گفت و گو با افشین ترابی نوازنده گیتار کلاسیک

[SHeRvin]

افشین ترابی در سال 1978 در شهر اصفهان به دنیا آمد. وی نوازندگی گیتار کلاسیک را از 10 سالگی آغاز نمود ودر همان سنین علوم نظری موسیقی وهارمونی را نزد دکتر مهران روحانی فرا گرفت.ایشان در سال 2003 به منضور ادامه تحصیل وارد کالج دولتی موسیقی " گنسین " شهر مسکو شد.

او در گنسین زیر نظر پروفسور " الکساندر وینیتسکی " گیتاریست معروف کلاسیک و جاز در روسیه ، به تحصیل نوازندگی گیتار کلاسیک وجاز پرداخت ودر این مدت کنسرت های متعددی در مسکو برگزار نمود. او همچنین در اولین دوره مسابقات بین المللی هنر وآموزش مدرن که در مسکو برگزار گردید،شرکت نمود ودر بخش گیتار کلاسیک موفق به دریافت دیپلم ممتاز شد.او در تابستان 2006 با مدرک ممتاز (with Honor) به عنوان نوازنده حرفه ایی کنسرت،ارکستر وآنسامبل و با مدرک تدریس بین المللی گیتار کلاسیک،از گنسین فارغ التحصیل شد. وی از سال 2007 تا کنون نیز نزد " نیکیتا کوشکین " آهنگساز افسانه ایی قرن 20 و21،مشغول تکمیل هنر نوازندگی ودانش خود می باشد

-همانطور که در بیوگرافی شما درج گردیده است شما چند سالی در کشور روسیه به تحصیل گیتار پرداختید.میخواستم بدانم چه دلیلی داشت که این کشور را برای ادامه تحصیل انتخاب کردید؟


علت انتخابم آشنایی با گیتاریست روس پروفسور الکساندر وینیسکی بود. زمانیکه موزیک وی را گوش کردم حس آزادی و زندگی را در اثرش احساس کردم و بعد تصمیم گرفتم عازم مسکو شوم. فیلمی از کارهای خودم برای وینسکی فرستادم و موفق شدم از کالج گینسین پذیرش بگیرم. بدین ترتیب بود که راهی کشور روسیه و شهر مسکو شدم

- تا چند سال پیش زمانی که صحبت از گیتار کلاسک میشد، اکثر نوازندگان از کشور های نظیر اسپانیا ، ایتالیا ،فرانسه و آمریکا نام میبردند اما اکنون وضعیت تا حدود زیادی تعییر کرده و برخی از کشور ها نظیر روسیه به عنوان یکی از قدرت های جهانی گیتار شناخته می شود. به طور مثال نوازنده هایی نظیر irina kulikova,vladimir gorbach یا dimitri yariunufو چچندین نوازنده دیگر روس جزء مطرح ترین نوازندگان گیتار جهان به شمار میروند که البته اکثر آنها خارج از روسیه تحصیلات خود را به پایان رساندند. میخواستم از شما بپرسم وضعیت و سطح تحصیلات گیتار در روسیه چگونه است؟ آیا در زمینه گیتار میتوان کنسرواتوار های روسیه را با آمریکا و یا کشور های اروپایی مقایسه کرد؟اگر بله پس چه علتی دارد که نوازنده گان مطرح روسیه اکثرا در خارج از روسیه فعال هستند؟

- مهاجرت همیشه سنت موسیقی­دانها بوده است. اوایل قرن 19 یعنی دوران طلایی گیتار، بیشتر گیتاریستها به پاریس مهاجرت می­کردند مثل کارولی – مالینا - آگوآدو و ..... . جولیانی به وین رفت، سور هم به انگلستان سفر کرد و بعد از آن 8 سال در مسکو بود و سپس به پاریس رفت. در قرن 20 هم سگوویا به پاریس و خانواده رومرو و تدسکو نیز به آمریکا سفر کردند و خیلی مثالهای دیگری از مهاجرت نوازندگان می­توان نام برد. علت مهاجرت جایگاه هنری­ای بود که موسیقی­دانها به دنبال آن می­گشتند. موسیقی دان با مهاجرت خود دنبال فرصت بهتر، باز شدن و کسب تجربه است. شاید بعد از فروپاشی کمونیست و باز شدن دربهای روسیه موسیقی دانان می­خواستند از خطهای قرمز عبور کنند، لذا اقدام به مهاجرت کردند. لیکن امروزه شرایط تغییر کرده و مسکو به شهری با فرصتهای بسیار برای موسیقی دانان خصوصاً گیتاریستها (به دلیل محبوبیت روزافزون این سازدر روسیه) تبدیل شده است


-همانطور که میدانید چند سالیت که در روسیه فستیوال های گیتار جهان برگزار میشود که هر سال تعدادی از برجسته ترین نوازندگان جهان را به دوره هم جمع میکند. استقبال از این فستیوال چگونه بوده و آیا به نظر شما این فستیوال توانست جوانان روسیه را به گیتار علاقه مند کند؟


مسلماً تأثیر زیادی دارد. خود بنده در سال 2004 یکی از منتخبین این فستیوال بودم و نوازندگی 2 نوازنده در من تأثیر زیادی داشت؛ اولی دیلا از لهستان و دیگری دِزیدریو از ایتالیا. سالن کنسرت که خانه بین­المللی موزیک موسکو بود مملو از جمعیت بود که شاید این جمعیت زیاد باعث اضطراب نوازندگان شده بود. هرکس فقط یک قطعه می­نواخت و شاید کیفیت اجرا در حد استقبال مردم نبود ولی در مجموع اقدامی مؤثر و بسیار مثبت بود.

- ورود به کنسرواتوار های روسیه چه شرایطی دارد و آیا سیستم تدریس یا تحصیلات گیتار در کنسرواتوار های روسیه تفاوتی با اروپا یا آمریکا دارد؟

من تا کنون در آمریکا و سایر کشورهای اروپایی نبودم، به همین دلیل نمی­توانم مقایسه­ای در این مورد داشته باشم ولی اطلاع دارم که استاد بنده نیکیتا کوشکین، سالها در آمریکا تدریس می­کرده و در اکثر کشورهای دنیا مسترکلاس داشته که با موفقیت زیادی همراه بوده و شاید ایجاد یک تحول کرده است. به یاد دارم روزی کوشکین به من گفت که وی توانسته پنجره گیتار روسیه را به سمت غرب باز کند و نظر موسیقی­دانان غرب و دنیا را به گیتار روسیه جلب کند. پذیرش دانشجو در دانشگاهی مثل انستیتو مایمونیدا که نیکیتا کوشکین در آن تدریس می­کند از طریق امتحان ورودی صورت می­گیرد که این امتحان شامل امتحان نوازندگی (نواختن سونات، یک سوئیت کامل از باخ و نواختن یک اثر از آهنگسازان قرن 20) به همراه امتحان آنالیز، سلفژ، دیکته و هارمونی می­باشد و هزینه­ای در حدود 200 دلار در ماه در بر دارد.


-ورود به کنسرواتوار های روسیه چه شرایطی دارد و آیا سیستم تدریس یا تجصیلات گیتار در کنسرواتوار های روسیه تفاوتی با اروپا یا آمریکا دارد؟


مسلماً ورودم همراه بود با یک شوک فرهنگی. رفتن به خوابگاه در همان اولین روز ورود، ندانستن زبان روسی و مسائل دیگری که شاید الان که فکر می­کنم از خود می­پرسم چگونه گذشت؟ در آنجا ارتباط بین نوازندگان دارای یک تفاوتی کلی با ایران است، نوعی صمیمیت و اینکه حاشیه در اصل کار حل می­شود. اما در مورد خاطره باید بگویم در کنسرتی که در مدرسه ریختر در زلناگراد داشتم قرار بود با پروفسور وینیسکی به اجرای دوئت بپردازیم. محیط مدرسه و اینکه باید کنار پیانویی می­نشستم و اجرا می­کردم که زمانی ریختر با آن می­نواخته اضطراب شدیدی به من داده بود. به یاد دارم هنگام اجرای یکی از قطعات که 10 صفحه بود، صفحات را اشتباه بر روی پوپیتر چیده بودم، لذا مجبور شدیم اجرا را متوقف کنیم. هنگامیکه قصد مرتب کردن صفحات نت را داشتم ناگهان پوپیتر افتاد و همه سالن خندیدند. اگرچه این اجرا بدترین اجرای عمرم بود ولی تجربه بسیار گرانبهایی نصیبم شد.

-آیا به نظر شما گیتار در کشور روسیه توانسته محبوبیتی را که ساز های نظیر ویولن یا پیانو در میان مردم این کشور دارد را به دست آورد؟ تا جایی که من میدانم کشور روسیه تعداد زیادی از بهترین ویولونیست ها و پیانیست ها ی دنیا را در خود جای داده به طوری که از در و دیوار آن نوازنده های تحصیل کرده در کنسرواتوار می بارد.

همانطور که خودتان پیش از این اشاره کردید امروزه روسیه به یکی از قدرتهای گیتار در دنیا تبدیل شده است که در آن گیتار از محبوبیت بسیار زیادی برخوردار است

- استادان گیتار در کنسرواتوار های روسیه بر اساس چه ملاکی انتخاب میشود؟آیا هر کنسرواتوار بر اساس بودجه ای که دارد استادی را برای خود بر میگذیند و یا اینکه این انتخاب بر اساس ثوابق هنری و میزان امتیاز بندی نوازندگان صورت میگیرد؟



انستیتوهای دولتی روسیه دارای مزایا و حقوق یکسان برای اساتید هستند که انصافاً زیاد هم نیست. اساتید بر اساس داشتن تحصیلات کامل دانشگاهی، اسپرانتورا یا همان دکترا، داشتن career موفق همراه با آثار و سبک تدریس خاص انتخاب می­شوند که این برنامه ریزی آموزشی باید از طرف استاد به انستیتو ارائه شود. در شوروی سابق گروهی از ریش سپیدان موسیقی پس از بررسی مدارک متقاضیان تدریس یا نوازندگی از آنها امتحانی می­گرفتند و در صورت قبولی به آنها اجازه کار می­دادند.

- اگر نگاهی به نوازنده های ایرانی بیاندازید ،چه نسل جوان و چه نسل قدیمی تر، از معروفترین نوازندگان ايرانی گرفته تا گمنام ترین آنها ،اکثریت غریب به اتفاق آنها (اگر نگویم تمامی آنها ) پس از تحصیل در خارج از ایران یا به طور دائم به ایران بر میگردند یا اینکه هر سال چند ماهی را در ايران میمانند. وقتی از آنها در مورد دلیل بازگشتشان سوال میکنیم ،تمامی آنها دلتنگی و دوری از وطن را به عنوان دلیل بازگشت خود به ایران عنوان میکنند. اما من شخصا بر این عقیده ام که دلیل واقعی بازگشت دائم و موقتی آنها بیش از آنکه دوری از وطن باشد ،کسب در آمد است. همانطور که میدانید کسب در آمد در کشور های نظیر آمریکا ،اسپانیا ،ایتالیا و کلا همه کشور های صاحب موسیقی تعداد نوازندگان برجسته بسیار زیاد است و این موضوع به همان میزان کسب درامد را در چنین کشور های دشوارتر میکند.در حالی که در ایران وضعیت اینطور نیست و تعداد نوازندگان حرفه ای گیتار شاید از انگشتان دو دست نیز تجاوز نکند. شما چه نظری در این مورد دارید؟ آیا با نظر من مواق هستید یا خیر؟ لطفا به ذکر دلیل توضیخ دهید.

با نظر شما کاملاً موافقم. در ابتدا می­توان به آن خوشبینانه نگاه کرد. به هر حال دوستان و کسانی که موسیقی­دان در بین آنها رشد کرده می­توانند بستری برای رشد و پیشرفت بیشتر وی باشند. هر موسیقی دان جایگاه هنری خود را بین مردم خود می­تواند پیدا کند که شاید بشود این را خدمت نامید نه فقط کسب درآمد. ولی متأسفانه از جهتی هم ایران می­تواند جایگاهی برای عقب نشینی از صحنه رقابت باشد، جایگاهی که در آن بتوان پشت مدرک پنهان شد و بدون هیچ حرکتی درآمدی کسب کرد و دیگری را به راحتی زیر سؤال برد که به نظر بنده این صادقانه نیست. رومن رولان می­گوید دو چیز هنر را تباه می­کند: دروغ و غرور.