نام شناسی و ریشه واژه ها

[behnam5555]

قمپز در کردن

داستان:

آدمی ذاتا خوش دارد که از خود تعریف کند و به بعضی از اعمال و رفتار خود جنبه ­ی شاهکار وپهلوانی بدهد و گمان می­برد اگرحرف­های گنده بزند وکارهای مهمی را بر خلاف حقیقت به خود نسبت دهد حقیقت مطلب همیشه مکتوم می­ماند و رازش از پرده بیرون نمی­افتد
در حالی که چنین نیست و قیافه­ ی حقیقی این گونه افراد مغرور و خودخواه به زودی نمودار می­گردد.
این­جاست که حاضران مجلس وشنوندگان به یکدیگر چشمک می­زنند و می­گویند : «یارو قمپز در می­کند» یعنی حرف­هایش توخالی است، پایه و اساسی ندارد. بشنو وباور مکن.
خلاصه قمپز در کردن به گفته­ ی علامه دهخدا به معنی : «دعاوی دروغین کردن، بالیدن نابجا و فخر و مباهات بی­مورد کردن» است.
اگرچه قُمپوز لغت ترکی­ای است و در لغتنامه­ ی دهخدا به معنی آلتی موسیقی از ذوات الاوتار است اما بر اثر تحقیقات ومطالعات کافی، قمپوز توپی بود کوهستانی و سرپر به نام «قمپوز کوهی» که دولت امپراطوری عثمانی در جنگ­های با ایران مورد استفاده قرار می­داد. این توپ اثر تخریبی نداشت زیرا گلوله در آن به کار نمی­رفت بلکه مقدار زیادی باروت در آن می­ریختند و پارچه­ های کهنه و مستعمل را با سُنبه در آن به فشار جای می­دادند و می­کوبیدند تا کاملا سفت و محکم شود. سپس این توپ­ها را در مناطق کوهستانی که موجب انعکاس و تقویت صدا می­شد به طرف دشمن آتش می­کردند. صدایی آن­چنان مهیب و هولناک داشت که تمام کوهستان را به لرزه در می­آورد و تا مدتی صحنه­ ی جنگ را تحت الشعاع قرار می­داد ولی کاری صورت نمی­داد زیرا گلوله ­ای نداشت.
در جنگ­های اولیه­ بین ایران و عثمانی صدای عجیب و مهیب آن در روحیه­ ی سربازان ایرانیان اثر می­گذاشت و از پیشروی آنان تا حدودی جلوگیری می­کرد ولی بعدها که ایرانیان به ماهیت و توخالی بودن آن پی­بردند هرگاه صدای گوش­خراشش را می­شنیدند به یکدیگر می­گفتند :«نترسید قمپوز درمی­کنند» یعنی تو خالی است وگلوله ندارد.
کلمه­ ی قمپوز مانند بسیاری از کلمات تحریف و تصحیف شده رفته رفته به صورت قمپز تغییر شکل داده ضرب المثل شده است.