CT colonography و تشخیص سرطان و استئوپروز

[shohreh007]

CT colonography و تشخیص سرطان و استئوپروز


پژوهشهای جدید نشان دادند که سی تی کولونوگرافی، که به آن virtual colonoscopy نیز گفته می شود، این قابلیت را دارد تا دو عارضه را همزمان مشخص کند- سرطان کولورکتال و استئوپروزیس که هر دو آنها عموما" بالغین بالاتر از 50 سال را تحت تاثیر قرار می دهند. نویسنده اصلی این بررسی Rizwan Aslam، MBChB، دستیار پروفسور رادیولوژی در دانشگاه کالیفورنیا می گوید:« با سی تی کولونوگرافی علاوه بر آزمایش سرطان کولورکتال، ما قادریم تا بیماران با استئوپروز را هم تشخیص دهیم.»

سی تی کولونوگرافی، یک بررسی تصویر برداری است که به منظور تشخیص پلیپهای پریکنسروس در روده بزرگ مورد استفاده است که با یک سی تی اسکن از شکم که تصاویری cross-sectional از تمام ساختارهای داخل بدن از جمله مهره ها را ایجاد می کند. سپس نرم افزارهای کامپیوتری تصاویر سی تی اسکن را به منظور ایجاد نمای داخلی یا Fly-Through از کولون سازمان دهی می کنند. با استفاده از همین تصاویر سی تی، نرم افزار کاربردی دیگری می تواند تصاویر 3 بعدی را از مهره ها، تهیه کرده و می تواند دانسیته مینرال استخوانها را اندازه گیری کند. دانسته معدنی پائین عموما مرتبط با استئوپروز می باشد، بیماری که در آن استخوانها شکننده شده و احتمال شکستگی بالا می رود. بیشتر پزشکان پیشنهاد می کنند که بالغین بعد از شروع سن 50 سالگی هر 10-7 سال یکبار سی تی کولونوگرافی یا کولونسکوپی معمولی را انجام دهند.

در این بررسی که در سان فرانسیسکو انجام شد، پژوهشگران نتایج 35 بیمار را با سی تی کولونوگرافی و آزمایش دانسیته معدنی استخوان را با DEXA (آزمون میزان جذب توسط X-Ray با انرژی دوال)، یک وسیله آزمایش دانسیته استاندارد استخوان، مورد بررسی قرار دادند. بیماران شامل 30 نفر آقا و 5 نفر خانم در رنج سنی 79-54 سال بودند. نتایج این بررسی ارتباط خیلی خوبی را بین امتیازات دانسیته معدنی استخوان از DEXA و اطلاعات تهیه شده از طریق بررسی های سی تی کولونوگرافی رانشان می دهد. Aslam می گوید:« اندازه گیری های دانسیته استخوانی که از طریق سی تی کولونوگرافی تهیه شده بود، با نتایج DEXA قابل اندازه مقایسه بودند. هر دو آزمونها استخوانهای استئوپروتیک را مشخص می کنند.»

بر طبق نتایج حاصل از موسسه ملی آرتریت و بیماری های پوست و Musculoskeletal، 10میلیون آمریکایی بالای سن 50 سال، استئوپروزیس دارند. حدود 34 میلیون آمریکایی به علت حجم پائین استخوانی در خطر هستند. تشخیص زود هنگام استئوپروز برای اقدام و درمان به هنگام می باشد. Aslam می گوید:« سی تی کولونوگرافی جایگزین آزمون DEXA نیست، ولی راهی برای آزمایش بیشتر مردم برای استئوپروز است. زمانی که یک نفر سی تی کولونوگرافی انجام می دهد، ما می توانیم با کمترین هزینه دانسته استخوانی او را اندازه گیری کنیم بدون اینکه هیچ تشعشع اضافی داشته باشیم.»

[shohreh007]

Ct colonography

Ct colonography یک نوع پیشرفته ی آزمون اشعه ایکس می باشد که تصاویری از نمای داخلی کولون را ( که تهیه ی آنها تنها, با روش آندوسکوپی از داخل رکتوم مقدور بود) برای ما تهیه می کند.
علت اصلی انجام ctcolonography تصویر برداری از پولیپ های روده ی بزرگ می باشد که این پولیپ ها ی رشد یافته, معمولا در قسمت های داخلی روده رویت می شوند. بعضی از این پولیپ ها رشد کرده و تبدیل به سرطان می شوند.البته اگر قبل از سرطانی شدن بتوان این پولیپ ها را در تصاویر شناسایی کرد می شود با خارج کردن آنها نجات بیماررا تضمین نمود.

کاربرد: بیشتر پزشکان بر این باورند که افراد بالای 50 سال بایستی از نظر داشتن پولیپ مورد آزمایش قرار گیرند. انجام این آزمون, خصوصا زمانی اهمیت می یابد که شخص احتمال ابتلا به سرطان کولون یا سابقه ی خانوادگی در سرطان کولون را داشته باشد. همچنین رویت خون در مدفوع نیز انجام این آزمون را ضروری می کند.

آمادگی بیمار:
تمیز بودن دیواره ی روده از شب قبل از آزمون بسیار حائز اهمیت می باشد , زیرا به رادیو لوژیست در تشخیص هر چه بهتر پولیپ ها کمک میکند.
بیمار باید قرص یا شربتی را که برای او تجویز شده مصرف کند. همچنین محدود کردن مصرف نوشیدنی ها مثل چای و مواد پر آب , یک روز قبل از آزمون تاثیر بسزایی در تهیه ی تصاویر با کیفیت بالا دارد. قلب , کبد و کلیه ی بیمار نیز از لحاظ بیماری ها قبلا توسط پزشک مربوطه چک می شود.
زنانی که احتمال حاملگی را در خود حس می کنند حتما باید پزشک یا تکنولوژیست را مطلع سازند.

تجهیزات:
بیمار روی تخت دستگاه ct اسکن دراز می کشد و آهسته به سمت داخل یا خارج گنتری حرکت داده می شود.
البته امروزه با استفاده از اسکنر های پیشرفته از روش جدیدی به نام ct spiral استفاده می شود.
اسکنر های پیشرفته ی ct خیلی سریع هستند و قادرند بخش های زیادی از بدن را تنها در چند ثانیه اسکن کنند. سیستم های کامپیوتری نیز قادرند جزئیات را به صورت تصاویر سه بعدی (3d) از شکم و لگن نمایان سازند , که به رادیولوژیست در اتخاذ بهترین تشخیص کمک می کند.

روش کار :
به دنبال پاک بودن روده از بعد از ظهر روز قبل از آزمایش بیمار به حالت دمر یا یک پهلو روی تخت اسکنر می خوابد. با دادن کمی زاویه , لوله ی (tube) مخصوص به اندازه ی 2 اینچ وارد رکتوم راه می یابد. جهت خارج کردن گاز CO2 از کولون نیز می توان گاز و یا هوایی را که از کولون عبور می کند کنترل کردو
با چین دادن و یا تا کردن محل مشکوک به وجود پولیپ و با استفاده از باد کردن کولون توسط گاز ممکن است محل مشکوک مشخص شود.
اکثر بیمارانی که ct colonography دارند , در طول آزمایش احساس سیری می کنند. از آنجا که مقداری گاز وارد کولون آنها شده و لذا کولون کمی متورم می شود , شاید درد غیر طبیعی که در کمتر از 5% بیماران اتفاق می افتد , بیمار را فرا گیرد.
بیمار در طول انجام ct در اتاق آزمون تنها خواهد ماند و تکنولوژیست در اتاق کنترل بوده و می تواند بیمار را ببیند , یا با او صحبت کند. پروسه در طول 15 دقیقه خاتمه می یابد. رادیولوژیست قبل از ترخیص بیمار یافته های اسکن را مختصر چک می کند تا مطمئن شود که علائم تشخیصی , کافی است. پس از آن نتایج آزمون به پزشک گزارش شده و بیمار از آنها آگاه می شود.

فوایدو مزایای ct colonography:
آسیب ایجاد شده توسط این آزمون , کمتر از عمل سوراخ کردن کولون در جریان کولونوسکوپی معمولی است.
تصاویر واضح و اطلاعات بیشتری را نسبت به آزمون باریم انما در اختیارمان قرار می دهد.
در 5درصد افرادی که این آزمون را انجام می دهند , موارد غیر طبیعی خارجی کولونی مشهود می باشد. در حالی که کلونوسکوپی معمولی تنها سطح داخلی را به نمایش می گذارد . لذا یافته های این آزمون خیلی با اهمیت هستند.
تحمل ct colonography بسیار راحت می باشد و نیازی به استفاده از مسکن نیست , بنابراین دوره ی بهبود برای آن وجود ندارد و بیمار می تواند فعالیت های روزانه ی خود را پس از تمام آزمون انجام دهد.
Ct colonography ارزانتر از کولونوسکوپی است.

خطرات و معایب :
احتمال تورم کولون یا آسیب دیدن و سوراخ کردن روده توسط هوا خیلی کم است که احتمال وقوع آن یک مورد در 2000 بیمار بر آورد شده است.
Ct colonography به دوز پایینی از اشعه ی ایکس نیاز دارد و حدود 15% کمتر از انجام آزمون باریم انما می باشد.
مراقبت های مخصوص نیز جهت کاهش دوز جذبی بیمار اتخاذ می شود. البته زنان حتما باید هر گونه احنمال حاملگی را به پزشک یا تکنولوژیست مربوطه اطلاع دهند.
تصویر تهیه شده توسط ct colonography بصورت سیاه و سفید می باشد که این تصویر تشخیص تغییرات توده ای را مشکل کند.در وقع این آزمون یک روش تشخیصی می باشد , که چنانچه نشانه ای از پولیپ ها یافت شد , لازم است که به وسیله ی کولونوسکوپی معمولی آن را خارج کرد.
در بیماران پا به سن گذاشته مخصوصا افراد بدحال , ct colonography راحت تر و بهتر از کولونوسکوپی معمولی می باشد.

منبع:نشریه علمی تخصصی رادیو لوژی دانشگاه علوم پزشکی سمنان