her çûk, bi zimanê xwe dixwîne
هه‌ر چووک، ب زمانێ خوه دخوینه
هر پرنده ای با زبان خودش می خواند
roviyê zexel, bi her du lingan dikeve dafikê
ڕۆڤیێ زه‌خه‌ل، ب هه‌ر دو لنگان دکه‌ڤه دافکێ
روباه خائن با هر دو پا به دام می افتد!
dermanê xwestinê, dahan e
ده‌رمانێ خوه‌ستنێ، داهانه
درمان خواستن دادن است
bilind menêre, da ku tu nizm nekevî
بلند مه‌نێره، دا کو تو نزم نه‌که‌ڤی
بلند نگاه نکن تا پست نیفتی!
biaqilan dan ber hev û ser hev, dînan lawên xwe zewicandin
باقلان دان به‌ر هه‌ڤ و سه‌ر هه‌ڤ، دینان لاوێن خوه زه‌وجاندن
عاقلان این دست و آن دست کردند ، دیوانه ها پسرانشان را داماد کردند!
dan û sitandin di destê Xwedê de ye
دان و ستاندن د ده‌ستێ خوه‌دێ ده یه
دادن و گرفتن (جان، روزی…) دست خداست
adarê, berfê xwe da guliyê darê, nema danê êvarê
ئادارێ، به‌رفێ خوه دا گولیێ دارێ، نه‌ما دانێ ئێڤارێ
آدار (از ماه های کردی) برفش را به گیسوان درخت داد، تا غروب هم باقی نماند.
dayikê heft kur xwedîkirine, lê heft kuran dayikek ji birçînan kuştine
دایکێ هه‌فت کور خوه‌دیکرنه، لێ هه‌فت کوران دایکه‌ک ژ برچینان کوشتنه
یک مادر هفت پسر را بزرگ کرده است ، اما هفت پسر یک مادر را از گرسنگی کشته اند!
defa ber keran û çiraya ber koran, nabe qencî
ده‌فا به‌ر که‌ران و چرایا به‌ر کۆران، نابه قه‌نجی
دهل در جلوی خرها و چراغ در جلوی کورها خیری ندارد!
jina nedelal, çavê mirovî diêşîne, jina delal dilê mirov diêşîne
ژنا نه‌ده‌لال، چاڤێ مرۆڤی دێشینه، ژنا ده‌لال دلێ مرۆڤ دێشینه
زن نازیبا چشم انسان را به درد می آورد ، زن زیبا دل انسان را!
delîla baranê ba ye, delîla mirinê ta ye
ده‌لیلا بارانێ با یه، ده‌لیلا مرنێ تا یه
دلیل باران باد است ، دلیل مردن تا (نوعی مریضی)!
dema ku seg bezî gur, gur mir
ده‌ما کو سه‌گ به‌زی گور، گور مر
زمانی که سگ به گرگ حمله ور شد ، گرگ مرد!
jin çav li der e, mêr xwelî li ser e
ژن چاڤ ل ده‌ره، مێر خوه‌لی ل سه‌ره
زن چشمش به بیرون است ، مرد خاک بر سر است!
derê ku filan kes jî bûye gurê devbixwîn
ده‌رێ کو فلان که‌س ژی بوویه گورێ ده‌ڤبخوین
بنابراین(اثبات می شودکه) فلاس کس هم گرگ دهان خونی شده است!
dil li ser dil e, jê re nîn e tu derd û kul e
دل ل سه‌ر دله، ژێ ڕه نینه تو ده‌رد و کوله
دل در گرو دل است ، برایش هیچ درد و اندوهی وجود ندارد.
agirê kuçikan timî germ e, dereng sar dibe
ئاگرێ کوچکان تمی گه‌رمه، ده‌ره‌نگ سار دبه
آتش توله سگ ها همیشه گرم است ، دیر سرد می شود.
golikê beş, ma li devê deriyê reş
گۆلکێ به‌ش، ما ل ده‌ڤێ ده‌ریێ ڕه‌ش
گوساله ی پیشانی سفید بر دهانه درب سیاه ماند!
heta ku tu deriyan nekutî, derî li ber te venabin
هه‌تا کو تو ده‌ریان نه‌کوتی، ده‌ری ل به‌ر ته ڤه‌نابن
تا دری را نکوبی ، بر رویت باز نمی شود.
bê derpê bigere, lê stûyê xwe li ber zaliman xwar meke
بێ ده‌رپێ بگه‌ره، لێ ستوویێ خوه ل به‌ر زالمان خوار مه‌که
بدون درپه (شلوار زیرین) بگرد اما گردنت را پیش ظالمان کج نکن!
derwêş dizane, çi di hebana derwêş de heye
ده‌روێش دزانه، چ د هه‌بانا ده‌روێش ده هه‌یه
درویش می داند چه چیزی در جوال درویش است!
ده‌ریا، ب دلۆپان ناقه‌ده
دریا با چکه ها تمام نمی شود!
destikê bivirî ne ji darê be, dar qut nabe
ده‌ستکێ بڤری نه ژ دارێ به، دار قوت نابه
دسته تبر اگر از درخت نباشد درخت قطع نمی شود!
serê ku neêşe, destmalê lê girêmede
سه‌رێ کو نه‌ئێشه، ده‌ستمالێ لێ گرێمه‌ده
سری که درد نمی کند دستمال نبند!
02-26-2015
حالت رشته ای