بررسي حرف M و اسطوره‌هاي مربوط به آن

[دانه کولانه]

بررسي حرف M و اسطوره‌هاي مربوط به آن

بررسي حرف M و اسطوره‌هاي مربوط به آن بر روي سفال‌ها و اشياي خانگي كه از دوران باستان به دست ما رسيده، طرح‌ها و نقش‌هاي زيگزاگي به شكل WWWW ديده مي‌شوند كه كارشناسان از آن‌ها به عنوان سمبل‌ كوه يا آب درياها و رودخانه‌ها ياد مي‌كنند.

كوه؛ يكي از عناصر طبيعت و بستر زندگي آدميان
خبرگزاري ميراث فرهنگي_ گردشگري_ نظريه‌اي وجود دارد مبني بر اين‌ كه بيشتر تمدن‌ها در كنار كو‌ه‌ها و در نزديكي آب‌ها شكل گرفته‌اند. از آن‌جا كه اين عناصر، بستري براي زندگي بشر بوده‌اند و بقاي بشر نيز به آن‌ها بستگي داشته، بديهي است كه توجه وي به آن‌ها معطوف بوده است. از اين روست كه بر روي سفال‌ها و اشياي خانگي كه از دوران باستان به دست ما رسيده، طرح‌ها و نقش‌هاي زيگزاگي به شكل WWWW ديده مي‌شوند كه كارشناسان از آن‌ها به عنوان سمبل‌ كوه يا آب درياها و رودخانه‌ها ياد مي‌كنند. قابل ذكر است كه سفال از اين لحاظ مورد توجه است كه جزو اولين دست‌ساخته‌هاي بشر محسوب مي‌شود كه با ساده‌ترين و در دسترس‌ترين ابزار، يعني آب و خاك (گل) خلق شده و نقش‌هاي روي آن دغدغه‌ها و اميدهاي بشر دوران باستان را به نمايش مي‌گذارد.
اما نقش (WWWW) كه هم برآمدگي و تورفتگي كوه‌ها را تداعي مي‌كند و هم امواج آب را، بعدها در نوشتن و خط‌الرسم و به ويژه در حروف M و W به يادگار باقي ماند تا جايي‌كه:
1- واژه‌اي كه معني "كوه" مي‌دهد، در زبان لاتين Mons است كه حرف اول آن از نقش مورد بحث آمده است. واژه كوه در ربان انگليسي قديم Munt، در انگليسي جديد Mountain، در فرانسه Montagne، در ايتاليايي Monte يا Montagna، اسپانيايي Montana، پرتغالي Monte، رومانيايي Munte، آلبانبايي Mal و به زبان هاوايي Mauna است كه همگي با حرف M شروع شده‌اند.
2- همچنين واژه‌اي كه معني آب مي‌دهد در زبان انگليسي Water، آلماني Wasser، لوكزامبورگي Waasser، مائوري Wai، لهستاني Woda، ساكسوني Watar، سواحيلي Waji، سومالي Waraabin، عبري Maya، عربي Myah و آفريقايي Water است. باز هم متوجه مي‌شويم كه حرف اول آن‌ها از شكل مزبور نشات گرفته است.
در بسياري از زبان‌‌ها نيز واژه آب با حرف V شروع مي‌شود كه گونه‌اي ديگر از شكل WWWW است: Vaser,Vo,Vatten,Voda,Vatur,Vatn,Vann
واژه "دريا" هم به زبان بوسنيايي، صربي، كرواتي، چك، اسلواكي و رومي More، به زبان بلغاري و روسي و اوكرايني Mope، به زبان استوني و فنلاندي Meri، به زبان ايتاليايي و روماني Mare، به زبان لهستاني Morz، به زبان فرانسه Mer و به زبان آلماني Meer است.
واژه‌هايي ديگري هستند كه با آب در ارتباطند و آن‌ها هم با حرف M يا W شروع مي‌شوند: Wave به معناي موج در زبان انگليسي، به آلماني Wedeln و به رومي و كرواتي و بوسنيايي Mahati است.
و به طور مثال در زبان فرانسه، M، حرف اول كلمات Mer (دريا)، Mare (گنداب)، Maree (جزر و مد)، Marin (دريانورد)، Marecage (مرداب) است كه همگي به نوعي با آب در ارتباطند.
در كتاب نمادها و نشانه‌ها آمده است كه:" حرف M در انديشه‌هاي نيمه ناتوراليستي اوليه به صورت نشانه‌اي از امواج نشان داده شده است؛ سپس در خطوط انديشه نگار بعدي به صورت كنوني درآمده است"
همچنين در خط فينيقي، ده قرن پيش از ميلاد، حرفي كه بعدها S لاتيني شد، شكل W كنوني را داشت كه علامت موج بود. براي اثبات اين گفته كه حرف S كه در آغاز به نمادهاي آب مربوط مي‌شد، مي‌توانيم اشاره كنيم كه در واژه‌هاي Source (چشمه)، Sourcier (شخصي كه مدعي كشف چشمه‌هاي زيرزميني به وسيله تركه يا آونگ است) و Sea (دريا) باقي مانده است.
مطلب مهم ديگري كه در اين نوشتار برايمان اهميت دارد اين است كه از شكل (WWWW) به هنگام اختراع خط، حرف مقدس الفباي كهن كه همان M باشد، به دست آمد. چنان‌كه درمي‌يابيم آموزه‌‌اي سري تعليم مي‌دهد در نزد آرياييان و ساميان حرف M همواره حرف اول كلمات مربوط به آب و ولادت مردم و جهان بوده است.
در زبان سانسكريت، حرف M اولين حرف لغات: مانترا Mantras (لفظي كه قدرت خلاقه‌ي جادويي دارد)، مانو Manou (خالق)، مايا Maya (شبهه و پندار ناشي از ولادت در دنياي اشكال و صور)، مولاپراكريتي Mulaprakriti (ماده اصلي مقدم بر پيدايش كيهان كه از آن عالم‌ها پديد مي‌آيند، است.
در اساطير آشوري ـ بابلي، زن ايزد مامي Mami قومي را به جهان آورد.
در نزد قوم اينكا، دو الهه، ماما Mama نام داشتند: يكي ماماكيلا Mama Quilla كه پشتيبان زنان شوهر كرده بود و ديگري ماماكوشا Mama Cocha كه نماد آب باران بود.
هندوان مادر بودا را مادهوا Madhava و نخستين عقل از عقول منكشفه را مهات Mahat مي‌ناميدند.
روس‌ها ديرزماني زن ايزدي به نام ماتي ـ سيرا ـ زميلا Mati Sira Zemila را مي‌پرستيدند كه در عين حال معرف مادر، زمين بارور و نمناكي بود.
مصريان مادر ـ باكره، يعني طبيعت جاودانه بكر و بارور (حضرت مريم نيز هم باكره بود و هم بارور) را كه ماريكا Marica نام داشت، مي‌پرستيدند.
در دوران پيش از مسيحيت، الهه ـ مادر كه جاودانه دوشيزه و باردار است، به نام‌هاي Ma و Mata خوانده مي‌شد.
مردم بين‌النهرين، باكره ـ مادر خود را ماه Mah مي‌ناميدند كه هم‌او در بيهار (هند) ماي mai خوانده مي‌شد.
اين نكته هم قابل توجه است كه نام مادر حضرت مسيح كه در عين باكرگي بارور شد و فرزندش را به دنيا آورد، مريم Maryam است كه به تمامي زبان‌ها با مفهومي يكسان، با حرف M آغاز مي‌شود:
(Mairi , Marija , Maire, Mireya , Mair, Meryem ,Mari, Maria , Miren, Marya , Maarja, Mariam)
با كمي دقت متوجه مي‌شويم كه نام برخي از خدايان در فرهنگ‌هاي مختلف همچون:
Mehr , Medusa , Morrigan , Mot يا Medb , Mithra و Marduk و نام بزرگاني (پيامبران) همچون Musa و Mohammad با حرف M شروع مي‌شوند.
واژه جهان World را بنگريد: در زبان فنلاندي Maailma كه به معناي زمين هم هست، فرانسوي و اسپانيايي Monde، آلماني Welt يا Weralt و پرتغالي Monde كه به معني زمين هم هست.
توجه به واژه مادر نيز قابل توجه است: در زبان لاتين Mater، لومباردي Mader، انگليسي Mother، ايتاليايي و اسپانيايي Madre، ايرلندي و اسكاتلندي Mathair، روماني Mama، روسي Mat، چك و اسلواكي Matka، پرتغالي Mae، آلماني Mutter، يوناني قديم Meter، يوناني جديد Mitera و Mana، ايسلندي Mamma، فرانسه Mere، مصري Mwt، دانماركي Moder، كرواتي Mati، ارمني Mayr، آفريقايي Moeder، صربي Mat, Mati,Majka,Mater، سوئدي Mor، تايلندي Mae,Maandaa، اوكرايني Maty و ويتنامي Me است.
در آخر، خواننده محترم مي‌تواند به اين نتيجه برسد كه شكل و فرم طبيعت به عنوان بستر زندگي، صورت دهنده افسانه‌ها، اسطوره‌ها، آرزوها و خواسته‌هاي بشر بوده و در عين حال مبدا افكار و پيشرفت‌هاي وي نيز محسوب مي‌شود.

منابع:

*‌زبان رمزي قصه‌‌هاي پريوار، م.لوفلر ـ دلاشو، ترجمه جلال ستاري، تهران، توس، 1366
* نمادها و نشانه‌ها، مولف آلفرد هوهنه‌گر، مترجم علي صلح‌جو، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان چاپ و انتشارات، 1376
*و با استفاده از لغت‌نامه‌هاي معتبر
chn.ir