دانشمندان انفجار 13 ميليارد سال پيش را ديدند

[زکریا فتاحی]

دانشمندان انفجار 13 ميليارد سال پيش را ديدند


ستاره‌شناسان قديمي‌ترين رويداد در زمان گذشته را مشاهده‌ و نور يك ستاره را اندازه‌گيري كرده‌اند كه 13 ميليارد سال پيش،‌ درست در هنگام برآمدن كيهان منفجر شده است

به گزارش خبرگزاري رويترز؛‌ اين دانشمندان يك فوران پرتوهاي گاما به نام GRB 090423 را رديابي كردند، تا نور ساطع‌شده از انفجار يك ستاره عظيم را 630 ميليون سال پس از انفجار بزرگ - كه كيهان را به و جود آورد- ببينند.

گزارش اين دانشمندان در روز چهارشنبه 28 اكتبر (6 آبان) در ژورنال Nature منتشر شده است.

دو گروه مجزا ميزان انتقال به سرخ (redshift) اين شيء را حدود 8.2 ارزيابي كردند. انتقال به سرخ اعوجاج نور هنگام عبور آن از ميان فضا و زمان است. اين پديده را به اوج‌ و فرود صداي قطار هنگام نزديك شدن و دور شدن به شنونده تشبيه مي‌كنند.

نيال تنوير و همكارانش از دانشگاه لايسستر انگليس گزارش كردند اين ميزان بالاي انتقال به سرخ - بالاترين ميزان ثبت‌شده تا به حال - نشان مي‌دهد كه اين انفجار هنگامي رخ داده است كه كيهان كمتر از 5 درصد عمر كنوني‌اش را داشت.

بينگ ژانگ از دانشگاه نوادا در تفسيري بر اين يافته‌ها نوشت: "انتقال به سرخ اندازه‌گيره‌شده براي فوران GRB 090423 به معناي آن است كه اين انفجار هنگامي رخ داده است كه كيهان 9 بار كوچكتر از اندازه فعلي‌اش بود- بنابراين زمان وفوع اين رويداد را مي‌توان حدود 630 ميليون سال پس از انفجار بزرگ تعيين كرد."

او افزود: "فوران‌هاي پرتو گاما از شديدترين انفجارها در كيهان هستند."

"تصور بر اين است كه اين انفجارها با تشكيل سياهچاله‌هاي در اندازه ستاره‌ها يا ستاره‌هاي نوتروني به سرعت در حال چرخش، به شدت مغناطيسي‌ در هنگام رويدادهاي كاتاكليسميك cataclysmic مانند فروريزي يك ستاره عظيم يا به هم پيوستن دو شي‌ء ستاره‌اي فشرده همراه است."

در اين مورد، مرگ ستاره در مدت‌ها پيش آنقدر درخشان بوده است كه حتي كهكشان‌ها را تحت‌الشعاع قرار دهد، و به دانشمندان كمك خواهد تا آنچه را در روزهاي اوليه پيدايش كيهان رخ داد،‌درك كنند.