جشن های ایرانی

[natanaeil]

جشن های ایرانی

ایرانیان از شادترین مردمان بوده اند و رسم شادزیستی را زرتشت برای آنها به جای گذاشت. از آیین ایرنیان باستان دو نوع جشن بر جای مانده است اول 12 جشن تلاقی نام روز و نام ماه. برای ایرانیان باستان هر روز از ماه نام خاص خودش را داشت و هر ماهی نیز نام خودش را داشت. در هر ماه روزی که نام ماه و نام روز یکی می شد روز شادی و سرور بود. مثلا نام روز 16 هر ماهی مهر است پس در ماه مهر روز شانزدهم جشنی برگزار میشد که این جشن مهرگان نام دارد.
دوم غير از این جشنها : نوروز - 13 فروردین - 6 فروردین و گرامیداشت آتش و همچنين جشن سده نیز از روز جشن و شادی بوده است.

اسامی سی روزایرانی
1- اورمزد
2 - وهمن ( بهمن )
3 - اوردیبهشت
4 - شهریور
5 - سپندارمذ
6 - خورداد
7 - امرداد
8 - دی به آذر
9 - آذر
10 - آبان
11 - خورشيد
12 - ماه
13 - تير
14 - گوش
15 - دی به مهر
16 – مهر
17- سروش
18 - رشن
19 - فروردین
20 - ورهام ( بهرام )
21 - رام
22 - باد ( گواد )
23 - دی به دین
24 - دین
25 - ارد
26 – اشتاد
27 - آسمان
28 - زامياد
29 - مانتره سپند
30 – انارم
اسامی ماه های ایرانی
1-فروردین
2-اوردیبهشت
3-خورداد
4-تیر
5-امرداد
6-شهریور
7-مهر
8-آبان
9-آذر
10-دی
11-وهمن
12-اسپند

جشن های ایرانی هر ماه
19فروردین- جشن فروردینگان
3 اردیبهشت - جشن اردیبهشتگان
6 خورداد- جشن خوردادگان
13 تير - جشن تيرگان
7 امرداد - جشن امردادگان
4 شهریور - جشن شهریورگان
16 مهر - جشن مهرگان
10 آبان - جشن آبانگان
9 آذر - جشن آذرگان
1 دی - جشن دیگان
2 بهمن - جشن وهمنگان
5 اسفند- جشن سپندارمذگان

مهمترین جشن ها:
· جشن نوروز : یکی از کهن ترین جشنهای جهان است که مورخينآنرا به جمشيد شاه پيشدادی در 5000 سال پيش نسبت داده اند .

· جشن 13 فروردین : جشن طبيعت پاک و مظهر بی آلایشی وعنایت خداوند به انسان .


· جشن 6 فروردین : زادروز زایش زرتشت بزرگوار - پير خرد و دانش جهان که سال 2003 را نيز سازمان یونسکو به نام وی نامگذاری نمود.

· جشن سوری : یا همان گرامی داشت آتش است که در گذشته 10روز آخر سال برگزار ميشده است و بعد از اسلام آخرین چهارشنبه سال شده است . ایرانيان برای شادی روح نياکانشان روزهای آخرسال را آتش می افروختند .

· جشن تيرگان : این جشن علاوه به تلاقی کردن روز و ماه به پرتاب تير جاودانه آرش کمانگير نيز نسبت داده شده . آرش قهرمان ملی ایران با پرتاب تيری از فراز کوهی در تبرستان مرز کشور ایران و توران را مشخص کرد و خودش از شدت فشار پرتاب در راه ایران جان سپرد .

· جشن مهرگان : این جشن نيز بعد از نوروز مهمترین جشن ایران است که علاوه بر تلاقی کردن ماه و روز به قيام ملی کاوه آهنگر بر ضد ضحاک تازی نيز نسبت داده شده است . کاوه نماد وطن پرستی بوده است و از این رو 6 روز این جشن ادامه داشته است و درممالک بسياری آن گرامی داشته ميشده است .

· جشن سده : این جشن را به پيدایش کشف آتش توسط ایرانيان درجهان نسبت داده اند . فلسفه ای بسيار دور از زمان هوشنگ شاه پيشدادی در 6000 سال پيش دارد . هنوز بعد از این مدت بسيار دورآثاری از آن پادشاه در شهر مسجد سليمان باقی است .

· جشن سپندارمذگان : این جشن نيز علاوه بر تلاقی ماه و روز به جشن زن ایرانی مشهور است . زنان ایرانی در 4000 و اندی سال پيش یک روز را در سال در حکم پادشاه خانه بر تخت می نشستند و مردان باید از زحمات و تلاش دلسوزانه آنان قدردانی ميکردند و مقام والای وی را ارج می نهادند . این جشن تا قبل از اسلام برقرار بود ولی در چند سال اخير دوباره زنده شد و ایرانيان اصيل آنرا جشن میگيرند .

[fada]

وای مهشر بود
7تا شکلک گذاشتم چون 7 در ایران باستان عدد مقدسی بوده

[فرانک]

جشنهای اسفند ماه

آبسالان

هرمزد روز از اسفندماه برابر با 1 اسفند در گاهشماری ایرانی جشن «اسفندی» و هدیه به زنان در نیاسر كاشان، اقلید و محلات؛ و پختن آش «اسفندی».
آغاز سال نو در تقویم محلی نطنز، ساوه و كاشان.
در فراهان معروف به «آفتو به حوت»(آفتاب در برج ماهی).
همچنین جشن «آبسالان» یا «بهارجشن» یا «جشن روباه» به مناسبت روان شدن جویبارها و طلیعه بهار. خجستگی دیدار روباه. (واژه ی «آبسالان» با «آبشار» و فشار آب ها در پیوند است.)
در متون كهن، هنگام این جشن به گونه های مختلفی آمده است كه مانند بسیاری از دیگر دگرگونی ها ناشی از محاسبه ی زمان با تقویم های گوناگون و كبیسه گیری های متنوع بوده است.
همچنین روز جشنی به نام «كوسه سواری» یا «.
مراسم نمایشی خنده آور كه توسط مردی كوسه رو كه بر درازگوشی سوار بوده برگزار می شده است. كوسه خود را باد می زده و مردم به او آب می پاشیده اند

[فرانک]

[سپندارمذ روز از اسفندماه برابر با 5 اسفند در گاهشماری ایرانی
اینک زمین را می ستاییم؛
زمینی که ما را در بر گرفته است.
ای اََهوره مَزدا !
زنان را می ستاییم.
زنانی را که از آن ِتو به شمار آیند
و از بهترین اَشَه برخوردارند، می ستاییم.

روز پنجم هرماه و ماه دوازدهم هر سال «اسفند» یا «سپندارمذ» نام دارد. این واژه که در اوستایی «سْپِنـْـتـَه آرمَئیتی»(Spenta-Ârmaiti) می باشد و نام چهارمین امشاسپند است، از دو بخش «سپنته» یا «سپند» به مانک پاک و مقدس و «آرمئیتی» به معنی فروتنی و بردباری تشکیل شده است و معنی این دو با هم فروتنی ِپاک و مقدس است.
این واژه در پهلوی «سپندارمت»(SpandÂrmat) و در فارسی «سپندارمذ» و «اسفندارمذ» و «اسفند» شده است.
امشاسپند سپندارمذ، نگهبان و ایزدبانوی زمین ِسرسبز و نشانی از باروری و زایش است. جشن «سپندارمذگان» یا «اسفندگان»، روز گرامیداشت زنان در ایران باستان بوده و این روز به نام «مردگیران» یا «مژدگیران» یا «مزدگیران»(=هدیه گرفتن از مردان) نیز در ادبیات فارسی بكار رفته است.
یکی دیگر از نام های این جشن نیز، جشن «برزگران» یا «برزیگران» است که به مناسبت نقش مهم برزگران و کشاورزان در سبز کردن زمین و باروری زمین بوده است.
به بیان ابوریحان بیرونی، «اسفندارمذ» ایزد موکل بر زمین و ایزد حامی و نگاهبان زنان شوهر دوست و پارسا و درست کار بوده. به همین مناسبت این روز، عید زنان به شمار می رفت. مردم به جهت گرامیداشت، به آنان هدیه داده و بخشش می کردند. زنان نه تنها از هدایا و دهش هایی برخوردار می شدند، بلکه به نوعی در این روز فرمانروایی می کردند و مردان باید که از آنان فرمان می بردند.
گردیزی نیز در کتاب زین الاخبار خود به واژه ی «مردگیران» اینگونه اشاره کرده است که از این جهت این جشن را مردگیران می گفتند که زنان به اختیار خویش و با آزادی، شوی و مرد زندگی خود را برمی گزیدند.
هنوز نیز در برخی از گوشه های ایران زمین مانند اصفهان، پهله، ری و دیگر شهرهای ناحیه ی مرکز و غرب ایران، مراسم جشن اسفندگان همچون گذشته برگزار می شود، در این روز بانوان لباس و کفش نو می پوشند، زنانی که مهربان، پاکدامن، پرهیزگار و پارسا بوده اند و در زندگی زناشویی خود فرزندان نیک را به جامعه تحویل داده اند مورد تشویق قرار می گیرند و از مردهای خود پیش کش هایی دریافت می کنند. آن ها در این روز از کارهای همیشگی خود در خانه و زندگی معاف شده و مردان و پسران وظایف جاری زنانه را در خانه به عهده می گیرند.
بن نوشت ها :

گاه شماری و جشن های ایران باستان - هاشم رضی
تاریخ نوروز و گاه شماری ایران - عبدالعظیم رضایی
ترجمه ی فارسی آثارالباقیه ابوریحان بیرونی - اکبر دانا سرشت
جشن های ایرانی - پرویز رجبی
راهنمای زمان جشن ها و گردهمایی های ملی ایران باستان - رضا مرادی غیاث آبادی
فرهنگ لغات مرحوم دهخدا
فرهنگ فارسی برهان قاطع

[فرانک]

وخشنکام

آبان روز از اسفندماه برابر با دهم اسفند در گاهشماری ایرانی
جشن «وَخشنکام» در گرامیداشت رود «آمودریا» یا «جیهون»، بزرگترین رود سرزمینهای ایرانی.
این نام از بزرگترین شاخهی آمودریا بنام رود «وخش» برگرفته شده است. ابوریحان بیرونی «وخشنکام» را «فرشتهی جیهون» میداند و می­بایست با «اَناهیتَه» یا «آناهید» اینهمانی داشته باشد.
بن نوشت :
راهنمای زمان جشنها و گردهماییهای ملی ایران باستان - رضا مرادی غیاث آبادی

[فرانک]

جشن فروردگان
اشتاد روز از اسفندماه برابر با 26 اسفند در گاهشماری ایرانی
جشنی در یادكرد و بزرگداشت روان و فروهر (فَروَهَر) درگذشتگانِ در این روز و تا پایان سال.
این نام به گونههای «فرورگان» و «فرودگان» نیز آمده است.
بن نوشت :
راهنمای زمان جشنها و گردهماییهای ملی ایران باستان - رضا مرادی غیاث آبادی

[فرانک]

اوشیدر جشن
مانتره سپند روز یا انارام روز از اسفندماه برابر با 29 یا 30 ام اسفند در گاهشماری ایرانی
جشن «اوشیدر» یا جشن «پایان زمستان» برابر با زمان گاهنباری بنام «هَمَسْپَت مَدَم» در اوستایی «هَمَسْپَث مَئیدَیه» به مانک برابری شب و روز یا برابری سرما و گرما.
همچنین هنگام جشن «اوشیدر» در سیستان به آرزوی فرا آمدن سوشیانت که در این روز مردمان، دختری را بر شتری آذین شده مینشانند و همراه با شادی و سرود او را برای آبتنی به دریاچهی هامون میبرند.
گرامیداشت درگذشتگان در سُغد و امروزه نیز در بسیاری نواحی گوناگون.
جشن «علفه» در خمین، همراه با بردن علفهای صحرایی به خانه و روشن كردن چراغی در همهی اتاقها.
همچنین آتش افروزی بر فراز بامها در بسیاری از نقاط ایران، در شامگاه آخرین روز سال.
بن نوشت :راهنمای زمان جشنها و گرهماییهای ملی ایران باستان - رضا مرادی غیاث آبادی

[فرانک]

پای بران
مانتره سپند روز یا انارام روز از اسفندماه برابر با 29 یا 30 ام اسفند در گاهشماری ایرانی
مراسمی به نام «پای بَران» در زنجان که در شامگاه آخرین روز از سال برگزار میشود.
در این مراسم خانوادهها برای وابستگان خویش «پای»( سینی مسی حاوی برنج پخته، بورانی و غذاهای تدارک دیده شده برای عید و مقداری پارچه یا پوشاک) میفرستند و فرد برندهی «پای»، هدایایی از صاحب خانه دریافت میکند.