کمکهای اولیه

[رزیتا]

با لباس‌ها و کلاه ايمنى مصدوم چه کنيم؟


گاهى اوقات براى مشاهدهٔ جراحت لازم مى‌آيد که لباس مصدوم را از تن وى خارج کنيد تا بتوانيد تشخيص درستى داشته باشيد و درمان مناسب را به‌کار بنديد. اين عمل بايستى با حداقل مزاحمت براى مصدوم انجام گيرد، و حتى‌الامکان از آسيب رسيدن به لباس خوددارى شود و تنها آن مقدار که لازم است از بدن مصدوم خارج شود. نبايستى بيهوده لباس را پاره نمود. اگر لباس زير مصدوم خيلى تنگ است و مجبور هستيد لباس را پاره کنيد لباس را از درز آن پاره کنيد.

اگر لازم مى‌آيد که لباس مصدوم از تنش خارج شود بايد مراقب باشيد حرمت وى به اندازهٔ کافى حفظ شود.

- خارج کردن کلاه ايمنى: اينکه آيا بايد کلاه ايمنى (کلاهى که معمولاً موتورسواران بر سر مى‌گذارند) را از سر مصدوم بيرون بياوريم يا نه به موقعيت و شرايط بستگى دارد. بهتر آن است که آن را خارج نکنيم مگر آنکه شرايط مصدوم ايجاب کند. اگر وى توانائى داشت اين کار را به‌خود او واگذار کنيد. کلاه‌هاى محافظى که تمام سر و صورت را مى‌پوشانند تنها بايد زمانى از سر مصدوم خارج شود که يا تنفس دچار اشکال شده باشد يا او دائماً استفراغ نمايد يا از ناحيه سر جراحت شديد برداشته باشد. در اکثر موارد خارج کردن کلاه محافط از سر، بستگى به جراحت‌ها و توانائى شما براى انجام اين کار دارد.

براى خارج کردن کلاه محافظى که فقط سر را مى‌پوشاند بند دور چانه آن را باز کنيد دو طرف آن را بگيريد و سپس کلاه را به سمت بالا و عقب بکشيد و بيرون بى‌آوريد.

در مورد کلاه‌هاى محافظى که تمام سر و صورت را مى‌پوشانند بايد يک نفر سر و گردن مصدوم را نگه دارد و همزمان نفر ديگر کلاه را خارج کند. ابتدا کلاه را کمى به عقب خم کنيد و آن‌قدر بکشيد تا چانه نمايان شود. سپس آن را به جلو خم کنيد و سعى کنيد بدون آنکه به جمجمه بخورد آن را مستقيم خارج نمائيد.

خارج کردن لباس‌هاى مصدوم :

- خارج‌کردن کت يا ژاکت: ۱. مصدوم را کمى بلند کنيد و کت را از روى شانه‌ها کمى به عقب بکشيد سپس بازوى سالم را خم کنيد و ابتدا کت را از آن قسمت خارج کنيد و سپس به آرامى بازوى صدمه ديده را از آستين خارج کنيد. سعى کنيد بازوى صدمه ديده طى عمل مستقيم و کشيده باقى بماند.

۲. اگر لازم شد درز لباس را در ناحيه صدمه ديده پاره کنيد.

- خارج کردن پيراهن يا زيرپوش: همان‌طور که در مورد کت گفته شد عمل کنيد، اما اگر لازم شد آن را از جلو يا پهلو پاره کنيد.

- بيرون آوردن شلوار: ۱. براى اينکه ران‌ها را بتوانيم معاينه کنيم بايد شلوار را از کمر بيرون آورد، و براى معاينه ساق پا يا زانو پاچهٔ شلوار را بالا بزنيم.

۲. اگر لازم شد، شلوار را از درز آن ببريد.

- بيرون آوردن چکمه يا کفش: ۱. قوزک پا را نگهداريد و پس از بريدن يا باز کردن بند کفش به‌دقت و به آرامى کفش را از پا خارج کنيد.

۲. اگر مصدوم چکمه بلند بدون بند به پا داشت، به‌دقت آن را از درز پشت کفش با يک چاقو پاره کنيد.

- بيرون آوردن جوراب: ۱. در صورتى‌که بيرون آوردن جوراب مشکل بود با دو انگشت، جوراب را از ماهيچهٔ پا دور کنيد.

۲. بدون آنکه قيچى به پا برخورد کند آن را ببريد.

خلاصه: - مطمئن شويد که اگر براى نجات مصدوم وارد عمل مى‌شويد خطرى خود شما را تهديد نمى‌کند.

- به‌سرعت، بدون دستپاچگى و منظم و هدف‌دار عمل کنيد و اولويت را به موارد اورژانس بدهيد.

- اگر تنفس قطع شده باشد، يا ضعيف باشد، راه تنفس را باز کنيد و در صورت لزوم، تنفس مصنوعى را شروع کنيد.

- جلوى خونريزى را بگيريد.

- سطح هوشيارى را بسنجيد.

- به مصدوم و اطرافيان اطمينان‌خاطر بدهيد و اضطراب را از آنها دور سازيد.

- از مصدوم در برابر شوک مراقبت کنيد.

- مصدوم را در وضعيت درست و راحت قرار دهيد اما مطلقاً بيش از آنچه که لازم است او را حرکت ندهيد.

- احتمال وجود خونريزى داخلى يا مسموميت را از نظر دور نداريد.

- قبل از حرکت دادن مصدوم جراحت‌ها و شکستگى‌هاى مهم را درمان کنيد.

- در صورت لزوم، بدوم معطلى ترتيب انتقال مصدوم را به بيمارستان يا نزد پزشک بدهيد.

- مراقب تغيير حالت مصدوم باشيد و آن را يادداشت کنيد.

- اجازه ندهيد مردم دور شما جمع شوند، اين کار باعث اختلال در درمان و مضطرب شدن مصدوم مى‌شود.

- اگر لزومى ندارد، بيهوده لباس‌هاى مصدوم را از تن وى خارج نکنيد.

- به مصدوم بيهوش يا مصدومى که مظنون به جراحت داخلى است، يا بايد بلافاصله در بيمارستان جهت جراحى بيهوش شود، از راه دهان چيزى نخورانيد.

[رزیتا]

تشخيص


براى آنکه در مورد اولويت‌ها بتوانيد تصميم بگيريد (به مبحث درک موقعيت مراجعه کنيد). بايد تشخيص کاملى داشته باشيد و براى تشخيص درست، روى اين موارد تکيه کنيد: چگونگى وقوع حادثه، وضع مجروح، عوارض، نشانه‌ها و سطح هوشياري.

- چگونگى وقوع سانحه: اين امر مربوط مى‌شود به اينکه چگونه حادثه اتفاق افتاده يا چگونه بدحالى شروع شده است. مى‌شود اين اطلاعات را اگر ممکن باشد از مصدوم يا يکى از حاضرين به‌دست آورد. به‌عنوان مثال مجروح ممکن است فقط بتواند بگويد ”من ليز خوردم و به زمين افتادم“ در حالى‌که يک شاهد حادثه ممکن است بگويد ”من ديدم که پيرمرد به زمين افتاد و سر آن به ديوار خورد“. به چگونگى وقوع حادثه کاملاً توجه نشان دهيد زيرا ممکن است نشانه‌هاى راهنما از جراحت احتمالى را در بر داشته باشد، به‌ويژه زمانى‌که شما احتمال مى‌دهيد که با مواردى نظير بيمارى قند يا مرض قلبى روبه‌رو هستيد داشتن سابقهٔ پزشکى مصدوم بسيار مؤثر است. اگر امکان دارد از جزئيات وضع مصدوم يادداشت برداريد زيرا براى پزشک قابل استفاده است.

هرگز مصدوم را دستپاچه نکنيد و به‌خاطر داشته باشيد که کليه اطلاعات را هنگامى‌که پزشک يا اورژانس سر رسيد به آنها بدهيد.

- عوارض: عبارت است از آنچه که مصدو حس مى‌کند و براى شما توصيف مى‌کند - قابل استفاده‌ترين آنها احساس درد است.

اگر مصدوم به‌هوش است از او بپرسيد که آيا درد دارد و اگر دارد کجاى وى درد مى‌کند؟ اول آن نقطه را معاينه کنيد و سپس ساير نقاطى را که در آنها درد احساس مى‌شود دنبال کنيد و به‌خاطر داشته باشيد که درد شديد در يک ناحيه ممکن است جراحت وخيم در ساير نقاط را که درد کمترى دارد بپوشاند.

ساير عارضه‌هاى قابل استفاده‌اى که مصدوم ممکن است به آنها اعتراف کند، حالت تهوع، سرگيجه، احساس سرما و گرما يا از دست دادن کنترل ماهيچه‌ها يا بى‌حسى باشد و تمام عوارض بايد به‌وسيله معاينه فيزيکى براى يافتن نشانه‌اى از جراحت يا بيمارى تحقيق شوند.

اگر مصدوم بى‌هوش باشد يا به‌دليل گيج بودن يا شوکه بودن حرف‌هاى وى چندان قابل اعتماد نباشد در اين حالت تشخيص نمى‌تواند براساس عارضه‌ها انجام شود بلکه تشخيص بايستى براساس اطلاعاتى که از شاهدها و نشانه‌ها به‌دست مى‌آيد انجام مى‌شود.

- نشانه‌ها: نشانه‌ها، جزئياتى هستند که مى‌توانيد با استفاده از حواس خود (ديدن، لمس کردن، شنيدن و بوکردن) آنها را مشخص سازيد. اينها ممکن است نشانه‌هاى جراحت‌هائى نظير خونريزي، ورم، از ريخت‌افتادگى يا نشانه‌هاى وخامت‌هائى نظير تب و (يا) ضربان سريع يا ضربان نامنظم باشند. تمام اين نشانه‌ها ممکن است بلافاصله ظاهر شوند يا تصادفاً مشاهده يا بر اثر معاينه کشف شوند.

[رزیتا]

درمان


شما بايد براى هر وضعيتى که با آن روبه‌رو مى‌شويد درمان مناسب با آن وضعيت را با ملايمت و به‌سرعت به‌کار بنديد. مهمترين کار آن است که به مصدوم آرامش دهيد و او را تشويق کنيد. از دستپاچه کردن مصدوم بپرهيزيد و سعى کنيد کار شما مفيد باشد و نسبت به خواسته‌هاى مصدوم توجه کنيد و او را با سؤالات خود آزار ندهيد. اين کار علاوه بر آنکه براى مصدوم ناراحت‌کننده است، نشانهٔ عصبى بودن شما نيز هست. پس از آنکه درمان لازم را به‌کار بستيد مصدوم را در وضعيت مناسب قرار دهيد و با چشمان باز مراقب او باشيد تا کمک برسد.

به‌خاطر بى‌آوريد که هدف شما نجات زندگى مصدوم، جلوگيرى از بدتر شدن وضع مصدوم و بالابردن احتمال بهبودى او است.

۱. براى نجات زندگى مصدوم: با قرار دادن مصدوم در وضعيت صحيح راه تنفس او را باز نگهداريد.

- اگر مصدوم نفس نمى‌کشيد يا قلب او ضربان نداشت روش‌هاى نجات زندگى را شروع کنيد و به درمان خود ادامه دهيد تا آنکه کمک پزشکى سر برسد.

- خونريزى را کنترل نمائيد.

۲. جلوگيرى از بدتر شدن وضع مصدوم:

- زخم‌ها را پانسمان کنيد.

- اعضائى را که دچار شکستگى شده‌اند يا جراحت‌هاى بزرگ برداشته‌اند تکان ندهيد.

- مصدوم را در راحت‌ترين وضعيت ممکن متناسب با نياز درمانى قرار دهيد.

۳. براى بالا بردن احتمال بهبودى :

- سعى کنيد به بيمار روحيه بدهيد (اضطراب را از او دور سازيد)، و اعتماد به‌نفس او را تقويت کنيد.

- سعى کنيد تا جائى‌که مى‌توانيد بيمار را از درد و ناراحتى برهانيد.

- مصدوم را با ملايمت انتقال دهيد.

- از مصدوم در برابر سرما و رطوبت حفاظت کنيد.