کوسه، یک خطر و دهها فایده

Younes · #1 09-15-2007

کوسه و انسان، نیاکان مشترکی داشته اند و بافتهای بدن آنها چندان از یکدیگر متفاوت نیست.
اگر بتوانید چند دقیقه ای خاطره دندانهای تیز کوسه را در فیلم آرواره ها فراموش کرده و مطلب زیر را مطالعه کنید، خواهید دید که کوسه، هرچند همواره به عنوان یکی از وحشت انگیزترین آبزیان مطرح شده است، اما میتواند از بسیاری جهات برای انسان و طبیعت مفید واقع شود.

1. کوسه، به عنوان یکی از قدیمیترین مهره داران، میتواند اطلاعات ذیقیمتی درباره مبداء و تکامل تمام انواع مهره داران از جمله انسان، در اختیار دانشمندان قرار دهد.

2. کوسه ها در رشد جمعیت یکی از محبوبترین مواد غذایی انسان- نرم تنان صدف دار مانند خرچنگ، انواع صدف، لابستر و مانند آنها - تاثیر مستقیم دارند. زیرا خوراک اصلی کوسه سفره ماهی است که آنهم به نوبه خود شکارچی اصلی این موجودات نرم تن محسوب میشود.

3. کوسه های مجهز به دوربین اطلاعات بسیار ارزنده ای برای انسان به دست آورده اند زیرا این ماهی میتواند در آبهای پرخطری چون محل تست اتمی در اقیانوس آرام به راحتی رفت و آمد کرده و در شناسایی و مطالعه محل مفید واقع شود.

4. سیستم ایمنی کوسه بسیار پیشرفته است و تنها تعداد اندکی از آنها به بیماریهایی چون سرطان و بیماریهای مرگ آور دچار میشوند. اگر دانشمندان بتوانند کلید این روند ایمنی را کشف کنند، کوسه ها در آینده به منبع اطلاعات اساسی برای پیشگیری و حتی درمان مرگ آورترین بیماریهای شایع میان انسان تبدیل خواهند شد.

5. تیغه پشت کوسه و همچنین بینی کوسه کله چکشی الهام بخش بسیاری از تولیدات سطح بالای تکنولوژیک مانند بالهای هواپیما و بدنه های جت بوده است. مرکز تحقیقات لنگلی (Langley Research Center) ناسا برای طراحی ملزومات پروژه های خود تحقیقات گسترده ای بر روی کوسه ها، نهنگ و مرغان دریایی انجام داده است.

6. بعضی از انواع کوسه مانند کوسه نهنگی، علی رغم جثه عظیم 15 متری خود، ریزه خوار هستند. آنها از پلاکتونها (جانداران ریز شناور بر آب)، میگوهای بسیار ریز و جلبکها تغذیه میکنند. عده ای از کارشناسان عقیده دارند که این روش تغذیه، به پاکسازی آب و جلوگیری از رشد جلبکهای مضر کمک بسیاری میکند.

7. خون کوسه حاوی مواد ویژه ضد لخته شدن خون است که برای استفاده در ناراحتیهای قلبی مورد مطالعه دانشمندان قرار گرفته است.

8. کوسه ها بیش از هر جاندار دیگر روی زمین، نسبت به الکتریسیته حساس هستند. از آنجایی که ردیابی میدانهای مغناطیسی برای جهت یابی و دریانوردی بسیار مفید

است، دانشمندان برای تولید سیستمهای ناوبری و جهت یابی بهتر در انواع خودرو، کشتی و هواپیما به مطالعه بر اعضای ردیاب الکتریکی مشغول هستند.

9. بسیاری از دانسته های دانشمندان از مسائل زیست شناختی ماهیها، از طریق مطالعه بر کوسه، به خصوص نوعی کوسه کوچک به نام سگ ماهی، به دست آمده است.

10. کوسه ها به عنوان یکی از تماشایی ترین موجودات و جاذبه اصلی صنعت جهانگردی بوم شناختی یا اکوتوریسم به شمار میروند و از نظر اقتصادی برای کشورهایی چون فیلیپین و بلیزه (Belize) بسیار ارزشمندند.

11. این عقیده وجود دارد که کوسه و انسان، نیاکان مشترکی داشته اند و بافتهای بدن آنها چندان از یکدیگر متفاوت نیست. امروزه محققین بینایی سنجی برای یافتن امکان پیوند قرنیه کوسه به انسان، به کار بررسی قرنیه کوسه مشغولند.

12. نگهداری کوسه در آکواریومهای بسیار بزرگ نیز سالانه میلیونها دلار نصیب صاحبان این صنعت کرده است زیرا برای جهانگردان هیچ چیز به اندازه تماشای کوسه ای که در فاصله بسیار نزدیک و در عین حال ایمن به زندگی معمول خود میپردازد، جذاب نیست.

13. بسیاری از کوسه ها مردارخوارند و از حیوانات و گیاهان مرده یا در حال مرگ تغذیه میکنند. این کوسه ها در حفظ و نگهداری اقیانوسها از لاشه های رو به زوال موجودات نقشی اساسی دارند.

14. به نظر میرسد که یک ماده شیمیایی به نام اسکوالاماین (Squalamine) که از سگ ماهی به دست می آید، برای از بین بردن باکتریهای میکروبی و سلولهایی با قابلیت سرطانی شدن مفید است. این ماده طبیعی روزی به عنوان دارویی برای عفونتها و بیماریهای انسان به ثبت خواهد رسید.

15. دندان کوسه، با تنوع فراوانی که در شکل، اندازه و سطح برنده آن وجود دارد، همواره یکی از شگفتیهای طبیعت بوده است. به احتمال بسیار این دندانها الهام بخش ابزارها و جنگ افزارهای انسانهای اولیه بوده اند. گاهی خود دندان و پوست کوسه نیز در ساختن این وسایل به کار میرفته است.

16. محققین در حال آزمایش یک روکش جدید برای قایقها و کشتیها هستن. این پوشش که با الهام از شکل، اندازه و جنس پوست کوسه ساخته شده است، از چسبیدن جلبک و مواد و جانوران چسبنده دیگر به بدنه قایق جلوگیری خواهد کرد. طراحان امیدوارند بتوانند چنین کیفیتی را به بدنه کشتیها هم منتقل کنند.

parastu · #2 04-07-2008

سلام
من شنیدم از پوست کوسه مایو هم درست میکنن درسته؟

**امیر عباس انصاری** · #3 04-07-2008

نقل قول:

نوشته اصلی توسط parastu

سلام
من شنیدم از پوست کوسه مایو هم درست میکنن درسته؟

مایو!!!
والله مایو مال پوست بدن انسانه و طبیعتا ماها برای لباسهای زیر و لباس شنا نمی تونیم از چرمهای سفت و ضخیم و یا محکم و زبر و یا پوست غیر قابل انعطاف حیوانات استفاده کنیم.:D

ولی پوست کوسه رو نمی دونم والله تا حالا زیر شلواری راه راه مدل سنتی ایرونی از جنس پوست کوسه نداشتم که بدونم نرمه یا نیست:D
اما این مطالب رو براتون میذارم تا هم به تاپیک کمک کنه و هم شاید پاسخ سوالات شما درش موجود باشه.:

کوسه ماهی ها... کوسه ماهیان

مقدمه
کوسه ماهیان جزء ماهیان غضروفی بوده ودر خلیج فارس ودریا ی عمان ازتنوع قابل ملاحظه ای برخوردارند.کوسه ها حلال گوشتند.
از 120گونه دردنیا ، 20گونه مهاجم هستند که فقط 4گونه ازآنها به انسان حمله می کند.
این گونه های مهاجم درخلیج فارس ودریای عمان وجودندارند. تقریبا گوشت تمام کوسه ها قابل خوردن بوده، لیکن گوشت کوسه های کوچکتر که پوست و باله آنها مناسب نیست مرغوبتر می باشد. چون غلظت اوره آن کمتربوده وعمل آوری آن نیز آسانتراست.
گوشت کوسه به علت بی استخوان بودن وقابلیت عمل آوری به شکل فیله واستیک وقطعات کبابی ازبازارپسندی مناسبی برخوردارست. میزان پروتئین گوشت کوسه ماهی بین3/16تا 7/21درصد اندازه گیری شده ودرصد موادمعدنی وچربی آن بترتیب درگونه های مختلف از6/0تا8/1درصدو0/3-0/1درصد می باشد. ارزش های غذایی گوشت کوسه
ارزش غذایی گوشت کوسه در مقایسه با ماهیان استخوانی باتوجه به ترکیب وتوزیع اسیدهای آمینه کمترمی باشد. ازآنجا که میزان اوره در بافت عضلانی کوسه ماهیان بالاست بنابراین به منظوراستفاده به عنوان یک منبع غذایی لازم است که میزان اوره کاهش یابد. علیرغم اوره زدایی، باز هم این گوشت برای افرادی که ناراحتیهای قلبی –عروقی، نقرس وفشارخون بالا دارند توصیه نمی شود. تحقیقات روی 30گونهکوسه نشان داده که میزان اوره بین 1600تا2300میلی گرم درصد گرم گوشت متغیراست.
عمل آوری
خون گیری ازکوسه تازه صیدشده، خیساندن فیله ها وشستشوی گوشت چرخ شده درکاهش میزان اوره نقش دارند.خون گیری ازحیوان باید قبل از انعقادخون صورت گیرد. گوشت اوره زدایی شده وتازهکوسه فاقدبوی تندبوده ورنگ آن سفیداست، درحالیکه گوشت کهنه واوره زدایی نشده به رنگ قهوه ای همراه بابوی تندآمونیاکی می باشد. گوشت تازه کوسه بی نهایت فاسدشدنی است.
درطی فعالیت میکروبی گوشت کوسه ، اوره به سرعت به آمونیاک تبدیل ومحصول رافاسد می کند. منجمد کردن ویخ زدن ماهی می تواند کیفیت آن را مطلوبترکند.

درنهایت این عمل ماهی را به همان وضعیتی که بلافاصله قبل از منجمد کردن بود نگه می دارد.
در حال حاضرازیک گونه ماهی (Carcharhinus dussumieri) درتهیه سوسیس ماهی استفاده می شود. کوسه های بزرگترازنظر پوست وباله مناسب تر هستند، ولی ازنظر گوشت مطلوب نمی باشند. بعضی از انواع کوسه های بزرگ به شدت خطرناک هستند وباید قبل از جابجایی کشته شوند. حتی کوسه های کوچکتر همچون سگ ماهی Squalus acanthiasمی توانندبرای کسانی که آن راصید می کنند خطرناک باشند.
احتیاط های لازم
زهرابه آن موجب حساسیت وخارش کمی دراکثرمردم می شود. کوسه های بزرگتری که برای مصرف پوستشان صیدمی شوندنباید شکم آنهاخالی ویادریخ قرارگرفته ومنجمدشوند ولی کوسه های کوچکتر باید بلافاصله بعداز صیددریخ قرارگیرندوتازمان انجماد ویافراوری باید همچنان دریخ مخلوط بمانند،.
تعدادی ازکوسه ها Ginglymostoma cirratum پوست باارزشی دارند، درحالیکه گوشت آنها بی ارزش است. از طرف دیگرگوشت کوسه باله کوتاه Isurus oxyrinchus ممکن است دربازار از ارزش زیادی برخوردار باشد.
مصارف متنوع
پوست کوسه دربرخی کشورها به عنوان غذا خورده می شودامابیشتر پوست کوسه ماهی (دباغی نشده ) درتهیه چرم استفاده می شود .درگذشته از پوست کوسه برای تهیه سنباده وصیقل دادن وسایل چوبی استفاده می شد.
یعنی پوستش زبره مگه روش کار بشه تا چرم بشه بعد بشه برای لباس استفاده کرد.( توضیح از امیر )

ازچرم کوسه ماهی ، درتهیه وسایل لوکس مانند کیف دستی، کفش ، چکمه، کیف زنانه ومردانه، بندساعت، کمربند، جاکلیدی، جلدهفت تیرودسته چاقو استفاده می شود .
ازکبد این آبزی علاوه بر استخراج ویتامینA برای تهیه روغن استفاده می شود.ازدندان کوسه استفاده تزئینی وازغضروف آن استفاده دارویی می شود.باله کوسه صادراتی بوده ودرژاپن ازآن سوپ تهیه می کنند. برخی کوسه ها که برای مصرف غذایی انسان مناسب نیستند و برای تهیه آردماهی به بندر برده می شوند. کوسه هایی که جهت استفاده از پوست آنها درنظرگرفته شده اند باید ازکوسه هایی که گو شت آنها به صورت سردشده ویامنجمد مصرف می شود جدانگهداری شوند. هرگونه آسیب فیزیکی وخشک شدن سطح پوست درکاهش کیفیت کوسه اثرداشته واحتمالا موجب اکسیدشدن آن می شود.

دربین گونه های کوسه که پوستشان برای تهیه چرم بهتراست، کوسه ببری، کوسه سرچکشی، وکوسه های lemon ,dusky ,nurse ,sandbar ,porbeagle ,short fin ,mako ,bull
می باشند.
هیچگونه آماری درتولیدجهانی وتجارت چرم کوسه نبوده وهنوز بازار این محصول به قدری که درگذشته بوده نیست. درگذشته تولیدکنندگان اصلی فراورده های پوست کوسه، امریکا، مکزیک ونزوئلا، آلمان، انگلیس وژاپن بود.
باافزایش جمعیت کوسه ، گوشت آن بیش از پوست مورد توجه بوده است.لاشه کوسه به همراه پوست فروخته می شود ولازم است اقدامات لازم درزمینه استفاده از پوست باارزش کوسه صورت پذیرد.
مترجم وگردآورنده:
مهندس ژیلا توپچی خسروشاهی کارشناس شیلات استان آذربایجان شرقی
منابع فارسی:
1.گلشاهی ، عیسی، کوسه ها ، شیلات ایران، دفترطرح وتوسعه
2.فرجی هارمی، رستم. خورشیدپور ، بیژن ، تهیه سوسیس ازیک گونه کوسه ماهی، مرکز تحقیقات شیلاتی دریای عمان
3.بی نام، آئین کار بین المللی فراوری کوسه ماهیان-لابستر، سازمان خواربار وکشاورزی ملل متحد فائو، معاونت طرح وبرنامه شیلات ایران
4. محمدیان، زهره، فردوسی، روح الله، 1384، بررسی علل فسادزودرس کوسه ماهی منجمد، چکیده مقالات ارائه شده درپانزدهمین کنگره ملی صنایع غذایی، انیستیتو تحقیقات تغذیه ای وصنایع غذایی کشور
5. دریانورد، صفیه، خواص دارویی غضروف کوسه، تکثیروبازسازی ذخایرشیلات ایران
منابع خارجی

6.Kusumi Yagasaki, 2002, Proceeding of fifteenth annual meeting of the Japenesen association for Animal cell Technology, Animal cell technology, Fuchu,11-15 december,volume 13
7.Stefania Vannuccini, 1999, Shark utilization ,marketing, and trade, FAO fisheries technical paper, Rome

**امیر عباس انصاری** · #4 04-07-2008

در همین زمینه:

بررسی جایگاه اکولوژیکی و فواید درمانی کوسه های خلیج فارس ودریای عمان

**امیر عباس انصاری** · #5 04-07-2008

نقل قول:

نوشته اصلی توسط parastu

سلام
من شنیدم از پوست کوسه مایو هم درست میکنن درسته؟

و بازهم ایضا پیرو سوال شما:

لباسي براي قهرماني !