چرخ می خورد همه آدم های «لحظات یازده گانه سلیمان» به استقبال موقعیت ترس آور می روند و از آن حتی لذت می برند. راوی داستان «یک هفته خواب کامل» هم با اینکه می داند کاری که می کند، خطرناک است اما تا آخر ماجرا پیش می رود. رئیس در داستان «مردگان» در یک شب برفی ، می رود تا ببیند آن موجود ترسناک بالای سیم چه جانوری است و بالاخره سنگ تمام این خود آزاری ، ماجرای راوی «گرای پنجاه و پنج» است که تصمیم می گیرد در طبقه هشتم ساختمانی که تا خرخره زیر برف فرو رفته بماند ؛ ساختمانی که تنها راه گرم شدنش سوزاندن جسد آدم هاست.
به این ترتیب، این آدم ها تلاش می کنند تا از ترس عبور کنند اما هر چه بیشتر تلاش می کنند ، کمتر به نتیجه می رسند.
ایثار قنواتی

دا ( برنده جایزه کتاب سال ؛ برنده جایزه جلال آل احمد )

خاطرات 59

پدیده سال کتاب ایران چه کتابی بود؟ برای یکی از معدود دفعات، جواب این سوال برای بیشتر مخاطبان کتابخوان و مسوولان امور فرهنگی یکی بود ؛ کتاب «دا» . نامی ساده برای یک کتاب خاطره، آن هم خاطرات جنگ ؛ جنگی که خیلی ها فکر می کردند تمام شده. کتاب «دا» از یک طرف چاپش - با وجود قیمت 11 هزار تومانی و ابعاد کت و کلفتش که هزار صفحه ای می شد - از مرز 100 گذشت تا معلوم شود ملت در این وانفسای زدگی از کتاب ، کتاب خود را پیدا می کنند همان طور که آب ، جوق را ! از طرفی هم دو جایزه اساسی گرفت تا سال


خوبی را به پایان برساند. «دا» قبل از این دو جایزه، در نمایشگاه کتاب تهران هم به عنوان اثر برگزیده انتخاب شد با این حال، انتخاب «دا» در هر سه زمینه از قبل قابل پیش بینی بود و برعکس بقیه گزینه ها سرش، شلوغ کاری نشد. با همه اینها مهم ترین جایزه دا این بود که با وجود شروع به ظاهر دولتی وانگ اینکه کتاب دارد با رانت حکومت می فروشد ، خود مردم با تبلیغ دهان به دهان و امانت دادن کتاب به هم ، جای این کتاب را در کتابخانه ها باز کردند. این روزها در خانه خیلی از ما خاطرات یک دختر جوان خرمشهری است که به طور عجیب و ملموس و انسانی ای ماجرای اشغال این شهر در سال 59 را روایت می کند ؛ خاطراتی که با عکس ها و توضحات و مصاحبه های انتهایی اش نشان می دهد چقدر وفا دار به مستندات است. «دا» دارد به سه زبان انگلیسی و اردو و ترکی استانبولی ترجمه می شود تا در سال آینده و یک سال و نیم بعد از آغاز انتشارش، ابعاد جهانی پیدا کند و هیچ بعید نیست سال بعد، همین موقع جایزه های جهانی را هم از آن خودش کند و سر از کتابخانه های سراسر دنیا در بیاورد.
احسان ناظم بکایی


نگران نباش ( برنده جایزه منتقدان و نویسندگان مطبوعات ؛ نامزد جایزه روزی روزگاری )

موضوع من را انتخاب کرد

« از نظر جامعه شناسی آدم هایی که چیزی برای از دست دادن ندارند خطرناکند دهه شصتی ها چیزی برای از دست دادن ندارند ؛ بی آرمانند من دهه پنجاهی همیشه در زندگی ام ایده آل و آرمان داشتم ولی آنها نمی دانند چه کار می کنند. » راستش به نظر می آید همه چیز بستگی به این دارد که دهه چندی باشید! اگر دهه پنجاهی باشید که هیچ ؛ حتما با کتاب و شخصیت اصلی اش « شادی ». که به ایده آل هایش نرسیده و ویران شده و ایده آل زندگی اش را به حداقل رسانده. همذات پنداری می کنید و غصه اش را می خورید. اما اگر دهه


شصتی باشید و بدانید مهسا محب علی 37 ساله با چنین دیدی در باره نسل شما کتاب را نوشته ، بعید است بتوانید کتاب را دستتان بگیرید یا دوست داشته باشید ولی مربوط به هر نسلی که باشید اگر حاشیه های کتاب را بدانید حتما بیشتر از الان ترغیب به خواندن آن می شوید « نگران نباش » در فاصله زمستان 87 تا بهار 88، سه بار تجدید چاپ شده منتقدان معتقدند سوژه اش بکر است و تا به حال رمانی با موضوع مشابه آن نوشته نشده محب علی داوری یک دوره جایزه گلشیری، منتقدان و نویسندگان مطبوعات و جایزه یلدا را در کارنامه اش دارد و برای رمان دیگرش - نفرین خاکستری - در سال 81 جایزه مهرگان را گرفته. « عاشقیت در پاورقی » او هم در سال 83 نامزد بهترین مجموعه داستان سال جایزه منتقدان و نویسندگان مطبوعات و برنده بهترین مجموعه داستان سال جایزه هوشنگ گلشیری شده داستان نگران نباش در 24 ساعت می گذرد ؛ در تهرانی که در آن زلزله آمده و همه مردم به خیابان ها ریخته اند و این وسط شادی - قهرمان داستان- از خانواده اش که برای فرار از زلزله عازم شمال هستند جدا می شود و می رود در دل جامعه تا برای خودش مواد گیر بیاورد. محب علی درباره انتخاب سوژه و شخصیت های کتاب گفته: « یک بار از احمد محمود پرسیدند چرا شخصیت های داستان هایت سیاسی هستند؟ او گفت من این شخصیت ها را انتخاب نکرده ام . آدم های اطراف من آن روزها سیاسی بودند . من آنها را نوشتم . در باره من هم چنین اتفاقی افتاد . من هم به موضوع « اعتیاد » نپرداختم . من هم از آدم های دور و برم نوشتم.»
زهرا صالحی زاده

ادامه دارد ...

همشهری جوان

[رزیتا]

قصه ها زیر باران سکه ها (2)



گرگ ها از برف نمی ترسند ( برنده جایزه کتاب سال ؛ نامزد جایزه شهید غنی پور )

داستان داغ روزهای سرد

این کتاب محمدرضا بایرامی هم مثل بیشتر داستان هایش در فضای روستایی و کوهپایه های اردبیل - زادگاهش- می گذرد ؛ کتابی که بایرامی برای نوشتنش ده سال زمان گذاشت و آخر سر هم نتیجه اش را دید.
« گرگ ها از برف نمی ترسند » داستان یوسف و فتاح ، دو نوجوان روستایی است که قهرمانانه داستان را پیش می برند ؛ قصه زلزله ای که در

زمستان سال 75 در استان اردبیل اتفاق افتاد و حالا بایرامی داستان روستای کوچک پنج خانواری « ایرات دره سی » را برای خواننده تعریف می کند. اینجاست که نقش قهرمانانه این دو نوجوان برای جنگ با طبیعت شروع می شود ویژگی نترسیدن گرگ ها از برف در انتخاب نام کتاب تأثیر داشته و نقش تلاش بچه ها برای مقابله با گرگ ها را دو چندان می کند (اول قرار بود نام کتاب « سه نقطه و زمین آرام می گیرد » باشد). داستان های بایرامی همیشه تصویرهای قوی ای دارند طوری که خواننده می تواند دقیقا اتفاق ها را در ذهن مجسم کند و لحظه لحظه خود را همپای قهرمان داستان ببیند بایرامی در باره قصه داستانش گفته: « حوادث قصه در واقعیت اتفاق افتاده اند. بسیاری از شخصیت ها وجود دارند و در طول این سه دهه با آنها در گیر بوده ام . روستایی که ماجرا در آن اتفاق می افتد آخرین روستای ارتفاعات سبلان است. من مدیون واقعیت هستم » بایرامی که بیشتر او را به عنوان نویسنده حوزه کودک و نوجوان می شناسند در زمینه داستان نویسی بزرگسالان هم دستی داشته و « پل معلق » معروف ترین اثر او برای بزرگسالان است. اگر چه کتاب های کودک و نوجوان او برای خواننده بزرگسال هم جذابیت دارد. کوه مرا صدا زد. بر لبه پرتگاه، بعد از کشتار، رعد یک بار غرید، دود پشت تپه، عقاب های تپه 60 دشت شقایق ها ، هفت روز آخر و ... تعدادی از آثار بایرامی هستند.
انسیه شهرستانکی

آنجا که پنچرگیری ها تمام می شود ( نامزد جایزه روزی روزگاری ؛ نامزد جایزه نویسندگان و منتقدان مطبوعات ؛ نامزد جایزه گلشیری )

حامد حبیبی خیلی بیشتر از آنکه داستان نویس باشد ، شعر گفته است . اما مجموعه شعری منتشر نکرده است و جشنواره ها مجبورند به تقدیر از داستان هایش اکتفا کنند و « آنجا که پنچرگیری ها تمام می شود » دومین مجموعه داستان اوست که نه داستان کوتاه دارد . در این مجموعه با آدم هایی مواجهیم که همه دنبال راهی هستند تا از روزمرگی فرار کنند . آنها همه چیزشان را که به دنیا وصلشان می کند رها می کنند و می روند تا برسند به جایی که پنچرگیری ها تمام می شوند و بر اسم شهر روی تابلویی مستطیلی خطی قرمز


کشیده اند . اولین مجموعه داستان حبیبی – ماه و مس – سه سال پیش جایزه ادبی اصفهان و نامزد جایزه گلشیری و جایزه منتقدان مطبوعات شد .


شماس شامی ( نامزد جایزه روزی روزگاری ؛ نامزد جایزه جلال آل احمد ؛ نامزد جایزه قلم زرین )
مجید قیصری یک نویسنده دفاع مقدسی است . بیشتر کتاب های او مثل « سه دختر گل فروش » و « ضیافت به صرف گلوله » تمی جنگی دارند و چندین جایزه ادبی از جمله مهرگان ، قلم زرین و ... را برده اند . ولی رمان آخر او – شماس شامی – یک جورهایی سنت شکنی است . او در این کتاب رفته سراغ یک جنگ دیگر ؛ سراغ وقایع بعد از جنگ روز عاشورا . قصه هم حول یک فرستاده ویژه روم می گذرد که در همان زمان به شهر شام سفر کرده بود تا جانشین جدید امپراتور روم را منسوب کند ... می بینید ؟ زاویه دید داستان آن قدر متفاوت است که با اینکه از بستر ماجرا خبر دارید باز هم دوست دارید آن را بخوانید.



همه جایزه های 88

نامزدها ( - ) برنده ها ( . )

ششمین جایزه قلم زرین ( 13 تیر 88 )


بخش ادبیات داستانی
. شماس شامی ، مجید قیصری (افق)
. آوای نهنگ، احمد بیگدلی (چشمه)
. بیوتن، رضا امیر خانی (علم)

دومین دوره جایزه جلال آل احمد ( 2 آذر 88 )


بخش مستندنگاری
- دا ، سیده زهرا حسینی و سیده اعظم حسینی (سوره مهر)
بخش ادبیات داستانی
. هجوم آفتاب ، قباد آذر آیین (هیلا)
. بیوتن، رضا امیر خانی
. من گنجشک نیستم، مصطفی مستور (مرکز)
. آوای نهنگ ، احمد بیگدلی
. شماس شامی، مجید قیصری

سومین دوره جایزه روزی روزگاری ( 2 بهمن 88 )


بخش مجموعه داستان
. آنجا که پنچرگیری ها تمام می شوند ، حامد حبیبی (ققنوس)
. آویشن قشنگ نیست ، حامد اسماعیلیون (ثالث)
- برف و سمفونی ابری، پیمان اسماعیلی (چشمه)
بخش رمان
. دو قدم این ور خط ، اثر احمد پوری (چشمه)
. شماس شامی ، مجید قیصری
. نگران نباش ، مهسا محب علی (چشمه)
- بیژن و منیژه، جعفر مدرس صادقی (مرکز)
بخش ادبیات نمایشی
. شب های آوینیون، کورش نریمانی (قطره)
. آسمان روزهای برفی ، محمد چرمشیر
- پاتوق اسماعیل آقا ، حمید امجد (نیلا)

بیست و هفتمین دوره کتاب سال ( 19 بهمن 88 )


بخش تاریخ، حوزه خاطره نویسی
- دا، سیده زهرا حسینی و سیده اعظم حسینی
بخش ادبیات کودک و نوجوان
- گرگ ها از برف نمی ترسند، محمدرضا بایرامی (قدیانی)

دهمین جایزه منتقدان و نویسندگان مطبوعات ( 25 آذر 88 )


بخش رمان
. احتمالا گم شده ام ، سارا سالار (چشمه)
. مونالیزای منتشر، شاهرخ گیوا (ققنوس)
- نگران نباش ، مهسا محب علی
بخش مجموعه داستان
. آنجا که پنچرگیری ها تمام می شوند، حامد حبیبی
. دیوانه در مهتاب، حمیدرضا نجفی (چشمه)
- برف و سمفونی ابری ، پیمان اسماعیلی (چشمه)

نهمین دوره کتاب سال شهید غنی پور( 12 اسفند 88 )


. داماد فرمانده لشکر، داوود امیریان (شاهد)
. سه سوت جادویی ، احمد اکبرپور (افق)
. گرگ ها از برف نمی ترسند ، محمدرضا بایرامی (قدیانی)
. من و رضا و آیدین ، سیدهاشم حسینی (سوره مهر)
. حتی مردها هم گاهی گریه می کنند، مژگان بابامرندی (مدرسه)
. اعترافات غلامان، حمیدرضا شاه آبادی (کانون پرورش فکری)
. طبقه هفتم غربی ، جمشید خانیان (افق)

نهمین دوره جایزه هوشنگ گلشیری ( سال بعد برگزار می شود )


بخش مجموعه داستان
. برف و سمفونی ابری ، پیمان اسماعیلی
. آنجا که پنجرگیری ها تمام می شوند ، حامد حبیبی
. دیوانه در مهتاب ، حمیدرضا نجفی
. در راه ویلا ، فریبا وفی (چشمه)
بخش مجموعه داستان اول
. آویشن قشنگ نیست ، حامد اسماعیلیون (ثالث)
. شهر یک نفره ، مرجان بصیری (ققنوس)
. مرگ بازی ، پدرام رضایی زاده (چشمه)

همشهری جوان