دانستنی‌های تغذیه در دوران بارداری

[SonBol]

تغذيه در مادران باردار حالت متفاوتي دارد و بسياري از زنان با مشكلات عديده اي در اين زمينه دست و پنجه نرم مي كنند ...

1- بطور كلي خانم هاي حامله بايد آنچه را دوست دارند به هر مقدار كه مايلند ميل كنند و براي طعم غذايشان نمك اضافه كنند .
2- بايستي مطمئن بود كه خانم هاي حامله غذاي كافي در اختيار دارند بخصوص براي خانم هايي كه از نظر اجتماعي و اقتصادي محروم هستند .
3- بايد مطمئن شد كه مادر با وزن نرمال اضافه وزني مناسب را پيدا كرده است .
4- در مورد مصرف آهن از آنجائيكه نياز به آهن در طي 4 ماه اول بار داري كم است در طي اين مدت تجويز آهن اضافي ضرورت ندارد .
5-مصرف نكردن آهن اضافي در طي سه ماهه اول حاملگي از خطر تشديد تهوع و استفراغ ممانعت مي كند .
6-مصرف آهن در موقع خواب نيز احتمال بروز علائم سوء هاضمه را به حداقل مي رساند مصرف با معده خالي جذب آهن را بيشتر مي كند .
مصرف آهن مكمل به مقدار mg/dl 30 براي پيشگيري از فقر آهن در تمام خانمها باردار لازم است . البته در اين مورد اختلاف نظرهائي وجود دارد . )
7- مصرف معمول مولتي ويتامين را معمولاً توصيه نمي كنيم مگر آنكه ترديدي در مورد رژيم غذايي مادر وجود داشته باشيم مثل حاملگي هاي متعدد - گياهخوار ي كامل - تشنج
8- ميزان افزايش كالري روزانه به مقدار 3001 كيلوكالري را در طول حاملگي توصيه مي كنيم .
9- ميزان نياز به پروتئين افزايش كه بهتر است قسمت عمده آن از منابع حيواني نظير گوشت ، شير , مرغ و ماهي تأمين شود .
- از نظر مواد معدني تمام رژيم هاي غذايي كه كالري كافي را به منظور افزايش وزن مناسب در اختيار مادر قرار مي دهند در صورتي كه حاوي نمك يدار باشند مواد معدني را به حد كفايت به بدن خانم حامله مي رساند .

11 - مقدار مصرف ويتامين C در حلول حاملگي 20% بيشتر از زمان غير حاملگي است .
12- اسيد فوليك در حلول قبل و بعد از بارداري و كلاً در طي سالهايي كه مي توانند حامله شوند بايد مصرف كرد .
10- استفاده از نمك يد دار در تمام زنان حامله توصيه مي شود .

دكتر فتانه تراب پرهيز / متخصص زنان و زايمان

[SonBol]

انتظار تولد فرزند براي بسياري از زوجهاي جوان هيجان انگيز است. اما گاه اين هيجان لذت بخش با ترس و اضطراب همراه مي شود. اما مسئوليت مادر در اين ميان سنگين تر است زيرا سلامت موجودي كه در درونش در حال شكل گيري است، به طوركامل، به توجه او بستگي دارد. در زير به چند نكتة كلي كه لازم است زنانِ باردار به آنها توجه داشته باشند اشاره مي شود.

1. از قرار گرفتن در معرض مواد سمي نظير پاك كننده هاي شيميايي، سرب، جيوه، حشره كشها و رنگها بپرهيزيد. همچنين، بهتر است زنان باردار از استنشاق بخار رنگ خودداري كنند.
2. به محض اطلاع از بارداري خود، براي دريافت مراقبتهاي دوران بارداري به ماما و متخصص زنان مراجعه كنيد. بايد در تمام اين دوران زير نظر باشيد تا در صورت لزوم، اقدامات لازم براي حفظ سلامت شما و جنين انجام شود. در مورد برنامه هاي پس از تولد كودك با متخصص مشورت كنيد.
3. تحقيقات علمي نشان داده است كه سيگار كشيدن مادر باعث كم وزني نوزاد مي شود. از جمله آثار سوء احتمالي مصرف سيگار، نازايي، سقط، حاملگي خارج رحمي و مرگ و مير نوزادان است. نتايج مطالعات اخير نشان مي دهد كه سيگار كشيدن ممكن است باعث بروز ناتوانيهاي يادگيري در كودك شود. اگر سيگار مي كشيد، بهتر است هرچه زودتر آن را ترك كنيد. استشمام دود سيگار نيز ممكن است به رشد جنين صدمه وارد كند. از ديگران بخواهيد كه از سيگار كشيدن در اطراف شما خودداري كنند، حداقل تا زماني كه نوزادتان به دنيا بيايد.
4. تا ميتوانيد آب بياشاميد. مصرف زياد مايعات در طول بارداري به بدن شما در تحمل افزايش حجم خونِ در گردش كمك مي كند. حداقل روزي 6 تا 8 ليوان آب، آبميوه يا شير بنوشيد. يكي از نشانه هاي مصرف كافي مايعات، رنگ ادرار است. ادرار زن باردار بايد بيرنگ يا به رنگ زرد بسيار كمرنگ باشد.
5. اگر از رژيم غذايي درستي پيروي كنيد، مواد غذايي مورد نياز بدن خود و جنين را تأمين خواهيد كرد. وعده هاي غذايي زن باردار بايد شامل هر پنج گروه مادة غذايي اصلي باشد. رژيم غذايي روزانة شما بايد شامل 6 تا 11 سهم حبوبات، 3 تا 5 سهم سبزي، 2 تا 4 سهم ميوه، 4 تا 6 سهم شير و لبنيات، و 3 تا 4 سهم مواد پروتئيني باشد. بهترين رژيم غذايي داراي ميزان چربي پايين و ميزان فيبر بالاست.
6. در دوران بارداري، روزانه حداقل 400 ميكروگرم اسيد فوليك مصرف كنيد. بهتر است مصرف اين ميزان از دوران قبل از بارداري آغاز شود. به اين ترتيب، احتمال ايجاد نقص دستگاه عصبي در جنين كاهش مي يابد. براي تمام زناني كه در سن باروري هستند و احتمال باردار شدن در آنها وجود دارد، مصرف روزانه يك عدد قرص اسيد فوليك توصيه مي شود. آب پرتقال، انواع سبزي، بادام زميني، كلم بروكلي، و نخود و لوبيا منابع طبيعي تأمين اين ماده هستند و مصرف آنها ضروري است.
7. مشاورة ژنتيكي براي همة زنان لازم است. ناهنجاريهاي مادرزادي و بيماريهاي ژنتيكي بايد به تمام خانواده ها معرفي شود تا در صورت وجود سابقة هركدام از اين بيماريها در خانواده، به پزشك متخصص مراجعه كنند.
8. شستن دستها در طي روز بسيار اهميت دارد، بخصوص بعد از دست زدن به گوشت خام يا استفاده از توالت. شست و شوي دستها شيوه اي ساده و كارآمد براي جلوگيري از انتشار ويروسها و باكتريهاست.
9. در دوران بارداري، به توصية پزشك خود و به منظور كاهش احتمال ابتلا به كمخوني فقر آهن، حداقل از 30 ميليگرم آهن در روز استفاده كنيد. به تمام زنان در سنين باروري توصيه مي شود كه رژيم غذايي غني از آهن داشته باشند.
10. نسبت به وضعيت خود هوشيار باشيد. اگر دچار علائمي نظير درد، انقباضات شديد رحمي به فاصلة هر 20 دقيقه، خونريزي از واژن، آبريزش از واژن، سرگيجه، غش، تنگي نفس، تپش قلب، تهوع و استفراغ مداوم، سختي راه رفتن، ورم مفاصل و كاهش حركت جنين شديد، حتماً پزشك خود را در جريان بگذاريد.
11. استفاده از الكل و كافئين در دوران بارداري مضر است. «سندروم مرگ الكل» عارضه اي است كه نشانه هاي آن تأخير رشد جنين در رحم، نقص ساختماني اجزاي صورت و دستگاه عصبي مركزي در جنين است. مصرف قهوه، شكلات و چاي نيز كه حاوي كافئين هستند بايد محدود شود.
12. مادرانِ دچار بيماريهاي مزمن نظير ديابت، صرع و پرفشاري خون بايد زير نظر پزشك باشند. اگر دارويي مصرف مي كنيد، با پزشك خود مشورت كنيد و مطمئن شويد كه اثر سوئي بر سلامت جنين ندارد. داروهاي گياهي و انواع ويتامينها نيز از اين قاعده مستثني نيستند.
13. هر سؤالي كه در ذهن داريد از پزشك بپرسيد. هيچ سؤالي وجود ندارد كه ارزش پرسيدن نداشته باشد.
14. داروهاي سرماخوردگي يا داروهاي ضد سرفه، حاوي الكل يا موادي هستند كه براي زنان باردار مضرند. در صورت مصرف هركدام از اين داروها، پزشك متخصص را در جريان بگذاريد.
15. ورزش در دوران بارداري خستگي و احساس كسالت را برطرف مي كند؛ در نتيجه، مادر و كودك احساس بهتري خواهند داشت. ورزش همچنين دوران نقاهت پس از زايمان را كوتاه مي كند. با انجام حركات ورزشي ملايم در دوران بارداري، عضلات پشت و شكم خود را قوي سازيد. يوگا، پياده روي، شنا و دوچرخه سواري روي دستگاه ثابت از جمله ورزشهاي مناسب براي زن باردارند. بهتر است پيش از شروع هر نوع ورزشي در دوران بارداري، با پزشك خود مشورت كنيد.
16. مشكلات گوارشي و تهوع صبحگاهي در دوران بارداري بسيار شايع است. غذاهاي محبوب شما ممكن است در دوران بارداريتان تهوع آور شوند. خوردن 5 تا 6 وعدة غذايي مختصر در روز به جاي 3 وعدة غذايي مفصل، به كاهش مشكلات گوارشي كمك مي كند.
17. رعايت نكات بسيار ظريفي مي تواند محيط خانه را به مكاني مناسب براي رشد جنين تبديل كند، مثل حفظ آرامش روحي مادر يا گوش دادن مادر به موسيقي ملايم.
18. استفاده از سونا و حمام بخار در دوران بارداري ممنوع است.
19. توكسوپلاسموز نوعي عفونت انگلي است كه براي جنين مشكل ساز است. در دوران بارداري، از خوردن گوشت خام و دست زدن به مدفوع گربه جداً خودداري كنيد. براي كارهاي باغباني نيز حتماً از دستكش استفاده كنيد.
20. در طي بارداري، اندازة رحم به تدريج افزايش مي يابد. همچنين فعاليت كليه ها بيشتر مي شود. در نتيجه، ميزان ادرار و تعداد دفعات دفع ادرار افزايش مي يابد. ممكن است زن باردار با سرفه، عطسه يا خنديدن دچار دفع ادرار شود. علت اين امر، بزرگ شدن رحم و افزايش فشار بر مثانه است. زيرا مثانه در ماههاي اولية بارداري در ناحية جلو و زير رحم قرار گرفته است. اگر دچار احساس سوزش هنگام دفع ادرار يا افزايش ناگهاني تعداد دفعات دفع يا تيره رنگ شدن ادرار شديد، فوراً پزشك را در جريان اين تغييرات قرار دهيد.
21. تكميل برنامة واكسيناسيونِ پيش از بارداري در حفظ سلامت مادر و جنين نقش مؤثري دارد. بنابراين، واكسيناسيون پيش از بارداري را جدي بگيريد.
22. افزايش يا كاهش زياد وزن در دوران بارداري ممكن است خطرناك باشد. به ياد داشته باشيد كه بارداري زمان مناسبي براي شروع رژيم لاغري نيست. افزايش وزن در اين دوران به دليل وزن گيري جنين است. وعده هاي غذايي خود را كم نكنيد. هم شما و هم جنين به كالري بيشتري نياز داريد. اگر رژيم خاصي را پيش از بارداري شروع كرده ايد، براي ادامة آن با پزشك خود مشورت كنيد.
23. از قرار گرفتن در معرض اشعة ايكس بپرهيزيد. اگر براي درمانهاي دندانپزشكي يا ارتوپدي مجبور به گرفتن عكس راديولوژي شديد، حتماً پزشك را از بارداريتان مطلع سازيد.
24. نحوة برخورد شما با موضوع بارداريتان بسيار اهميت دارد. با فراهم ساختن محيط سالم در دوران بارداري، به كودك آيندة خود ثابت كنيد كه برايتان ارزشمند است و دوستش داريد.
25. به اندازة كافي بخوابيد. سعي كنيد بيشتر روي پهلو قرار بگيريد، بخصوص پهلوي چپ. دراز كشيدن روي پهلوي چپ موجب بهتر شدن گردش خون جنين و كاهش ورم شما مي شود.■

25 نكته براي حفظ سلامت بارداري
‎ ترجمة دكتر ليلا پرورش

[SonBol]

محققان مي گويند: مادراني که در دوران بارداري وزنشان به شدت کم يا زياد مي شود سلامت نوزادشان را با خطر مواجه مي کنند.


به گزارش سلامت نیوز به نقل از باشگاه خبرنگاران؛ تحقيقاتي تازه در بريتانيا نشان داده که نوسان شديد در وزن بدن خطر ابتلا به بيماري فشار خون و ديابت و همچنين مرده زايي در زنان باردار را به ميزان خطرناکي افزايش مي دهد.

اين محققان مي گويند: براي زنان، تغذيه در دوره بارداري بيش از هر زمان ديگر اهميت پيدا مي کند و به همين دليل آنها بايد از تاثير وزنشان بر سلامت خود و همچنين فرزندشان آگاه باشند.

اين گزارش مي افزايد؛ به زناني که وزن طبيعي دارند توصيه مي شود؛ بين بارداري ها اجازه ندهند وزنشان زياد شود و در مقابل به زنان فربه گفته مي شود؛ قبل از باردار شدن وزنشان را کم کنند، اما متخصصان در دوبلين ايرلند مي گويند: تبليغات گسترده درباره رژيم لاغري و زيبايي به دوره بارداري هم سرايت کرده است.

اين محققان در گزارش تحقيقي خود آورده اند: از طرفي افزايش شمار افراد فربه باعث نگراني مسئولان بهداشتي شده و از سوي ديگر گسترش طرز تفکري که بدون در نظر گرفتن تفاوت در ساختمان بدني زنان، لاغري مفرط را زيبا توصيف مي کند.

اين گزارش در ادامه آورده: "نيازهاي غذايي بدن در دوره بارداري با هر زمان ديگر متفاوت است و جنين براي سالم بودن و رشد به مواد مغذي کافي نياز مبرم دارد.

به گفته محققان در دوبلين در حالي که دست کم نيمي از بارداري ها در بريتانيا تصادفي است، زنان بايد از تاثير وزنشان بر بارداري، زايمان و سلامت نوزادشان مطلع باشند و اگر زنان بين بارداري ها به شدت وزن کم يا زياد کنند، خطرات احتمالي و جدي دوره بارداري آنها دوچندان مي شود.

"تم فراي"، از انجمن مبارزه با فربهي در بريتانيا، مي گويد: "زنان بايد سعي کنند پيش از دومين بارداري به وزن طبيعي خود بازگردند. اما تحقيقات در دوبلين نشان مي دهد که زنان ممکن است در لاغر کردن نيز افراط کنند؛ اين هم رويه اي بسيار ناسالم است."

[SonBol]

عقاید و باورهای غلط
بارداری تغییرات احساسی و فیزیولوژیکی بسیار در خانم های ایجاد می کند. در این دوران از هر گوشه و کناری به خانم های باردار توصیه و نصیحت ارائه می شود: از طرف پزشک متخصص زایمان، دوستان و اعضای خانواده و همکاران در محل کار. حتی غریبه ها هم دست از اظهار نظر درمورد وضعیت یک خانم باردار برنمی دارند.
با این شرایط و باوجود این اطلاعات و توصیه های درست و غلط که در اکثر موارد با هم تناقض دارند (به ویژه درمورد رژیم غذایی و تغذیه) برای مادر دشوار خواهد بود که برنامه غذایی متوازن و صحیح داشته باشد. از آنجا که داشتن یک رژیم غذایی سالم یکی از مهمترین مسائلی است که یک خانم باردار برای ارتقاء وضغیت سلامت خود و فرزندش باید رعایت کند، در زیر به برخی باورهای غلط و نادرست درمورد رژیم غذایی و تغذیه خانم های باردار اشاره می کنیم، تا با دانستن این اطلاعات؛ شروعی عالی برای بارداری خود داشته باشید.
باور 1: تو باید برای دو نفر غذا بخوری.
در واقعیت، شما برای یک نفر و یک موجود خیلی خیلی کوچک غذا می خورید. اکثر خانم ها نیاز دارند که فقط 300 کالری بیشتر از کالری های مصرفی خود، استفاده کنند. این دوره، دوره افراط در غذا خوردن نیست. بارداری دوره ای است که باید در نهایت سلامت و عاقلانه غذا بخورید. اضافه وزن معمول در دوران بارداری باید بین 10 تا 15 کیلوگرم باشد؛ اما این مسئله تا حد زیادی به وزن مادر قبل از بارداری و تعداد جنین در شکم او دارد. خانمی که وزنش زیر وزن نرمال است ممکن است تا 20 کیلو هم اضافه وزن بیاورد اما خانمی که قبل از بارداری خودش اضافه وزن دارد، اضافه وزن دوران بارداری او نباید از 15 کیلو بیشتر باشد. پزشکتان باتوجه به وزن، قد و شکل بدنتان، وزن بارداری شما را تعیین خواهد کرد.
باور 2: رژیم غذایی شما باید کم کربوهیدرات و پر پروتئین باشد.
این باور امروزه در بین رژیم های غذایی شهرت و طرفداران زیادی پیدا کرده است. اما خوب است بدانید که یک رژیم پر پروتئین برای دوران بارداری به هیچ عنوان توصیه نمیشود. بر طبق هرم راهنمای موادغذایی روزانه، حبوبات، میوه جات، و سبزیجات باید بیشتر رژیم غذایی شما را به خود اختصاص دهد نه شیر و موادغذایی گوشتی. درواقع، فقط 3-2 وعده پروتئین در روز برای خانم های غیرباردار کافی است. این مقدار از پروتئین را می توان در یک عدد تخم مرغ، 100-50 گرم مرغ یا گوشت قرمز، و ½ فنجان نخودفرنگی یا لوبیا خلاصه کرد. کالری های اضافی که در دوران بارداری باید استفاده شود، باید بین هر 5 نوع ماده غذایی در هرم موادغذایی پخش شود.
باور 3: فشارخون ناشی از بارداری به خاطر مصرف نمک زیاد است.
واقعیت این است که فشار خون ناشی از بارداری به خاطر تغییرات مختلف فیزیولوژیکی در این دوران می باشد و از اینرو نباید مانند فشارخون در افراد عادی مورد درمان قرار گیرد. تعادل شرط اولیه است. بااینکه پرخوری در غذاهای پرنمک به هیچ عنوان سالم نیست، اما کاهش نمک مصرفی یا قطع آن از رژیم غذایی نیز به هیچ عنوان صحیح نیست.
باور 4: دوران بارداری بهترین زمان برای شروع مصرف اسید فولیک (ویتامین های Bکمپلکس) است.
اسید فولیک در روزها و هفته های اول شکل گیری جنین اهمیت زیادی دارد. به همین دلیل، توصیه می شود که خانم ها قبل از حامله شدن روزانه از یک عدد قرص مولتی ویتامین استفاده کنند تا اطمینان یابند که اسید فولیک بدنشان در دوره اولیه بارداری کافی است. علاوه بر ویتامین ها، منابع بسیار عالی از ویتامین های B کمپلکس عبارتند از: آب پرتقال، حبوبات، مرکبات، سبزیجات، آجیل.
باور 5: بهتر از بیشتر از رژیم غذایی خود، روی ویتامین ها تکیه کنید.
ویتامین ها نباید هیچگاه جایگزین رژیم غذایی شما شود. گرچه اکثر پرشک های متخصص زایمان برای بیماران خود مولتی ویتامین تجویز میکنند، این ویتامین ها فقط حکم مکمل غذایی را دارد و نمی تواند جایگزین یک رژیم غذایی سالم شود. بهترین منابع از ویتامین ها و موادمعدنی، موادغذایی طبیعی است، چون بهتر جذب میشوند.
باور 6: شیر کامل برای شما بهتر از شیر کم چرب است.
شیر کم چرب برای کلیه افراد بالای 3 سال انتخاب بهتری به شمار می رود. شیر کم چرب کلیه مواد مغذی موجود در شیر کامل را در خود دارد اما میزان کلسترول و چربی آن کمتر است. درواقع، می توان گفت که حتی کلسیم موجود در آن از شیر کامل هم بیشتر است.

داشتن یک رژیم غذایی سالم طی دوران بارداری که شامل انتخاب های عاقلانه و سالم از انواع و اقسام گروه های موادغذایی باشد، باعث می شود اضافه وزن شما در این دوران در حد نرمال باشد و وضعیت سلامت خودتان و فرزندتان تضمین شود. اگر به وضعیت غذایی خود اطمینان کافی ندارید و سوالاتی در این زمینه دارید، می توانید از پزشک های متخصص تغذیه یا پزشک خودتان سوال کنید تا شما را راهنمایی کند.