تجارت الكترونيك،حلقه مفقوده بازار

[رزیتا]

اينترنت و تبليغات اينترنتي در ايران

امروزه اينترنت به عنوان رسانه اي قدرتمند در اختيار صنعت تبليغات قرار گرفته است. به دليل ويژگي ها و مزيت هاي فراواني كه اينترنت در مقايسه با رسانه هاي سنتي دارد، شاهد رشد فراوان تبليغات اينترنتي طي ساليان اخير بوده ايم. فراواني تبليغات آنچنان است كه همه ما هنگام استفاده از اينترنت بارها صفحات تبليغاتي را كه پشت سر هم رو به روي ما قرار مي گيرند، بسته ايم. در اين خصوص ذكر اين نكته لازم است كه مراجعان به وب افرادي هدفمند هستند و به تبليغاتي كه به اهداف آن ها مربوط نشود، توجهي نمي كنند. براي موفقيت، آگهي ها بايد با اهداف و آنچه در ذهن كاربران است هماهنگ باشد. با تمام اين توصيفات بايد گفت كه جنبه تبليغاتي اينترنت نيز مانند ساير ابعاد آن در كشور ما مغفول مانده و رشد نكرده است، چرا كه ما در زمينه اينترنت صرفادرگير حاشيه بوديم و تنها به *****ينگ آن مي پرداختيم.

اينترنت از اوايل دهه 70 به ايران راه پيدا كرد و مانند ساير كشورها در ايران نيز به سرعت گسترش يافت. همگام با ورود اينترنت تعداد كاربران آن در ايران به طور فزاينده اي افزايش يافته است، به طوري كه پس از گذشت 15 سال تعداد كاربران از مرز 10 ميليون نفر گذشته است.

شيوا سلطاني كارشناس كامپيوتر در اين خصوص مي گويد: «از سال 1376 اينترنت در كشور ما به طور نسبي فراگير شده و تعداد سايت هاي فارسي زبان نيز از رشد چشم گيري برخوردار بوده است، اما حجم تبليغات اينترنتي در اين سايت ها همچنان ناچيز است و اين موضوع سبب بروز مشكلات مالي و تعطيلي سايت ها مي شود و اين، به معناي از دست رفتن فرصت هاي شغلي براي عده اي است. نكته مهم اين جاست كه بازار تبليغات اينترنتي سايت ها فقط محدود به يك كشور يا يك منطقه خاص نيست و با بازار بسيار گسترده اي در تماس است كه متاسفانه به دليل كم توجهي، فرصت ها در كشور از دست مي روند.» به گفته وي، عوامل متعددي در اين خسران دخيل هستند كه دانش و اطلاعات ناكافي مديران سازمان هاي توليدي و خدماتي از كاربردهاي تجاري بي نظير اينترنت، يكي از اين عوامل است. وي مي افزايد: «البته آن دسته از مديراني هم كه اندك توجهي به اين رسانه دارند، درك صحيح و كاملي نسبت به نيازهاي مخاطبين اينترنتي خود ندارند و معمولااز سرمايه گذاري هاي خود نتايج درخوري كسب نمي كنند.»

از سوي ديگر سايت هاي ايراني نيز توان جذب تبليغات را به طور گسترده در اختيار ندارند. سلطاني در اين مورد توضيح مي دهد:«اكثر اين سايت ها از لحاظ محتوا، در مقايسه با سايت هاي مشابه خارجي كيفيت پاييني دارند و جذابيت لازم را براي مديران فراهم نمي كنند تا تبليغات را به آن ها بسپارند.»

نكته حايز اهميت ديگر، ضعف زيرساخت هاي مخابراتي و ارتباطي در ايران است. عدم دسترسي ايرانيان به اينترنت با سرعت قابل قبول، امكان سرمايه گذاري جدي روي اين رسانه را كاهش مي دهد. همچنين وجود مشكلات عديده در مكانيزم هاي بانكداري الكترونيكي، پول الكترونيك و كارت هاي اعتباري موجب عدم اطمينان كاربران شده است.

سامان دادن به موارد مذكور و همچنين تدوين قوانين و مقررات مناسب براي نقل و انتقالات الكترونيك و ايجاد امنيت براي معاملات، از جمله قدم هايي است كه دولت و مجلس مي توانند در راستاي بهبود تجارت الكترونيك در ايران بردارند.

[رزیتا]

اهميت تجارت الكترونيك

ويژگي اصلي همه فعاليت هاي اقتصادي كه از طريق تجارت الكترونيك صورت مي پذيرند «تسهيل فرآيندهاي تجاري، حذف اعمال غيرضروري و در نتيجه كاهش هزينه ها» از طريق بهبود و افزايش هماهنگي، تعديل هزينه هاي اداري و هزينه هاي تبليغات و اطلاع رساني مخصوصاموارد مربوط به مكاتبات و كاغذبازي است. همچنين الكترونيكي شدن تجارت دسترسي مشتري را تسهيل مي كند و به معناي عام براي آن ها تنوع محصول به ارمغان مي آورد.

از اين گذشته سازندگان مي توانند نيازهاي مشتريان خود را بهتر بشناسند و خدمات و محصولات خود را با اين نيازها سازگارتر كنند. برآيند موارد مذكور، رقابت شديد، تنوع عرضه كنندگان محصول و خدمات و در نتيجه كاهش هزينه ها و قيمت ها رضايت مندي مشتريان را در پي دارد. با اين وجود مفهوم تجارت الكترونيك هنوز براي بسياري تازگي دارد. براساس اظهارنظر سازمان تكنولوژي اطلاعات آمريكا، انقلاب تجارت الكترونيك به شركت هاي كوچك اميد بخشيد تا بتوانند در كنار شركت هاي عظيم به تجارت بپردازند. شركت هاي كوچك براي ادامه حيات چاره اي جز پيوستن به اين مجموعه ندارند.

يك كارشناس كامپيوتر در اين خصوص مي گويد: «كسب و كار از طريق اينترنت ارزان تر از باز كردن يك فروشگاه كوچك و حقير خرده فروشي است. قابليت دسترسي به مشتريان بيشتر و هزينه جلب مشتري نيز قطعاكمتر از روش معمول تبليغات است.»

[رزیتا]

اين حقيقتي روشن است كه كامپيوترها رفته رفته جاي آدمي را در تمامي فعاليت هاي روزمره وي، منهاي خلاقيت منحصر به فرد بني بشر، خواهند گرفت و در حقيقت همين خلاقيت است كه به عنوان قدرت انحصاري انسان تا پايان همراه وي خواهد ماند. كامپيوتري شدن زندگي با توجه به ابعاد و ويژگي هاي عصر حاضر و اهميت حياتي كه تك تك ثانيه هاي حيات بشر يافته است و بهاي طلا را به آن نسبت داده اند، امري ناگزير قلمداد مي شود. چرا كه ما موجوداتي جايز الخطا هستيم و اين نقص وجودي ممكن است ضررهاي اقتصادي هنگفتي را متوجه ما كند، بنابراين به وسيله اي محتاج شده ايم كه ضرايب خطا را در كارها كاهش دهد و سرعت انتقال بالايي داشته باشد. در دنيايي كه همه چيز با سرعت در حال تحول است، اتلاف وقت با استفاده از روش هاي سنتي نوعي روند از پيش باخته است. رايانه ها با سرعت مهارنشدني وارد زندگي انسان شده اند و او را قادر ساختند بر پيچيدگي هاي قرن بيستم غلبه كند و در واقع اين كامپيوترها هستند كه در اين وانفسا ناجي نوع بشر تلقي مي شوند. حتي تصور اين كه روزي بخواهيم حجم كاري امروزه را با طرق قديمي پدرانمان، بدون توسل به ارتباطات و فن آوري اطلاعات انجام دهيم، تصويري ترسناك به نظر مي رسد.

در هر حال، تكنولوژي اطلاعات و شبكه جهاني اينترنت، تجارت و دادوستد را كه يكي از كهن ترين فعاليت هاي بشر است، وارد مقوله جديدي به نام e-commerce يا تجارت الكترونيكي كرده است. اين پديده بنا به همان دلايل از جمله كاهش ضريب خطا و افزايش سرعت انتقال، به سرعت در حال گسترش است.

تجارت الكترونيك، به انجام تمامي فعاليت هاي تجاري و بازرگاني، شامل معرفي، بازاريابي، خريد و فروش خرد يا عمده كالاهاي فيزيكي يا غيرفيزيكي (خدمات) و ارايه هر گونه خدمات به مشتريان از طريق اينترنت شامل مي شود. در اين راستا تبليغات و حفظ و برقراري روابط تجاري از اصول اوليه به شمار مي آيند.

وارد شدن در اين گستره جهاني حد و مرزي را نمي شناسد و با كمترين و كوچك ترين امكانات در هر نقطه از جهان مي توان به آن پيوست. تجارت الكترونيك فرصت بي نظيري را براي شركت هاي مختلف در بازارهاي بين المللي فراهم مي كند و حتي شركت هاي كوچك به اين وسيله قادر خواهند بود در كنار شركت هاي بزرگ به فعاليت بپردازند. اين فعاليت ها از طريق مبادله الكترونيكي اطلاعات، تبادل اطلاعات تجاري در يك چارچوب مشخص و قانوني با ابعادي استاندارد توسط رايانه و بدون دخالت مستقيم انسان صورت مي گيرد.

در سال 1994 وقتي كه وب (شبكه) براي اولين بار به طور گسترده در جامعه مطرح مي شد، بسياري از كارشناسان چنين پيشگويي مي كردند كه ديري نخواهد پاييد كه تجارت از طريق وب به يكي از اركان اصلي اقتصاد تبديل خواهد شد. پس از آن چهار سال طول كشيد تا تمهيدات امنيتي لازم در اينترنت به حد كافي قوي شوند تا مردم بتوانند مناسبات اقتصادي خود را با خيال راحت به اينترنت بسپارند. اين روند در سال هاي 1998 تا 2000 به حدي رسيد كه شمار زيادي از مشاغل در ايالات متحده و كشورهاي غرب اروپا از طريق وب سايت هاي تجاري خود، فعاليت مي كردند. امروزه تجارت الكترونيك در اكثر شهرهاي بزرگ كشورهاي آمريكاي شمالي، اروپاي غربي و كشورهاي آسياي شرقي چون كره جنوبي و ژاپن به طور كامل استقرار يافته است و در كشورهاي در حال توسعه با حركتي لاك پشتي در حال پيشروي است البته در كشورهاي جهان سوم نيز هيچ اثري از آثارش ديده نمي شود.