پلوتويي متفاوت

[رزیتا]

پلوتويي متفاوت

سال 1930 «کلايد تامباو» نخستين کسي بود که با استفاده از عکس برداري هاي متوالي توانست به وجود نقطه اي متحرک در پشت مدار سياره نپتون پي ببرد و پس از سال ها بررسي از سوي اخترشناسان نام پلوتو به عنوان نهمين سياره منظومه شمسي شناخته شد.

اين نامگذاري موجب شد تا دانشمندان تحقيقات وسيعتري بر روي اين جرم داشته باشند و با بررسي هاي انجام شده در اواخر دهه 20 ميلادي بنا به دلايل فراواني سرنوشت تلخي براي پلوتو رقم خورد و سرانجام در تاريخ 24 آگوست 2006، با انجام يک راي گيري کلي و تصويب نهايي از سوي انجمن بين المللي اخترشناسي، پلوتو براي هميشه از ليست

سيارات منظومه خورشيدي حذف و يک سياره کوتوله ناميده شد. حدود چهار سال ازخروج پلوتو مي گذرد، اما اين بار خبرهايي عجيب از آن به گوش مي رسد.
تلسکوپ فضايي هابل به تازگي عکس هايي از اين سياره تهيه کرده است که با بررسي هاي جزئي روي آنها، پلوتو را نه تنها يک جرم از جنس سنگ و يخ بلکه محيطي کاملا فعال و متغيير نشان مي دهد.
«مايک براون» از دانشگاه کلتک در اين باره مي گويد:" طبق تحقيقات و مطالعات انجام شده تاکنون، تنها اجرام منظومه شمسي که در سطح آنها مي توان تغييرات گسترده ي فصلي را مشاهده کرد، سياره زمين و مريخ هستند و با شنيدن اين خبر در حال حاضر پلوتو بيش از هر جرم ديگري توجه همه را به خود جلب کرده است."
در حال حاضر سياره پلوتو آن قدر از ما فاصله دارد که يکبار گردشش به دور خورشيد (حرکت انتقالي)، 248 سال زميني طول مي کشد!

بيش از 20 سال پيش، در سال 1989 پلوتو به نزديکترين فاصله اش از خورشيد يعني 4 ميليارد و 425 ميليون کيلومتري آن رسيد و اين امر موجب ذوب يخ هاي نيتروژني و مونوکسيد کربني موجود در سطح آن گرديد که با وجود انتقال گرماي فراوان، هنوز سطحي منجمد با دماي منفي 240 تا 190 درجه سانتي گراد زير صفر دارد.

اما نکته مهم در مشاهدات اخير تغييرات ظاهري و عجيب اين سياره است که نگاه همه را به سوي خود برگردانده است.
بيش از 350 تصوير در فواصل سالهاي 2002 تا 2003 ميلادي توسط هابل از اين جرم گرفته شده که در تمام آنها اندازه ي پلوتو آن قدر کوچک است که از چند پيکسل بيشتر تجاوز نمي کند. اين امر باعث شد تا دانشمندان از تکنيک رايانه اي مدرني به نام مبهم نمايي (مجموعه اي متشکل از چند رايانه بهم پيوسته) استفاده کنند و اکنون پس از گذشت مدتها تحقيق و مطالعه با جمع آوري چند ده عکس با تفکيک پذيري (وضوح) بالا، تغييراتي عجيب در سطح اين جرم يخي مشاهده کردند.

شايد راه حل اين معماي سردرگم کننده با رسيدن نخستين کاوشگر دست ساخته بشر (افق هاي نو) به پلوتو در اواسط سال 2015 فاش شود.

نکته ديگر دراين تصاوير، لکه هاي رنگي (سفيد، زرد – نارنجي و قهوه اي تيره) هست که لکه نارنجي و روشن برروي نيم کره ي شمالي آن (نيم کره اي که درحال حاضر روبه خورشيد قرار دارد)، پديد آمده و نيم کره ي جنوبي تقريبا تيره است.

با پردازش هاي انجام شده روي تصاوير سالهاي گذشته و مقايسه آن با تصاوير پردازش شده ي جديد، مشاهده مي شود که اين لکه ها به مرور زمان، ابتدا به سوي استواي سياره و سپس لکه هاي تيره ي نيم کره جنوبي را هم دربر مي گيرد.
براون در اين باره نيز مي گويد: "طبق بررسي هاي صورت گرفته در گذشته، تصور مي رود که

اين پديده ناشي از ذوب يخ هاي نيتروژني سطح منجمد و يخ زده ي اين جرم و سپس حرکت نيتروژن مايع (ذوب شده) به ساير نقاط جنوبي تر و منجمد باشد."
بسياري از دانشمندان هم براين باورند با نزديک شدن پلوتو به خورشيد، لکه روشن نتيجه ذوب يخ ها و ايجاد بخارهاي متحرک هيدروژني (ابر مانند) و حرکتش به سوي نيم کره ي سردتر است.
همچنين با بررسي هاي جديد دانشمندان جو پلوتو را بيش از 2 برابر رقيق تر نسبت به آخرين اندازه گيري اي که درسال 1994 کرده بودند، تخمين زدند و جالب اينجاست که سطح آن هم نسبت به چند دهه ي گذشته در حدود 20 درصد سرخ تر شده است.
با اين حال واقعيت اين است تا کنون هيچ محقق و دانشمندي نتوانسته به حقيقت اين موضوع پي ببرد و راز آن را کشف کند. شايد راه حل اين معماي سردرگم کننده با رسيدن نخستين کاوشگر دست ساخته ي بشر (افق هاي نو) به پلوتو در اواسط سال 2015 فاش شود.

منبع: پايگاه ماهنامه نجوم