دهان و دندان

[رزیتا]

خطرات ناشی از یک طرفه جویدن غذا

شما وقتی آدامس می‌ جوید، یک طرفه می‌ جوید؟ وقتی غذا می‌ خورید، چه‌ طور؟ یک طرفه جویدن برای دندان ‌ها و مفصل فک ‌تان اصلا خوب نیست و حتی اگر شما دندان‌ های یک طرف فک ‌تان را از دست داده باشید، باز هم نباید به یک طرفه جویدن عادت کنید. دندان ‌پزشکان می ‌گویند این کار حداقل 4 خطر دارد:




خطر اول: مفصل گیجگاهی‌ فکی تان آسیب می‌ بیند

اگر شما هنگامی که دهان‌ تان را باز و بسته می ‌کنید، صدای " تق ‌تق " یا " خش ‌خش " می‌ شنوید، ممکن است دچار مشکلات مفصل گیجگاهی فکی باشید. مفصل گیجگاهی فکی تنها مفصل متحرک در میان استخوان‌ های سر و صورت و اتفاقاً مفصل بسیار پُرکاری است. این مفصل در بین استخوان‌ فک پایین و استخوان‌ های سر قرار گرفته و هر بار که حرف می ‌زنید، غذا می ‌جوید یا دهان ‌تان را باز می‌ کنید، این مفصل را به کار می‌ اندازید، بنابراین شما باید از این مفصل مهم بدن ‌تان بسیار مراقبت کنید.
عادت ‌هایی مانند دندان‌ قروچه، فشار دادن دندان‌ ها روی هم بر اثر استرس و نگرانی و همچنین جویدن یک طرفه، فشار زیادی به این مفصل وارد می ‌کنند و ممکن است در طولانی‌ مدت موجب آسیب مفصل و دردهای عضلات سر و گردن و صورت شوند. تحقیقات جدید نشان می ‌دهند که جویدن آدامس باعث کاهش استرس و ایجاد آرامش در فرد می ‌شود، اما فراموش نکنید که نباید در جویدن آدامس زیاده ‌روی کنید چون شاید استرس را از روی ذهن شما بردارد ولی استرس زیادی را به این مفصل وفادار و پُرکار بدن شما وارد می‌ کند. علاوه بر این که آدامس را معمولاً یک ‌طرفه می‌ جویم و خود این یکی از عوامل آسیب ‌رساندن به مفصل است، جویدن آدامس با فشار و نیروی زیاد در طول چند ساعت در روز، هم باعث خستگی و اسپاسم عضلات جونده صورت شما خواهد شد و هم، مفصل گیجگاهی فکی را در معرض آسیب بعدی قرار خواهد داد، بنابراین عادت کنید که به جویدن آدامس عادت نکنید! اگر فک‌ های شما شروع به " تق‌ تق " یا " خش‌ خش " کرده‌ اند، زیاد نگران نباشید چون اگر مشکل دیگری غیر از این ندارید، نیاز به درمان نخواهید داشت ولی اگر همراه این صداها در سر و صورت و گردن خود دردی را احساس می ‌کنید آدامس خوردن را برای مدتی کنار بگذارید. روزی نیم ساعت با یک حوله نیم گرم عضلات صورت تان را کمپرس کنید و فک پایین خود را ورزش دهید. اگر بعد از یک ماه هم چنان مشکل شما باقی مانده بود، به دندانپزشک مراجعه کنید.


خطر دوم: دندان ‌ها و لثه‌ های یک ‌طرف آسیب می ‌بینند

محل قرار گرفتن دندان‌ ها را، فشارهای وارده از طرف لب، زبان و گونه تعیین می ‌کند. به عبارت دیگر دندان‌ ها در محلی قرار گرفته‌ اند که برآیند نیروهای وارده به آن ها صفر است. از نظر سطوح قدامی - خلفی و جونده نیز وجود دندان‌ های دیگر دندان را محدود می ‌سازد. یک دندان تا هنگامی به رویش و حرکت فعال خود ادامه می ‌دهد تا به دندان مقابل برسد. در ضمن دندان‌ های خلفی ‌تر تمایل به حرکت به سمت جلو دارند.
حال تجسم کنید که اگر یک دندان برای مثال اولین آسیای بزرگ فک پایین از دست برود، چه اتفاقاتی ممکن است بیفتد؟ با از دست رفتن این دندان، مقداری از فضای حاصل از کشیده شدن آن با حرکت دندان ‌های مجاور(نه به ‌طور کامل) اشغال می ‌گردد. در نتیجه، فاصله‌ ای بین دندان ‌های مجاور با دندان کناری ایجاد می‌ گردد که علاوه بر گیر غذایی و احتمال بروز پوسیدگی، باعث آزردگی و بیماری لثه نیز می ‌شود. در ضمن، حرکت دندان‌ های مجاور به ‌صورت کامل و بدنه ‌ای نبوده و با خم شدن و انحراف محوری آن ها همراه است. ما حصل این خم شدن و ضرر حاصله، ایجاد بیماری لثه با به وجود آمدن پاکت لثه ‌ای(عمیق شدن شیار لثه ‌ای) در ناحیه زیر خم شدگی است. دیگر این که در صورت خم شدن، موقع جویدن غذا، نیرو در امتداد محور طولی دندان به آن وارد نشده و نیروی وارده مخرب خواهد شد. با کشیدن یک دندان تغییرات احتمالی فقط منحصر به فک مربوطه نبوده و نظم و آرایش دندان‌ های فک مقابل را نیز برهم می ‌زند. همان‌ طور که گفته شد دندان ‌ها تا هنگامی به رویش خود ادامه می ‌دهند تا به دندان مقابل برسند. نتیجتاً دندان مقابل به سمت ناحیه کشیده شده شروع به رویش می ‌نماید. این رویش اضافی علاوه بر این که از نظر زیبایی ناخوشایند است به علت مزاحمتی که در موقع حرکات طرفی فک ایجاد می ‌کند، برای مفصل گیجگاهی فکی نیز مضر می ‌باشد. باز هم مساله به اینجا ختم نمی ‌شود. اگر شکل یک دندان را در نظر بگیرید از قطر آن به سمت نوک ریشه کاسته می‌ شود. بدیهی است با رویش بیشتر یک دندان، قسمتی از آن که مجاور دندان‌ های کناری قرار می ‌گیرد اینک باریک ‌تر بوده و ایجاد فضا و فاصله ‌ای را می ‌نماید که محل گیر غذایی بوده و عوارضی چون پوسیدگی و بیماری لثه را به دنبال دارد.
باید بدانید که با کشیدن دندان، استخوان نیز دستخوش تغییرات می ‌شود. استخوان هر فک از دو قسمت ساختمانی تشکیل شده است. یک قسمت آن استخوان اصلی بوده و بدنه اصلی فک می ‌باشد. قسمت دیگر آن لانه دندانی بوده و دندان‌ ها را در بر می ‌گیرد و وجود آن بسته به وجود دندان ‌ها است. اگر دندانی از دست برود و جایگزین نشود، این قسمت از استخوان تحلیل رفته و اگر در آینده نیازی به استفاده از دندان‌ های مصنوعی به صورت دست دندان باشد، به علت تحلیل شدید استخوان گیر آن کم شده، بیمار را اذیت نموده و یا غیر قابل استفاده می‌ شود. در حالت طبیعی و سلامت، عمل جویدن غذا متناوباً با استفاده از دندان‌ های هر دو طرف فک صورت می ‌گیرد. در صورت از دست دادن دندان یا دندان‌ هایی در یک طرف دهان، یا بیمار از آن طرف فک کمتر استفاده نموده و یا اصلاً استفاده نمی ‌کند. اگر از یک طرف فک استفاده نشود دندان‌ ها تمیز نشده و جرم می‌ بندند و علاوه بر این که مستعد پوسیدگی می‌ شوند ناراحتی لثه هم افزوده می ‌گردد زیرا که غذا خوردن در تمیز شدن دندان‌ ها و حفظ سلامتی لثه مؤثر است. با عادت یک طرفه غذا خوردن تغییراتی به صورت سایش در سطح جونده ایجاد می‌ گردد که در صورت شدت، ممکن است ایجاد ناقرینگی در سطح جونده کرده و در شکل و قیافه شخص نیز تأثیر بگذارد.


خطر سوم: دندان ‌های طرف مقابل جرم می ‌گیرند و لثه ‌تان تحلیل می ‌رود

اگر شما عادت داشته باشید که یک طرفه غذا را بجوید، در واقع شما از یک طرف دهان ‌تان اصلا استفاده نمی ‌کنید. این موجب می ‌شود که دندان ‌های طرف مقابل ‌تان جرم بگیرند و به مرور زمان دچار تحلیل لثه و بیماری ‌های لثه شوید. دندان ‌ها و الیاف نگه‌ دارنده ی آن ها برای سالم و زنده ماندن نیاز دارند که از آن ها استفاده کنید، در غیر این صورت الیاف نگه ‌دارنده دندان ‌ها تحلیل می ‌روند.


خطر چهارم: یک‌ طرفه جویدن برای دندان ‌های مصنوعی هم خطر دارد

دلیل چهارم برای دو طرفه جویدن مخصوص دست دندانی ‌ها است. اگر شما دست دندان در دهان ‌تان دارید، بهتر است که دو طرفه بجوید چون جویدن یک طرفه به بلند شدن دست دندان‌ تان از جای خودش منجر می‌ شود و ثبات دست دندان ‌تان به هم خواهد خورد.
دکتر گلرخ ثریا – هفته نامه سلامت

[رزیتا]

7 توصيه غذايي براي سلامت دندان ها

برخي از مواد غذايي تاثير بدي روي دندان‌ ها مي ‌گذارند و برخي ديگر نه تنها مضر نيستند، بلكه به بهبود و حفظ سلامت دندان‌ ها، كمك شاياني مي ‌كنند كه در اينجا به 7 مورد از آن‌ ها مي‌ پردازيم:




1- چاي سبز

چاي سبز حاوي پلي‌فنل‌ " يک آنتي‌اكسيدان گياهي " است که از آسيب دندان‌ ها و ايجاد حفره‌ دهاني و بيماري ‌هاي لثه ‌اي پيشگيري مي ‌كند.
چاي سبز براي رفع بوي بد دهان نيز موثر است و از رشد باكتري‌ هايي كه باعث ايجاد اين بوي بد مي‌ شوند جلوگيري مي كند.
چاي سبز، همچنين داراي مقداري فلورايد است كه مانع خراب شدن ميناي دندان مي شود.

2- شير و ماست

شير و ماست بدون مواد شيرين كننده، براي دندان مفيد است. آن‌ ها داراي اسيديته ي پاييني هستند، بدين معنا كه از تخريب تدريجي دندان كه پوسيدگي نام دارد، پيشگيري مي ‌كنند.

شير، منبع غني از كلسيم است كه حافظ سلامتي دندان است و همان طور كه مي ‌دانيم، جزء اصلي و مهم دندان و استخوان است.

3- پنير

پنير با كربوهيدرات پايين ،كلسيم و فسفات بالا، فوايد بسياري براي دندان دارد. اين ماده غذايي، PH دهان را متعادل مي ‌كند و به حفظ و بازسازي ميناي دندان كمك مي ‌كند و با توليد بزاق، باكتري اي كه باعث ايجاد حفره دنداني و بيماري لثه مي شود را از بين مي ‌برد.

4- ميوه‌جات

ميوه‌هاي مختلف مانند سيب، توت ‌فرنگي‌ ، مركبات و به خصوص كيوي، حاوي مقادير فراواني ويتامين C هستند.


اين ويتامين به منزله سيماني است كه ديواره سلول‌ ها را محكم نگه مي‌ دارد و براي سلامتي بافت لثه از اهميت خاصي برخوردار است و اگر بدن تان به حد كافي اين ويتامين را دريافت نكند، طبق نظر محققان، شبكه كلاژن در لثه‌ هاي تان از هم فرو مي ‌پاشد و لثه ‌ها مستعد پذيرش باكتري مي ‌شوند كه موجب ابتلا به بيماري پريودنتال مي‌ گردد.

5- سبزيجات

كدو حلوايي ، هويج، سيب‌ زميني و بروكلي مملو از ويتامين A هستند و براي تشكيل ميناي دندان وجود اين ويتامين بسيار ضروري است علاوه بر اين، سبزيجات ترد، لثه‌ها را تميز كرده، باعث تحريك آن ‌ها نيز مي ‌شوند.

6- پياز

اين سبزي، داراي تركيب ضد باكتري قوي، بنام سولفور( گوگرد) است. طبق نظر محققان، بيشترين خاصيت پياز، زماني است كه به


صورت خام و پوست كنده استفاده شود، البته ممكن است خوشمزه نباشد ولي ضامن سلامتي دندان ‌هاي شما خواهد بود.

7- آب

با نوشيدن آب، كمك مي‌ نيم تا لثه‌ ها مرطوب بمانند و مواد غذايي كه لاي دندان ‌ها گير كرده و تجزيه شده‌ و در نهايت باعث بوي بد دهان گشته‌ اند، شسته شده و از بين بروند.



http://worldental.org
شهره فرجي

[رزیتا]

مواد غذایی موثر در پوسیدگی دندان و جلوگیری از آن

پوسیدگى دندان یکى از رایج ترین بیمارى هاى عفونى است و بر اساس گزارشات ارائه شده 5 برابر رایج تر از بیماری آسم است.
بررسى پوسیدگى دندان ها نشان مى دهد که بچه هایى که والدین آنها حداقل تا لیسانس تحصیل کرده اند، کمتر از بچه هایى که والدین آنها کمتر از لیسانس هستند به پوسیدگى دندان ها مبتلا هستند.
ایجاد پوسیدگى به عواملى چون ترکیبات مینا و عاج دندان، محل قرارگیرى دندان ها، ترکیبات و میزان ترشح بزاق و وجود شیارها و حفرات در تاج دندان بستگى دارد.
بزاق هاى آلکالوئیدى اثر پیشگیرانه دارند. به همان میزان که بزاق اسیدى موجب افزایش خطر پوسیدگى مى شود، روش زندگى نیز در این پدیده موثر است. باکترى ها عامل اساسى در ایجاد پوسیدگى هستند.
کربوهیدرات ها ماده ی ایده آل براى باکترى های مولد پوسیدگی دندان هستند و فرآورده هاى اسیدى ناشى از آنها موجب کاهش PH بزاق به پایین تر از 5/5 مى شود که زمینه مناسب را براى تولید پوسیدگى فراهم مى کند.




پوسیدگی ریشه ی دندان


فاکتور اولیه در ایجاد پوسیدگى ریشه، عقب نشینى لثه است که اغلب ناشى از بیمارى لثه است که در این حالت ریشه هاى عریان بسیار مستعد پوسیدگى هستند. فاکتورهاى دیگرى که با افزایش شیوع این پوسیدگى ارتباط دارد، میزان سن، فقدان فلوراید موجود در آب، بهداشت ضعیف دهان و خوردن مکرر مواد غذایی حاوی کربوهیدرات است.
درمان پوسیدگى ریشه شامل ترمیم دندان و مشاوره تغذیه است. پوسیدگى ریشه یک بیمارى عفونى دندان است که در بالغین مسن تر بیشتر مشاهده مى شود، زیرا این گروه از افراد دندان هاى طبیعى خود را در مدت بیشترى نگه داشته اند.

عوامل تغذیه اى موثر بر پوسیدگى دندان



عوامل تغذیه اى موثر بر پوسیدگى دندان عبارتند از : دفعات مصرف مواد کربوهیدراتی یا قندی، نوع تغذیه، دفعات غذا خوردن، ترکیبات مواد غذایى و آشامیدنى، مدت زمان تماس دندان با مواد غذایى و آشامیدنى.


مواد غذایی مولد پوسیدگی


کربوهیدرات ها ماده ی ایده آل براى باکترى های مولد پوسیدگی دندان هستند و فرآورده هاى اسیدى ناشى از آنها موجب کاهش PH بزاق به پایین تر از 5/5 مى شود که زمینه مناسب را براى تولید پوسیدگى فراهم مى کند.
مواد قندى در چهار گروه از شش گروه مواد غذایى موجود هستند: 1- حبوبات 2- میوه ها 3 - فرآورده هاى لبنى 4- مواد قندى.
با وجود اینکه بعضى سبزیجات نیز مواد قندى دارند، ولى گزارشى مبنى بر پوسیدگى زایى آنها ارائه نشده است. موادى چون نشاسته موجب کاهش PH بزاق به کمتر از 5/5 مى شود. بیسکوییت، چیپس، نان و انواع میوه ها (تازه، خشک و کمپوت) و همچنین آب میوه ها نیز پوسیدگى زا هستند.

تمایز بین مواد مولد پوسیدگى دندان، متوقف کننده پوسیدگى و ضد پوسیدگى بسیار مهم است.
نتایج مطالعات نشان داده است که میزان اسیدى که از تخمیر مواد غذایى توسط باکترى های دهان ایجاد مى شود به مقدار قند موجود در آن ماده بستگى دارد. پوسیدگى زایى همچنین تحت تاثیر عوامل دیگرى مانند حجم و میزان بزاق تولید شده در فرد، تعداد وعده هاى مصرف غذا، ترکیبات مواد غذایى مورد استفاده، میزان تشکیل پلاک میکروبى و میزان استعداد ژنتیکى فرد است.

مواد غذایى متوقف کننده ی پوسیدگى

یا آن دسته که توسط میکروب هاى پلاک دندان، قابل مصرف نیستند، PH بزاق را به پایین تر از 5/5 کاهش نمى دهند.این مواد شامل پروتئین هایى چون تخم مرغ، ماهى، گوشت، بعضى سبزیجات و آدامس هاى بدون قند هستند. قندهاى مصنوعی از قبیل ساخارین، سیکلامات ها و آسپارتام نیز جزء این گروه هستند. بعضى از شواهد دال بر این است که قندهای مصنوعی به علت اینکه مواد مورد نیاز را در اختیار باکتری های مولد پوسیدگی قرار نمى دهند، متوقف کننده ی پوسیدگى هستند.

مواد غذایى ضد پوسیدگى

، موادى هستند که هنگام استفاده از آنها جذب غذاهاى اسیدزا توسط باکترى ها مختل مى شود. الکل هاى پنج قندى جزء این دسته محسوب مى شوند، زیرا توسط آمیلاز بزاق تجزیه نمى شوند. مکانیسم عمل این گروه از مواد شامل فعالیت هاى ضدمیکروبى علیه باکتری های مولد پوسیدگی است. از جمله ی این مواد می توان آدامس های بدون قند حاوی گزیلیتول را نام برد.

تاثیر آدامس در کاهش پوسیدگى از طریق ترشح بزاق است که منجر به افزایش فعالیت خنثى سازى بزاق و در پى آن افزایش زدودن کربوهیدرات ها از سطح دندان مى شود. آدامس هاى بدون قند از طریق افزایش ترشح بزاق در کاهش پوسیدگى موثر هستند.توصیه مى شود پس از غذا هاى حاضرى یا وعده هاى غذایى از آدامس بدون قند استفاده کنید تا احتمال پوسیدگى را کاهش دهد. در عین حال امکان معدنى شدن مجدد بخش هاى تخریب شده دندان نیز افزایش مى یابد.
آدامس های بدون قند حاوی گزیلیتول هستند. در واقعمکانیسم ضد پوسیدگى گزیلیتول موجود در آدامس، جایگزین شدن آن به جاى قند است. همچنین تعداد باکتری های مولد پوسیدگی را کاهش می دهد. استرپتوکوک موتان(باکتری مولد پوسیدگی) قادر به متابولیزه کردن گزیلیتول نیست.
از دیگر مواد ضد پوسیدگى مى توان پنیر چدار و سوئیسى را نام برد. دکتر رضا آمری نیا- متخصص تغذیه

[رزیتا]

نقش تغذیه در سلامت دهان و دندان

آشامیدنى ها و تعداد وعده هاى غذایى با تاثیر بر روى میکروب هاى موجود در دهان، نقش مهمى را در تکامل دندان، لثه، نسوج و ساختار استخوانى محیط دهان و همچنین پیشگیرى از انواع بیمارى هاى دهان ایفا می کنند که عمدتاً این تاثیرات به شکل سیستمیک است.
کمبود ویتامین هاى B12 ، C ، ریبوفلاوین ، فولات و مواد معدنى مثل روى ، آهن، در کاهش روند ترمیم نسوج دهانى موثر است. به همان نسبت که کمبود مواد یاد شده در شکل گیرى و سلامت دهان موثر است، متقابلاً شکل و سلامت حفره ی دهان نیز در دریافت مواد فوق و استفاده از آنها نقش دارد؛ به عبارتى مى توان گفت این دو وضعیت به گونه اى به هم وابسته اند.
بیمارى هاى دهان عمدتاً در پى پوسیدگى دندان ها ایجاد مى شود. فقدان یک یا چند دندان و یا بى دندانى کامل در سنین بالاى 65 سال رایج است که این مشکل تاثیر بسزایى در تغذیه ی این دسته از افراد دارد و علاوه بر آن باعث اختلال در رشد، تکامل، بقا و ساختار حفره دهانى مى شود.
جزئیات اشاره شده در ذیل بخشى از این مشکلات را مطرح مى سازد.
بیمارى هاى پریودنتال به صورت یک بیمارى موضعى و سیستمیک محسوب مى شود. کمبود موادى مانند ویتامین هاى A، C، E ، فولات و بتاکاروتن و املاح معدنى چون کلسیم ، فسفر و روى در ایجاد بیمارى یاد شده نقش موثرى دارند.
سرطان دهان که اغلب در اثر استفاده ی بیش از حد تنباکو و الکل رخ مى دهد، از سویى باعث افزایش نیاز به کسب انرژى و مصرف مواد غذایى در بیمار مى شود و از طرف دیگر در خوردن و تغذیه ی بیمار مشکلاتی را به وجود می آورد که عمدتاً مى تواند ناشى از روش هاى درمانى مانند جراحى ها، رادیوتراپى، شیمى درمانى و سایر موارد درمانى باشد.
از بیمارى هاى حاد و مزمن دیگرى که مى تواند در توانایى خوردن فرد، تاثیر منفى داشته باشد مى توان به دیابت کنترل نشده اشاره کرد که توام با سندرم سوزش زبان، برفک و خشکى دهان است. همچنین مشکلات دهانى می تواند ناشى از نقص سیستم ایمنى بدن مانند ایدز باشد.

* نقش تغذیه در تکامل دندان ها


تکامل دندان هاى شیرى در ماه دوم و سوم جنینى آغاز مى شود و معدنى شدن آنها از ماه چهارم جنینى تا دهه ی اول زندگى فرد ادامه دارد. مواد غذایى که جنین از بدن مادر دریافت مى نماید، نقش موثرى در تشکیل و تکامل ساختار دندان ها در مرحله قبل از رویش آنها دارد.
تشکیل دندان ها با معدنى شدن ماتریکس پروتئینى آنها همراه است. در عاج دندان، پروتئین به صورت الیاف کلاژن است که براى ساخت آنها وجود ویتامین C ضرورى است. ویتامین D جزء اساسى جهت تشکیل بلورهاى هیدروکسى آپاتیت از کلسیم و فسفر است. فلوراید نیز با اضافه شدن روى بلورهاى هیدروکسى آپاتیت، لایه ی مقاوم به پوسیدگى را روى دندان ها ایجاد مى کند.
تغذیه و رژیم غذایى در تمام مراحل تکامل، رویش و بقاى دندان موثر است. پس از رویش دندان، تغذیه نقش موثر و مداومى در تکامل، تقویت و معدنى شدن مینا و بقیه ی اجزاى دندان دارد.
نقش موضعى مواد غذایى مصرفى به ویژه کربوهیدرات ها و دفعات مصرف غذا را نباید فراموش کرد که در پی آن باکترى هاى دهان باعث تولید اکسیدهاى آلى از این مواد غذایی و در نتیجه پوسیدگى دندان ها می شوند.
در طول زندگى فرد رژیم غذایى نقش موثرى را در دندان ها، استخوان ها، پایدارى نسوج دهان و مقاومت در مقابل عفونت و افزایش عمر دندان ها دارد.
دکتر رضا آمری نیا- متخصص تغذیه

[رزیتا]

ضرورت نگهداری از دندان ها

دهان اولین قسمت دستگاه گوارش است. داخل دهان شامل حلق، فک یا آرواره بالا، فک یا آرواره پایین و دندان ها می شود.
در ساختمان هر یک از دندان ها چهار قسمت به شرح زیر وجود دارد:



مینای دندان(1)


مینا سخت ترین و مقاوم ترین نسجی است که در بدن وجود دارد. این ماده ، غنی ترین عضو بدن از نظر کلسیم است و 95% آن ترکیبات کلسیم است. 51% این بافت را مواد آلی و بقیه را آب تشکیل می دهد. مینا تمام سطوح خارجی هر دندان را می پوشاند و باعث حفاظت از آن می شود.
میزان آهن موجود در شیر مادر کم است و به همین علت، مصرف قطره آهن در شیرخوارانی که از شیر مادر تغذیه می کنند توصیه می شود. اما این قطره مفید در صورت بی توجهی باعث ایجاد مشکلاتی در دندان کودک می شود. آهن با مینای دندان ترکیب شده و آن را سیاه می کند و مقاومت طبیعی آن را از بین می برد. بنابراین باید موقع دادن قطره آهن آن را به ته حلق بچکانید تا حتی الامکان با دندان ها برخورد نکند و نیز پس از خوردن قطره آهن، به کودک آب خورانده شود تا آهن از دندان های کودک پاک شود.




عاج دندان (2)


قسمت اصلی بدنه دندان که بعد از مینای دندان قرار گرفته و سطح داخلی دندان را می پوشاند ، عاج دندان نام دارد. عاج دندان در قسمت بیرونی لثه یا در قسمت تاج به وسیله مینا و در قست داخل لثه یا در قسمت ریشه به وسیله سمان یا ساروج پوشیده شده است. عاج دندان نسبت به مینا، نرم تر و از بافت استخوان محکم تر است. 70% آن را ترکیبات کلسیم تشکیل می دهند و در مقابل حرارت و مواد شیمیایی، حساس است.


مغز دندان (3)


در حفره ای که درون دندان واقع است، مغز دندان قرار دارد و به وسیله عاج احاطه شده است. مغز دندان، نوعی نسج بسیار نرم است که مویرگ ها و رشته عصبی دندان در آن قرار دارد. رشته های عصبی دندان تنها از نوع گیرنده های درد است.


سمان یا ساروج (4)


ساروج یک لایه آهکی است که ریشه دندان را می پوشاند. این ماده شبیه لثه ، مانند لایه ای روی فک ها را می پوشاند. در محلی که دندان ها به داخل فک فرو رفته اند، لثه اطراف دندان ها را می گیرد. به این ترتیب استخوان فک و لثه، دندان ها را محکم نگه می دارند و به همین دلیل آنها را بافت نگه دارنده دندان می گویند. بنابراین ساختمان هایی که مسئول نگهداری دندان در جای خود است شامل سمان ، استخوان فک ، لثه و رباطی به نام «رباط پریودنتال» است.


قسمت های ظاهری یک دندان عبارت اند از:



تاج دندان: ( 5)


قسمتی از دندان که خارج از لثه واقع است را تاج دندان می گویند.
طول ریشه هر دندان تقریباً دو سوم طول آن دندان را تشکیل می دهد.
یک دندان برحسب نوع و محل استقرار آن در دهان ، دارای یک ، دو یا سه ریشه است.


گردن یا طوق دندان (6)


قسمتی از یک دندان را که بین تاج و ریشه قرار دارد، یعنی محل تلاقی بین ریشه و تاج را گردن دندان می گویند.
در دهان انسان بر حسب محل قرار گرفتن، شکل و فرم، سه نوع دندان وجود دارد:
1- دندان های پیشین
2- دندان نیش
3- دندان آسیا که شامل آسیای کوچک و آسیای بزرگ است.
دندان های نیش که نوک تیز هستند برای گرفتن و پاره کردن غذا استفاده می شوند و دندان های آسیا دارای برجستگی در سطح جونده هستند و برای جویدن و نرم کردن غذا استفاده می شوند.
اولین دندان هایی که در دهان انسان رشد می کنند، دندان های شیری هستند. تعداد این دندان ها 20عدد است. دندان های شیری معمولاً از حدود سنین 8 – 6 ماهگی شروع به رویش کرده و تا سنین 24 الی 30 ماهگی همه دندان های شیری رشد می کنند.
پس از آن دندان های دائمی دیده می شوند. تعداد دندان های دایمی 32 عدد است که از حدود 6 سالگی شروع به رویش می کنند. اولین دندان دایمی، دندان آسیای بزرگ ( دندان 6) است که به نام دندان شش سالگی هم نامیده می شود و در پشت آخرین دندان شیری در می آید. زمانی که کودک می خواهد دندان در بیاورد، لثه متورم و دردناک می شود. ممکن است مرتب آب دهان کودک بیرون بریزد و کودک بی قرار و ناآرام باشد. مالیدن لثه کودک با انگشت تمیز دست، یا با یک قاشق سرد کوچک، او را تسکین می دهد.

دندان های شیری دو نقش اساسی دارد

. اول آن که در رشد طبیعی فک ها مؤثرند و دیگر این که جای لازم برای رویش دندان های دایمی را حفظ می کنند .

دندان های کودک شیرخوار نیز همانند افراد بزرگسال، نیاز به مراقبت و تمیز کردن دارد . بنابراین از هنگام رویش دندان ها، بعد از شیر دادن یا هر غذایی به کودک باید آنها را تمیز کنیم. برای این منظور می توان بعد از هر نوبت شیر دادن به کودک، به خصوص در هنگام شب، مقدار کمی آب به شیرخوار داد تا دهانش تمیز شود. همچنین باید حداقل روزی دوبار، تکه پارچه تمیز و مرطوبی را به دور انگشت پیچیده و با دقت و ملایمت روی لثه و دندان های شیرخوار را تمیز کرد.
تأثیر نخ دندان برای تمیز کردن دندان ها و پیشگیری از پوسیدگی دندان ها از اهمیت زیادی برخوردار بوده و مکمل مسواک است. وقتی فاصله دو دندان خیلی کم است، مسواک قدرت نفوذ به آن را ندارد. در این گونه موارد، نخ دندان با عبور از بین دندان ها ذرات ریز غذایی بین آنها را خارج کرده و فاصله بین دندان ها را تمیز می کند.


باید دقت شود که تا حد امکان از دادن مواد و مایعات شیرین به کودک، به خصوص در طول شب، خودداری شود. زمانی که تقریباً همه دندان های کودک رشد کرد، یعنی حدود سن پنج سال و نیم، باید مسواک کردن توسط والدین کودک آغاز شود.
اگر کودک در هنگام خواب با شیشه، شیر بخورد، احتمال ابتلا به سندرم شیر وجود دارد. در اثر این بیماری، دندان های جلویی کودک دچار پوسیدگی زودرس می شود و کودک زودتر از سن معمول، دندان هایش را از دست خواهد داد.

آهن عنصری ارزشمند برای بدن است و مهمترین مورد مصرف آن در بدن، خون سازی است.

میزان آهن موجود در شیر مادر کم است و به همین علت، مصرف قطره آهن در شیرخوارانی که از شیر مادر تغذیه می کنند توصیه می شود. اما این قطره مفید در صورت بی توجهی باعث ایجاد مشکلاتی در دندان کودک می شود. آهن با مینای دندان ترکیب شده و آن را سیاه می کند و مقاومت طبیعی آن را از بین می برد. بنابراین باید موقع دادن قطره آهن آنرا به ته حلق بچکانید تا حتی الامکان با دندان ها برخورد نکند و نیز پس از خوردن قطره آهن، به کودک آب خورانده شود تا آهن از دندان های کودک پاک شود.

اگر دندان شیری کودک پیش از موقع از دست برود، فوراً باید با دندان پزشک تماس گرفت ؛ زیرا ممکن است دندان های دیگر در طول زمان به سمت فضای خالی دندان از دست رفته حرکت کنند و در نتیجه دندان دایمی در جای غیرطبیعی رشد کند و نظم دندان ها را بر هم بریزد.
تاج دندان های شیری زمانی ساخته و تشکیل می شوند که انسان هنوز در مرحله جنینی و داخل رحم مادر است. موادی که مادر در دوران حاملگی از آنها تغذیه می کند، تأثیر زیادی در چگونگی و قوت و ضعف دندان های فرزند او خواهند داشت.
مهمترین موادی که برای تقویت و استحکام دندان های طفل لازم است و باید مادر باردار به میزان لازم از آنها استفاده نماید عبارت اند از:

کلسیم، فسفر ، ویتامین D ، ویتامین C و فلوئور.


- کلسیم و فسفر:

این دو ماده معدنی بسیار مهم در شیر و پنیر به مقدار زیاد وجود دارد.


- ویتامین D:

در اثر تابش و نفوذ اشعه آفتاب در بدن تشکیل می شود. علاوه بر آن، این ویتامین در گوشت ماهی، کره، پنیر، شیر و زرده تخم مرغ به مقدار قابل ملاحظه ای وجود دارد.


- ویتامین C:

میوه ها و سبزیجات مختلف به ویژه پرتقال و سایر مرکبات، گوجه فرنگی و سبزیجات دارای مقدار مناسبی ویتامین C هستند.

- فلوراید: نوعی ماده معدنی است که ممکن است به طور طبیعی در آب آشامیدنی مناطق مختلف، کم و بیش وجود داشته باشد. مقدار کافی فلوراید در آب آشامیدنی 7/0 تا یک PPM است. (PPM واحد اندازه گیری فلوراید است).
اگر مقدار فلوراید بیش از 2 PPM باشد باعث بیماری فلورزیس می شود و اگر میزان آن کمتر از 5/0 PPM باشد، مقاومت دندان ها کم می شود. وجود مقدار کمی از این ماده در رژیم غذایی مادران باردار و همچنین کودکانی که در زمان شکل گیری دندان های دایمی می باشند، وجود داشته باشد، باعث استحکام زیاد دندان ها می شود.
فلوراید یک ماده طبیعی است که باعث افزایش مقاومت نسج دندان در برابر پوسیدگی می گردد و از راه مصرف غذاهای دریایی مانند میگو، ماهی، چای و بعضی از میوه ها به بدن انسان می رسد. اگر مقدار فلوراید آب خیلی کمتر از اندازه باشد، باید کمبود فلوراید را جبران کرد.
برای جبران این کار راه های زیر استفاده می شود:


1- اضافه کردن فلوراید به آب آشامیدنی منطقه
2- مصرف قرص یا قطره فلوراید
3- استفاده از ژل فلوراید
4- استفاده از دهان شویه فلوراید
5- استفاده از خمیردندان های حاوی فلوراید

اولین دندان آسیای بزرگ دایمی در سن شش سالگی رشد می کند و دندان 6 نامیده می شود.

تعداد 28 عدد از دندان های دایمی در سن 6 تا 12 سالگی می رویند. دندان های دایمی برای داشتن تغذیه سالم، تکلم صحیح و حفظ زیبایی چهره به کار می روند و مانند بقیه اعضای بدن برای تمام عمر پیش بینی شده اند و باید برای حفظ و نگهداری آنها دقت لازم را انجام داد تا از پوسیدگی دندان ها جلوگیری شود.

پوسیدگی دندان که آن را در اصطلاح عامیانه کرم خوردگی دندان می گویند، یک بیماری عفونی و نتیجه یک عفونت باکتریایی است.
برای ایجاد پوسیدگی، وجود پلاک میکروبی، قندهای ساده و دندان مستعد لازم است. پس از خوردن قندهای ساده، باکتری ها، قندها را تجزیه کرده و اسید تولید می کنند. پلاک میکروب، اسید را در سطح دندان نگه داشته و به مینای دندان حمله می کند. پس از حملات مداوم اسید، مینا شروع به حل شدن می کند و پوسیدگی آغاز می گردد.
هرگز مسواک خیس را در جعبه سربسته قرار ندهید چرا که مرطوب ماندن مسواک باعث رشد میکروب ها در آن می شود. در صورتی که موهای مسواک خم شده باشد. مسواک توانایی تمیز کردن سطوح دندانی را ندارد به لثه آسیب می رساند.


شیرینی هایی مانند آب نبات، شکلات و ... که به سطح دندان می چسبند، در ایجاد پوسیدگی نقش مهمی دارند، به گونه ای که تعداد دفعات مصرف غذاهای قندی، طول مدتی که قند در دهان می ماند و شکل ظاهری غذاها ، همه جزو عوامل مهم در ایجاد پوسیدگی هستند.
پوسیدگی با فعالیت میکروب های داخل دهان در سطح دندان شروع می شود و به تدریج به داخل لایه های دندان نفوذ می کند. وقتی پوسیدگی فقط روی مینای دندان باشد، می توان با رعایت بهداشت و درمان های ساده، پوسیدگی را مهار کرد. در غیر این صورت پوسیدگی به آرامی به داخل عاج و از آنجا به مغز دندان نفوذ می کند.

پوسیدگی ممکن است از هر سطح دندان شروع شود ولی در سه محل شایع تر است. این سه محل به ترتیب عبارت اند

شیارهای سطح جونده، سطح بین دندانی، طوق دندان.



به طور کلی برای ایجاد پوسیدگی چهار شرط لازم وجود دارد که عبارتند از:


1- مستعد بودن مینای دندان و ضعیف بودن آن در مقابل اسید.
2- وجود پلاک های میکروبی: وقتی از دندان ها به خوبی مراقبت نشود، میکروب ها با مواد موجود در بزاق دهان، لایه نرم، کرم رنگ و چسبنده ای را تشکیل می دهند که بر روی دندان ها می چسبد و به تدریج سفت می شود. این لایه را پلاک میکروبی می نامند.
3- وجود مواد قندی در دهان
4- زمان: طول مدتی که لازم است تا پوسیدگی ایجاد گردد.
پوسیدگی دندان تقریباً به اندازه سرماخوردگی شایع است.


بنابراین برای جلوگیری از پوسیدگی باید به چند مسئله زیر توجه نمود:


1- استفاده از مسواک و خمیردندان حاوی فلوراید.
2- استفاده از نخ دندان.
3- حذف یا کنترل مواد قندی.
4- افزایش مقاومت دندان با استفاده از نفوذ فلوراید به داخل ساختمان دندان.
اگر روزانه دوبار مسواک بزنید و سپس با نخ دندان، فواصل بین دندانی را تمیز کنید، در پیشگیری از پوسیدگی دندان ها تأثیر بسیار زیاد خواهد داشت. خمیردندان حاوی فلوراید، میزان پوسیدگی دندان ها را به میزان 5 الی 30 درصد کاهش می دهد. استفاده از نمک خشک، جوش شیرین و سایر پودرها برای مسواک زدن صحیح نیست و باعث ساییدگی مینا و خراشیدگی لثه می شود.
توجه داشته باشید که هرگز مسواک خیس را در جعبه سربسته قرار ندهید چرا که مرطوب ماندن مسواک باعث رشد میکروب ها در آن می شود. در صورتی که موهای مسواک خم شده باشد، مسواک توانایی تمیز کردن سطوح دندانی را ندارد به لثه آسیب می رساند.
مناسبت ترین روش برای پاک کردن سطوح بن دندانی استفاده از نخ دندان است. تأثیر نخ دندان برای تمیز کردن دندان ها و پیشگیری از پوسیدگی دندان ها از اهمیت زیادی برخوردار بوده و مکمل مسواک است. وقتی فاصله دو دندان خیلی کم است، مسواک قدرت نفوذ به آن را ندارد. در این گونه موارد، نخ دندان با عبور از بین دندان ها ذرات ریز غذایی بین آنها را خارج کرده و فاصله بین دندان ها را تمیز می کند.
بنابراین استفاده روزمره از نخ دندان در حفظ سلامتی دندان ها تأثیر زیادی دارد.

دندان پوسیده یک یا چند مورد از علامت های زیر را دارد:


- تغییر رنگ مینای دندان (در محل پوسیدگی مینا قهوه ای یا سیاه رنگ می شود)
- سوراخ شدن دندان در محل پوسیدگی
- حساس بودن یا درد گرفتن دندان در هنگام خوردن غذاهای سرد، گرم، ترش یا شیرین.
- حساس بودن یا درد گرفتن دندان هنگامی که دندان ها را روی هم فشار می دهید.
- بوی بد دهان. (بیماری های تنفسی و دستگاه گوارشی نیز ممکن است باعث بوی بد دهان شوند.)
اگر بهداشت دهان و دندان رعایت نشود ، بافت نگه دارنده نیز دچار بیماری می شود. لثه سالم، صورتی رنگ است و کاملاً به استخوان فک و طوق دندان چسبیده است. قوام محکمی دارد و شل نیست.
در بیماری لثه، ابتدا لثه ملتهب، قرمز رنگ و پر خون شده و قوام آن شل می گردد و هنگام خوردن میوه های سخت و یا مسواک زدن خونریزی می کند و معمولاً در این مواقع، فرد از مسواک زدن خودداری می کند که این مسئله باعث تشدید بیماری گشته و در ادامه باعث لق شدن دندان ها می شود.
میکروب های موجود در پلاک میکروبی، همان گونه که باعث پوسیدگی دندان می شود، لثه را نیز بیمار می کند. اگر پلاک میکروبی مدت طولانی روی دندان بماند، به یک لایه سخت زردرنگ یا قهوه ای تبدیل می شود که به آن جرم دندان می گویند.
مصرف دخانیات، سیگار، قلیان و ... تشکیل جرم دندان را شدیدتر می کند. جرم دندان به دلیل آهکی شدن، خیلی سخت بوده و با مسواک نمی توان آن را پاک کرد. پلاک به مقدار زیاد، به صورت یک لایه نرم زاید و آلوده بر روی دندان ها ایجاد می شود. باکتری های پلاک، تولید سم می کنند که این سموم باعث التهاب لثه می شود که این التهاب سرآغاز بیماری های لثه را تشکیل می دهد.


علایم بیماری بافت نگه دارنده عبارتند از:


- قرمزی و تورم لثه ها.
- خونریزی از لثه ها در هنگام گاز زدن میوه های سفت یا مسواک کردن.
- بوی بد دایمی دهان.
- لق شدن یک یا چند دندان.
- تحلیل و عقب نشینی لثه ها.
- فواصلی که به تدریج میان دندان ها پیدا می شود.
در بیشتر مواقع، از آنجا که بیمار متوجه بیماری لثه خود نمی باشد، بیماری ادامه پیدا می کند. با ادامه بیماری استخوان فک درست در همان جایی که درون دندان را گرفته است خورده می شود و لثه نیز به سمت ریشه کشیده می شود در این حال می گویند لثه و استخوان فک تحلیل رفته است. با رعایت کامل بهداشت دهان و دندان ها می توان از بیماری های دهان و دندان پیشگیری نمود.

در این زمینه باید به نکات زیر توجه کافی داشت:


1- حذف پلاک میکروبی که باعث پوسیدگی در دندان و بیماری های لثه است. با استفاده از نخ دندان، مسواک زدن، جرم گیری و استفاده از دهان شویه آب و نمک (2/1 قاشق چایخوری در یک لیوان آب جوشیده سرد شده).
2- کنترل مصرف مواد قندی.
3- افزایش مقاومت دندان از طریق افزودن فلوراید به آب آشامیدنی، استفاده از دهان شویه سدیم فلوراید، قرص و ژل فلوراید و مسدود کردن شیارهای دندانی.
4- مراقبت از دندان ها با روش صحیح مسواک زدن.
5- مراجعه مرتب و منظم به دندان پزشک.
- هرگاه در اثر پوسیدگی، ضربه یا عوامل دیگر، به مغز دندان آسیب برسد، معمولاً دندان درد به وجود می آید. در هنگام دندان درد از گذاشتن مواد مختلف روی دندان و یا لثه خودداری نمایید.
- از شکست اشیاء سخت یا باز کردن در بطری ها با دندان خودداری کنید و هیچگاه گرهی را با دندان باز نکنید.
- از اشیایی مانند سنجاق، میخ، کاغذ که اکثراً آلوده هستند، برای خلال کردن دندان استفاده نکنید.
- استفاده از میوه جات به خصوص میوه های سفت (مثل سیب) و مواد دارای کلسیم و فسفر در استحکام و مقاومت دندان ها نقش ارزنده ای دارد. از مراجعه به افراد غیر متخصص و ناآشنا به اصول علم دندان پزشکی خودداری کنید. چرا که دخالت افراد غیر مجاز باعث شیوع بیماری های خطرناک و مسری مثل ایدز و هپاتیت می شود.


منبع : جمهوری اسلامی


مشاور پزشکی : دکتر میثم شیرزاد



1) ENAMEL
2) DENTIN
3) PULP
4) CEMENTUM
5) CROWN 6) CERVIX

[رزیتا]

بهداشت دهان و دندان

در مورد فواید نخ دندان وضرورت استفاده از آن چه می دانید؟

عده ای فكر می كنند كه نخ دندان برای بیرون آوردن غذاهای بین دندانهاست و لذا اگر غذایی دربین دندانها گیر نكند، احتیاجی به نخ دندان نیست .

حال آنكهنخ دنداناصلاَ برای بیرون آوردن غذا از بین دندانها نیست. یعنیاگر هیچ غذایی بین دندانهای شما گیر نكند، بازهم لازم است حداقل یكبار در شبانه روز از نخ استفاده كنید .
دندانها دارای 5 سطحهستند ، كه تنها سه سطح آن با مسواك تمیز می شود. سطح بین دندانی بههیچ وجه با مسواك تمیز نمی شود و حال این كه میكروب كه عامل پوسیدگی است درآنجا نیزلانه می كند .
حقیقت امر آن است كه درسنین نوجوانی و جوانینیز،این سطوح بین دندانی است كه بیشتر در معرض پوسیدگی قرار می گیرد. لذا اغراق نیست اگر بگوییم در این سنین ،استفاده ازنخ دندان اهمیت بیشتری دارد،تا مسواك زدن .
آیا می دانیدعامل پوسیده شدن دندانها میكروب است ؟ یا به عبارت دیگر پوسیدگی یك بیماری میكروبیاست ؟
پوسیدگی تمام خصوصیاتی كه بیماریهای میكروبی دارند، را داراست . یعنی تا میكروبی نباشد پوسیدگی بوجود نمی آید . با حذف میكروب از محیط دهان می توان جلوی پوسیدگی را گرفت . همان طور كه میكروب ها را می توان با آنتی بیوتیك از بین برد، می توانبرایحذف میكروب های عامل پوسیدگی نیز، از عوامل ضد میكروبی كمك گرفت .
بنابراین اگر شما بتوانید محیطی فراهم كنید كه در دهان شما هیچ میكروبی وجود نداشته باشد، بههیچ وجه پوسیدگیایجاد نمی گردد . درمحیط های آزمایشگاهی نیز این امر تجربه شده است، تا وقتی درمحیطیمیكروب وجود نداشته باشد، حتی اگر رژیم غذایی پر از قند به موجود زنده داده شود، در دندانهایش پوسیدگی دیده نمی شود و به محض اضافه كردن میكروب به محیط ، دندان ها پوسیدهمی شود .
تجمع میكروبها روی دندان پلاك میكروبی است و این همان لایه زردی است كه اگر چند روز مسواك نزنیم ، روی دندان ها جمع می شود. اگر این پلاك را از روی دندان ها حذف كنیم، میكروب ها را از دندان ها دور كرده ایمو دیگر پوسیده نمی شوند . عده ای می گویند دندان های ما با فشار غذا خوردن می شکند، ولی هیچ اثری از پوسیدگی در دندانهایمان دیده نمی شود ، علت چیست ؟
هیچ گاه دندان سالم تحت فشار غذا خوردن معمول نمی شكند، چرا كه بافت های عصبی اطراف دندان ، مانع از فشار زیاد به دندان می شوند . وقتی دندانی در طی غذا خوردن می شكند، یعنی در زیر ناحیه شكسته شده ، پوسیدگی وجود داشته و باعث شده زیر دندان خالی شود؛ حال كه سطح دندان از زیر خالی شده است ، مقاومت آن كم شده و تحت فشار می شكند.
این گونه پوسیدگی ها كه در بین دندان ها بوجود می آیند، ابتدا مشخص نیستند ، در زیر دندان پیشرفت می كنند تا موقعی كه سطح رویی دندان تحت یك فشار نه چندان زیاد می شكند .
بیمارانی كه می گویند ما دندان های سالمی داریم ولی همیشه تحت فشار خرد میشوند ، از این دسته اند . درحقیقت دندان های این افراد ضعیف نیست ، ولی به علت عدم نخ كشیدن ، پوسیدگی در دندان ها پیشرفت می كند .
این گونه پوسیدگی ها و عوارض آن را، تنها با نخ كشیدن می توان متوقف كرد

[رزیتا]

لبخندی زیبا با دندان هایی سفید

اگر می خواهید هنگامی كه لبخند می زنید زیبایی دندان هایتان خودنمایی كند چند نكته را به شما پیشنهاد می كنیم:

1 - به سفیدی دندان های خود اهمیت بسیاری دهید. به این منظور باید:
- از خوردن و نوشیدن موادی كه باعث كدر كردن دندان ها می شود تا حد ممكن پرهیز كنید و در صورت مصرف آنها بلافاصله مسواك بزنید.
- استعمال دخانیات نه تنها صدمات جبران ناپذیری به سلامت شما وارد می آورد، دشمن بزرگی برای دندان و لثه نیز محسوب می شود.

2 - به مدت زمان مسواك زدن خود توجه كنید. فكر نكنید كه یك مسواك زدن باعجله می تواند به بهداشت دهان و دندان شما كمك كند.
پیشنهاد می كنیم كه حداقل دو دقیقه مسواك بزنید. حالا اگر بیشتر خواستید كه چه بهتر!

3 - سفت و سخت مسواك نزنید. فكر نكنید این كار دندان ها را تمیزتر می كند.

4 - چای را در برنامه غذایی خود بگنجانید، چرا كه گفته می شود این نوشیدنی دارای خواص ضد باكتری است، از تجمع موادی كه باعث پوسیدگی دندان می شوند جلوگیری می كند و همچنین مقدار قابل توجهی فلوراید را نیز در بردارد. روزانه یك فنجان چای نیز برای بهره بردن از تمام این خواص كفایت می كند. البته بعد از نوشیدن چای مسواك را فراموش نكنید چون می تواند باعث تیرگی دندان ها شود.


5 - هر یك ماه یا دو ماه مسواك خود را عوض كنید. برس مسواك با گذشت زمان و مصرف مكرر نه تنها خاصیت تمیز كنندگی خود را از دست می دهد، بلكه می تواند به محل مناسبی برای تجمع باكتری ها بدل شود.
از خوردن و نوشیدن موادی كه باعث كدر كردن دندان ها می شود تا حد ممكن پرهیز كرده و در صورت مصرف بلافاصله مسواك بزنید.



6 - از دهان شویه هایی كه می توانند مانع پوسیدگی و تجمع باكتری در دهان شوند نیز استفاده كنید. البته این كار را پس از مشورت با یك دندان پزشك انجام دهید.

7 - زبان خود را هم بشویید.

8 - از مصرف زیاد غذاهای شیرین پرهیز كنید. حتی اگر دیگر بزرگ شده اید!

9 - از مصرف میوه بخصوص سیب غافل نشوید.

منبع: روزنامه هموطن سلام

[رزیتا]

میكربها و بوی بد دهان

دهان شامل حفره دهان – دندانها- زبان- بزاق – لثه و سقف دهان است . دهان به علت وجود بزاق كه از غدد بزاقی ترشح می شود دائماً مرطوب است. میزان ترشح بزاق دریك شخص سالم معادل 1500 -500 میلی لیتر در روز است و میزان تولید به عوامل متعددی از جمله سن – جنسیت – ساعات متفاوت روز- ماههای مختلف سال ، حالات روحی و وضعیت غذایی بستگی دارند. بزاق بدون رنگ بوده و كمی حالت چسبندگی دارد و چون حاوی انواع متفاوت تركیبات آلی و معدنی است ، محیط مناسبی برای رشد باكتری ها در دهان است.
باكتری های موجود در دهان می توانند بر روی مواد موجود در بزاق مخصوصاً ذرات غذا در بین دندانها تأثیر گذاشته و در اثر عمل تخمیر و فساد ، گازهای بدبو تولید نمایند. بنابراین عمل باكتری ها در دهان را می توان مهمترین عامل تنفس بدبو به حساب آورد. علاوه براین باكتری های موجود در دهان می توانند با تأثیر بر مواد قندی ، اسیدهای آلی تولید نموده و اسیدهای حاصله به تدریج باعث پوسیدگی دندانها بشوند. برخی از باكتری های دهان درعمق دندانها و اطراف لثه فعالیت بیشتری داشته و می توانند بیماری های عفونی لثه و دندان را موجب شوند. در طول روز به علت باز و بسته شدن دهان و در نتیجه دفع گازهای تولید شده توسط باكتری ها از شدت بوی دهان كاسته می شود.
علاوه براین در طول روز بلع بزاق به تنهایی و یا همراه با مواد غذایی ، از تجمع باكتریهای داخل دهان كاسته و موجب كاهش متابولیسم باكتری ها در دهان می شوند. به عكس در طول شب به علت محبوس شدن گازهای تولید شده در دهان و تولید تركیبات متعدد مخصوصاً توسط باكتری هایی كه برای رشد به كمی اكسیژن نیاز دارند بوی دهان شدت می یابد. درحقیقت تنفس بد بوی صبحگاهی دهان، در رابطه مستقیم با فعالیت شبانه باكتری ها در دهان است. اغلب میكروب های موجود در دهان بیماری زا نبوده و جزو ساكنان طبیعی دهان انسان سالم به حساب می آیند. در دهان ، انواع میكروبهای بیماری زا نیز موجود بوده و در شرایط خاص قادر به تولید بیماری های عفونی در دهان و سایر قسمت های مجاور هستند. میكروبهای موجود در دهان می توانند به سادگی توسط بزاق از فردی به فرد دیگر با جمعیت میلیونی منتقل شوند. تعداد میكروبها ی موجود در دهان به حدی زیاد است كه هر انسان درهنگام صحبت كردن ، میلیونها میكروب را با ترشحات فوق العاده كوچك بزاق درهوای اطراف خود پراكنده می نماید.
اگر فردی دهانش همیشه بوی بد نمی دهد و دفعتاً چنین می شود، بدون شك باید نشانه هایی ازیك بیماری را در بدن خود حس كند و بی درنگ درصدد رفع بوی بد دهان و شناخت بیماری برآید. بوی بد ناگهانی دهان می تواند به دلایل زیر باشد:
- عفونت و تورم لثه ها و یا آبسه دندان
- عفونت گلو و یا متورم شدن آن
- سینوزیت
- عفونت ریه
-Sjogren (بیماری كه در آن چشم و دهان به طور مزمن خشك می شوند)
- بیماری ناشی از الكلی بودن افراد
- بیمارهای كلیه كه درآن كلیه ها قادر نیستند به درستی سموم را به خارج بفرستند
- یبوست
- بیماری كبد

بعضی اوقات بوی بد دهان از میكروبی به نام ( هلیكوباكتر پیلوری)Helico Bacter Pglori است. این میكروب در جهاز هاضمه باقی می ماند و ممكن است تولید زخم معده هم بكند و درهرحال بوی بد دهان را باعث شود . در این موارد ضمن این كه به پزشك معالج خود مراجعه می كنید با انجام آزمایش های لازم و پیگیری های مداوم درصدد رفع این عارضه برآیید چون در مراحل بعدی می تواند خطرناك تر باشد.
با رعایت بهداشت دهان می توان میكروبهای دهان و در نتیجه اعمال ناخواسته آنها را به حداقل رساند. بهترین روش برای كاهش میكروبهای دهان ، شستشوی مداوم دهان و دندانها پس از صرف غذا ( مخصوصا هنگام شب) است. شستشو موجب خارج شدن ذرات غذای موجود درحفره دهان شده و دراصل با حذف مواد غذایی مورد نیاز میكروبها ، از جمعیت آنها كاسته می شود. به خصوص عامل مؤثری در به حداقل رساندن میكروبها ی دهان و ممانعت از پوسیدگی دندانها است. مواد پروتئینی مانند ذرات گوشت در بین دندانها محیط مناسبی برای رشد باكتریها ایجاد می نماید . بنابراین بوی بد دهان اغلب درارتباط با فساد مواد پروتئینی است. بلع بزاق ، نوشیدن مایعات ، دفع بزاق وشستشوی دهان با مواد شیمیایی ضد میكروب از جمعیت میكروبهای دهان به میزان قابل ملاحظه ای می كاهد. اگرچه پس از چند ساعت جمعیت میكروبها مجدداً به حالت اولیه برمی گردند، اما مصرف مواد ضد بومانند آدامس ، پوششی بر روی تنفسهای بدبو بوده و به علت بالا بردن ترشح بزاق و بلع بزاق از جمعیت میكروبها می كاهند.
ناگفته نماند كه آدامس و تركیبات مشابه به علت داشتن قندهای ساده باعث رشد باكتریهای موثر برپوسیدگی دندان ها می شود.
از دیدگاه طب نتروتپ ، تغذیه دربوی بد دهان بسیار اهمیت دارد. سعی كنید حدوداً دو لیتر آب در روز حتماً استفاده كنید. همچنین از خوردن گوشت تا آن جایی كه امكان دارد پرهیز كنید و به جای آن از پروتئینهای گیاهی استفاده كنید. غذاهای سرخ كردنی به هیچ عنوان استفاده نشود ، فقط بخارپز، آب پز یا در فر گذاشته شود.
از ادویه جات كمتر استفاده كنید . سعی كنید به غذای خود كمی نمك برای مزه ، و زعفران به عنوان ادویه بزنید. از مصرف مواد كارخانجاتی مانند سوسیس ، كالباس ، چیپس و پفك وغیره خودداری كنید.
سبزیجات سبز تیره كه دارای كلروفیل زیاد هستند استفاده كنید مانند جعفری ، اسفناج ، كاهو ، كدو ، شاهی آبی و غیره .
از لحاظ بهداشت دهان سعی كنید بعد از هر وعده غذا دندانها را مسواك كنید . می توانید بعد از مسواك كردن كمی هل - رازیانه و تخم گشنیز در دهان بریزید و بجوید. ضمناً می توانید یك قاشق چایخوری جوش شیرین را در نصف لیوان آب گرم حل كنید و وقتی نیمه گرم شد مقداری از آن را در دهان نگاه دارید و مزمزه كنید و دندانها و دهانتان را با آن كاملاً بشویید. بدین طریق ، هم دندانهای تمیز و شفافی خواهید داشت وهم نفس تازه و خوشبویی پیدا می كنید. بد نیست بدانید چنانچه پوست شما دچار آفتاب سوختگی شده است اگر خمیری از جوش شیرین درست كنید و روی آن بگذارید بسیار مؤثر خواهد بود.

[رزیتا]

بهداشت دهان و دندان

شاید شما نیز تاکنون به دندانپزشکی مراجعه کرده باشید و یا از جمله کسانی هستید که علی رغم دندان درد نسبت به این مراجعه نگران هستید. در این بخش سعی ما بر این است تا ضمن ارائه پرسش و پاسخ هایی در رابطه با دهان و دندان (که عموما مراجعین به دندانپزشک مطرح نموده اند) زمینه را برای طرح مطالبی درباره این مسئله فراهم نماییم. (پاسخ ها و مطالب ارائه شده توسط یکی از اساتید دندانپزشکی ارائه می گردد.)

آیاتا به حال به اهمیت رعایت بهداشت دندان ها فكر كرده اید؟
اگر دندانی به علت عدم رعایت بهداشت و پوسیده شدن، خراب شد، می توان آن را ترمیم نمود؟
واقعیت این است كه ترمیم دندان و پرشدن آن حتی اگر به دقت،متبحرانه و با موادی بسیار عالی هم صورت گیرد، مشابه رفو كردن قالی یا شبیه به وصله كردن لباس است. لباسی كه پاره شد،هر چقدر همبا تبحر وصله شود، دیگر لباس اول نخواهد شد .

آیاتصور می كنید وقتی دندانی با دقت و با مواد عالی پرشد دیگر تخریبنمی شود؟
واقعیت این است كه چیزی كه باعثمی شود، دندان اولیه كه سالم بوده و از مینا و عاج بسیار خوب و محكم هم تشكیل شده بود، خراب شود راحت تر می تواند دندانی را كه یك دندانپزشك خوب بازسازی كرده، خراب كند. فراموش نكنیم مینا و عاج، ساختمان طبیعی دندان است و طبیعتاَ بسیار محكمتر از موادی است كه بشر ساخته و بهكارمی برد. لذا اهمیت رعایت بهداشت، فقط در دندان سالم با اهمیت نبوده، بلکه در دندان پرشده مهم تر می باشد؛ زیرابه یقین موادی كه دندان با آن پر می شود، از مینا و عاج کیفیتیپایین تر خواهدداشت.

[رزیتا]

جرم دندان چگونه تشکیل می شود؟

سوال فوق، پرسش بسیاری از بیماران است که یا خود متوجه وجود جرمهای غیر طبیعی در روی دندانها و نزدیک لثه ها شده اند و یا به توصیه دندانپزشک خود به انجام عمل جرمگیری جهت حذف جرم، ترغیب شده اند . این پرسش را باید از جهات مختلفی مورد بررسی قرار دهیم .
- اینکه اصلاً جرم چیست و اگر از روی دندانها برداشته نشود چه خواهد شد؟
- اگر رنگ زرد و نازیبای جرم و یا به عبارت دیگری زیبایی دندانها برای ما مهم نباشد، چه ضرورتی بر جرمگیری وجود دارد؟
- اگر بنابر جرمگیری حذف جرمهاست چه آسیبهایی متوجه دندانها خواهد شد؟
- اگر در طی جرمگیری به دندانها آسیب برسد . آیا باز جرمگیری توصیه می شود یا خیر؟


اما جرم چیست؟

در حقیقت جرم تجمع محکم و سخت شده پلاکهای میکروبی است که به دندانها چسبیده اند و با مسواک زدن نیز تمیز نمی شوند. از بحث های قبلی خاطرمان هست که اگر مسواک زده نشود ، روی دندان ها را لایه ای از میکروبها و مواد غذایی جمع شده فرا می گیرد که به آن پلاک میکروبی می گویند . هدف از مسواک زدن حذف لایه میکروبی فوق ( پلاک میکروبی) است . پلاک میکروبی نه تنها باعث پوسیدگی دندان می شود ، بلکه فعالیت میکروبهای موجود در آن باعث آسیب به لثه و ایجاد التهاب در ناحیه لثه( ژنژیویت ) نیز خواهد شد. اگر شخصی خوب مسواک نزند یا نزند، پلاکهای میکروبی کاملاً حذف نمی شوند و به تدریج بر ضخامت آنها افزوده می شود، پلاکهای میکروبی ضخیم شده، تحت تأثیر کلسیم بزاقی می توانند به مواد معدنی موجود در دندان اتصال شیمیایی پیدا کنند. این فرآیند منجر به تشکیل جرم می شود . یعنی یک جسم سخت غیر از دندان در کنار دندان تشکیل می شود که از طریق کلسیم بزاقی، اتصال ضعیفی به دندان پیدا می کند . اتصال به دندان در حدی قوی نیست که نتوان آن را توسط ابزار دندانپزشکی جدا کرد ، اما آن قدر قوی هست که با مسواک زدن و یا شستشو قابل پاک شدن نیست .
جرم رفته رفته تشکیل می شود ، امکان حذف پلاک میکروبی هم کمتر شده و حتی اگر شخص خوب هم مسواک بزند چون، سطح دندان دیگر فاقد صافی و یکدستی ابتدایی خود شده است، پلاکهای میکروبی درلابلای جرم ها باقی می ماند، به تدریج حجم پلاکهای میکروبی موجود روی جرمها بیشتر شده و مرتب بر حجم جرم نیز افزوده می گردد و مشکل تشدید می شود.