تنها پل باقیمانده از دوران صفویه در یک قدمی سقوط

**دانه کولانه** · #1 09-05-2009

تنها پل باقیمانده از دوران صفویه در یک قدمی سقوط

شیراز - خبرگزاری مهر: تنها پل باقیمانده از دوران صفویه در مسیر شیراز - اصفهان آنچنان در سراشیبی سقوط قرار گرفته است که گویی هیچگاه از تلاطم تخریب و فرسایش رهایی نمی یابد. به گزارش خبرنگار مهر در شیراز، پل خان از آثار با ارزش دوره صفویه بوده که در محور شیراز - اصفهان نزدیک شهرستان مرودشت بر روی رودخانه کر بنا شده است.
این اثر عظیم در اوایل قرن یازدهم هجری توسط امام‌قلی‌خان والی‌فارس بنا شده است. پل‌خان دارای پنج دهانه است دهانه شمالی بزرگتر و دو دهانه جنوبی کوچکترند، طول این پل تاریخی 101 متر و عرض آن پنج متر است، انتخاب محل احداث پل با دانش زیاد صورت گرفته و پایه های آن روی بستر صخره ای رودخانه کر قرار دارد و همین امر نیز موجب ماندگاری پل در طول چند قرن شده است.

این بنا در سال 1351 به شماره 929 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و اکنون تحت حفاظت سازمان میراث فرهنگی قرار دارد اما امروز تابلویی که در کنار این پل تاریخی نصب و بر روی آن نوشته شده: "تحت حفاظت سازمان میراث فرهنگی قرار داد" با اتفاقاتی که برای پل طی مدت اخیر رخ داده بسیار در تناقض بوده و حتی امروز شرایطی پیش آمده که خود تابلوی میراث فرهنگی از شدت فرسودگی و قدمت در حال افتادن و فرسایش است.
برای دسترسی به پل و بازدید از آن راه چندان واضح و مشخصی وجود ندارد و برای نزدیک شدن به آن باید یکی از چند راه خاکی منتهی به پل را امتحان کرد تا یکی از آنها بازدید کنندگان را به پل نزدیکتر کند.

شدت فرسایش و تخریبهای این پل امروز به حدی رسیده که آثار آن از چند صد متری به وضوح مشخص است و خبرنگار مهر وقتی قصد داشت از نزدیکی بنا عکسبرداری کند بارها احساس کرد که پل هر لحظه امکان فروریختن دارد.
به نظر می رسد آن میزان که عوامل انسانی و کارهای عمرانی منطقه بر روی تخریب شدن این پل تاریخی اثر گذاشته گذر زمان از سالیان دور تاکنون چندان تغییری در آن ایجاد نکرده است.

پیش از این در سالهای 84 با لوله کشی شرکت آب بر روی عرصه پل خان کارشناسان میراث فرهنگی اخطار دادند که این کار تخریب بنا را سریعتر می کند که این امر نیز اتفاق افتاد و امروز عملیات عمرانی مختلفی که در حریم این بنا در حال انجام بوده نیز دوباره دوستداران میراث فرهنگی را از تخریب بیشتر پل خان نگران کرده است.
از مرمت و حفاظت از پل خان فقط می توان به کاربردن تیر آهنهایی را مشاهده کرد که سالیان قبل برای جلوگیری فرو ریزی پل در بنا استفاده شده و به جز آن در سایر بخشها تکه سنگها و آجرهای به کار رفته در بدنه بنا نیز به شدت در حال فرسایش و تخریب است.

یکی از موضوعاتی که نظر هر بازدید کننده ای را به خود جلب می کند آسفالت بودن سطح پل بوده و معلوم نیست به چه علت این پل تاریخی آسفالت شده چرا که طی سالهای طولانی کسی از روی آن ترددی نمی کرده که برای سهولت عبور و مرور آسفالت شده باشد.
در یکی از ورودیهای پل نیز شدت تخریب به حدی بوده که چندین متر از آن فرو ریخته و به جز کارهای اضطراری حفاظت و مرمت دیگری در این بخش انجام نشده و اگر این روند ادامه داشته باشد باید منتظر فروریزی سایر نقاط نیز بود.

آشغال ریزی، گذشتن دام و حیوانات از زیر پل و وجود فضولات حیوانی که بوی تعفن را در این منطقه به مشام می رساند از جمله دیگر عواملی بوده که تنها پل بر جای مانده از دوران صفویه را در مسیر فرسایش قرار داده و گویی مسئولان میراث فرهنگی و سایر دست اندرکاران نیز زمانی که از اصلی ترین جاده شیراز که پل خان نیز در آن قرار دارد، می گذرند هیچگاه نیم نگاهی به وضعیت اسفبار این بنا نمی کنند.
پل خان در مسیر اصلی گردشگرانی قرار گرفته که به سوی تخت جمشید حرکت می کنند اما اینکه چرا از این فرصت برای حضور گردشگر و مسافران استفاده نمی شود خود جای سئوال و تامل دارد.
به هر حال شرایط تخریب و فرسایشی که در این پل حاکم است بنا را به سوی سراشیبی تند زوال و نابودی پیش می برد و چنانچه مسئولان در این خصوص تدابیر فوری را نیندیشند به زودی تنها پل بر جای مانده از دوره صفوی نیز از بین خواهد رفت.