تحقیقات نشان میدهند ابتلای فرد به آبله یا تزریق واکسن این بیماری میتواند اثر بازدارنده قابلتوجهی در برابر ابتلا به اچ.آی.وی در افراد سالم و پیشرفت این بیماری در مبتلایان به ایدز داشته باشد.
محبوبه عمیدی: زمانی گفته میشد تلقیح واکسنهای آلوده فلجاطفال به افراد باعث ابتلای آنها به ایدز شده است، این شایعه کاملا بیاساس بود، اما امروزه گروهی از دانشمندان بر پایه تحقیقات انجامشده، گمان میکنند گسترش ایدز باید حاصل بزرگترین مداخله انسانی در جمعیت میکروبی جهان و ریشهکنی آبله باشد.
همین هفته سازمان بهداشت جهانی 30 سالگی این موفقیت بزرگ را جشن گرفته است، اما ببینیم ریشهکنی آبله چگونه میتواند به گسترش ایدز در جهان دامن بزند؟
اجازه بدهید در ابتدا به حقایق جالب توجهی در مورد ویروس ایدز اشاره کنیم: بسیاری از سویههای این ویروس برای درگیر کردن گلبولهای سفید -بخش وسیعی از سیستم دفاعی بدن- باید به پروتئین CCR5 که در سطح این سلولها قرار دارد، متصل شوند. سهم بزرگی از نژاد اروپایی دارای نوع جهشیافته این ویروس هستند و به همین دلیل در برابر اچ.آی.وی مقاوم میباشد.
به گزارش نیوساینتیست، ویروسهای دیگری هم مانند سرخک، تبخال و تب استخوانشکن برای ایجاد عفونت در بدن باید به CCR5 متصل شوند و با اچ.آی.وی در اتصال به آن رقابت میکنند. آبله هم شرایط مشابهی را ایجاد میکند و از آنجا که واکسن آبله هم از ویروسهای زنده ضعیفشده تهیه شده است، محققان احتمال میدهند این واکسن هم توانایی رقابت با اچ.آی.وی را بر سر CCR5 داشته باشد.
نتایج تحقیقات انجام شده بر روی افرادی که بین 6 تا 14 ماه پیش به آنها واکسن آبله تلقیح شده، در مقابل داوطلبانی که این واکسن را دریافت نکردهاند، نشان میدهد مقاومت دسته اول در برابر اچ.آی.وی 10 برابر گروه دوم است. ابتلا به سرخک هم اثر مشابهی دارد، اما تلقیح واکسن آن به مقاومت پایدار بدن منتهی نمیشود.
میشود نتیجه گرفت که با ریشهکنی آبله و عدم نیاز به تلقیح واکسن، بشر اثر دفاعی این بیماری در برابر ایدز را از دست داده است. شواهد تاریخی هم این ادعا را تأیید میکنند.
ابتلا به اچ.آی.وی در دهههای 1950/1330 و 60 میلادی اوج گرفته و این درست با زمان ریشهکنی آبله و کنار گذاشتن مایهکوبی آن در اروپا و آمریکای شمالی منطبق است. اما در مورد که آفریقای مرکزی، منطقهای که گسترش ایدز از آنجا آغاز شده، چطور؟
تاریخ نشان میدهد از دهه 1950 تا سالهای پایانی دهه 60 اصلا واکسن آبلهای در کنگو وجود نداشته و تنها مایهکوبیهای انجام شده متعلق به سالهای 1969 و 1970 است.
نتایج جالبتوجه هستند، اما تزریق این واکسن میتواند اثرات جانبی مرگباری داشته باشد و بعید به نظر میرسد تلقیح آن به عنوان راه نجات از گسترش ایدز مطرح شود