مشاهیر و بزرگان كرد در عرصه های مختلف

[behnam5555]

ماموستا احمد ترجانی زاده

ئه حمه د تورجانی‌زاده 1980-1902

زانای به ناوبانگی كورد، عه للامه ئه حمه د تورجانی‌زاده ، كوری مه لا محه ممه د حوسین و نه وه ی مه لا عه لی قزلجی، له مه هاباد له دایك بوو. به هوی زیره كی و لیهاتوویی، له ته مه نی پینج سالآن پیی‌نایه حوجره و قورئان و كتیبه سه ره تایی‌یه كانی به یه كه وه ده ست‌پیكرد. له ته مه نی هه شت سالیدا خویندنی قورئانی به دوایی گه یاند و ده ستی به كتیبه سه ره تایی‌یه كانی فارسی كرد. ئه مجار له لای باوكی، كتیب و ده رسه باوه كانی سه رده می خوی به وردی فیر بوو و چه ند بابه تیكیشی له لای « مه لا محه ممه دی قزلجی »ی برای خویند. پاشان هه تا ته مه نی بیست‌ویه ك سالی له لای زوربه ی ماموستا زانا و نیوبه ده ره وه كانی موكریان ده رسی خویند و سه ركه وتووانه ، زانیارییه كانی حوجره ی به دوایی گه یاند. له م ته مه نه را ئیدی ده ستی كرد به خویندنی زانستی نوآ و له بابه ته كانی ریازی، فیزیك، شیمی و زمانه كانی ئینگلیسی و فه رانسه دا شاره زایی ته واوی په یدا كرد. پیبه پیی خویندنی نوآ، دوو كاری گرینگیشی به ئه نجام ده گه یاند؛ یه كه م: گوتنه وه ی ده رس به ته له به كانی ئایینی، دوویه م: خویندنه وه و موتالآی به رهه مه كانی كون و نویی فه رهه نگ و ویژه ی عه ره ب، به تایبه ت نووسه رانی میسر وه ك شیخ محه ممه د عه بده و كه سانی تر. هه روه ها له ئه ده بی كون و نویی فارسیدا خوی سه رچاوه یه كی جیی متمانه و كارامه بوو. سه ره رای شاره زایی له به رهه مه كانی سه عدی، حافز، نیزامی و مه وله وی، گرینگییه كی ته واویشی به نووسه رانی هاوچه رخ ده دا. ئوستاد تورجانی‌زاده ، سالی 1936 له وه زاره تی مه عاریف دامه زرا و له ورمآ و مه شهه د و تاران ئه ركی جوراوجوری فه رهه نگی، وه ك: ده بیری، دانشیاری، بازره سی عالی وه زاره تی بینی و پاشان تا دوایی ته مه ن ماموستای زانكوی ته وریز بوو. هه روه ها له زانكوی « الازهر »ی قاهیره و زانكوی دیمه شق‌دا، ئه ندامیتیی ئیفتیخاریی كوری زانستی پیدرابوو. ئوستاد تورجانی‌زاده ، به فارسی و عه ره بی شیعری ده گوت، گه لیك به رهه می زور به نرخیشی له دوا به جیماوه كه ژماره یه كیان له لایه ن زانكوی ته وریزه وه چاپ و بلآو كراوه ته وه . له سه ره تای ره زبه ری 1359ی هه تاوی له ته وریز كوچی دوایی كرد و له گورستانی « وادی رحمت »، له هه مان شار نیژرا.

نموونه یه ك له شوینه واره كانی، كه سه رجه م به فارسی یا عه ره بین، بریتین له :

-الاستاژ الاجل سعدی الشیرازی، وتاریكه سالی 1950 له زانكوی « فواد »ی قاهیره ، بو خویندكارانی میسری گوتراوه و پاشان زانكوی ته وریز چاپی كردووه .

-شرحی بر سبعه ی معلقه ، به فارسی
-داستان منووم مكتبدار بصره ، زانكوی ته وریز، 1963.
-تاریخ ادبیات عرب از دوره ی جاهلیت تا عصر حاچر، ته وریز، 1969.
منبع: شرکت عصر ارتباطات مهاباد