راز طول عمر ماهی قرمز

[دانه کولانه]

بيماری های ماهی قرمز عيد

آشنايي با بيماري‌ هاي ماهي‌ قرمز و روش‌ هاي پيشگيري و بعضا درمان‌ آن ها مي‌ تواند براي جلوگيري از مرگ و مير اين نوع ماهي مفيد باشد.
بيماري هاي محيطي

ماهيان قرمز عمدتا به علت نگهدارى در ظروف نامناسب، تغذيه نادرست و عدم توجه به عوامل آب شامل: دماي آب،‌ ميزان اکسيژن آب، اسيديته آب، آمونياک(سمي‌ ترين ترکيب موجود در آب است و از متابوليسم بدن ماهي به وجود مي آيد)، نيتريت‌ها (بعد از آمونياک سمي ‌ترين ترکيب آب است)، نيترات ‌ها و نگهدارى ماهي در مقدار کمي آب در داخل تنگ تلف مى ‌شوند.
حال شايع ‌ترين بيماري هاي مربوط به محيط زندگي ماهي ‌هاي قرمز را مرور مي ‌كنيم:

* خفگي
عامل: كمبود اكسيژن (زير 6 ميلي‌ گرم در ليتر)
علائم: ماهي به سطح آب آمده و تنفس سريع دارد.
درمان و رفع مشکل: افزايش ميزان هوادهي، كاهش تراكم ماهي، كاهش دماي آب (خيلي سرد نباشد)، رعايت فاصله مناسب از منابع حرارتي در آكواريوم‌ ها
* بيماري تغذيه اي
عامل: نبود غذا و يا جيره غذايي نامتعادل
علائم: فرورفتگي شكم، بي ‌اشتهايي، ساييدگي باله ‌ها، رشد کم همراه با بي‌ حالي
درمان و رفع مشکل: استفاده از جيره متعادل و كافي، استفاده از غذاي زنده در تغذيه ، افزودن مولتي ويتامين و مواد كمكي به جيره غذايي
* اسيدي شدن آب
عامل: کاهش (PH) به زير 6/5
علائم: شناي غير طبيعي، به ‌طوري كه ماهي در مسيري كوتاه شنا مي کند و سپس متوقف مي ‌شود. ماهي به سطح آب آمده و هوا را مي ‌بلعد و موكوس زياد در آبشش ترشح مي ‌شود. پديد آمدن نقاط سفيد و خاكستري در سر، سستي و بي ‌حالي ، تنفس سريع ، خونريزي‌ هاي نقطه ‌اي زير پوستي
درمان و رفع مشکل: كنترل ميزان PH آب و بالا بردن آن از طريق افزودن محلول آهك به آب
* قليايي شدن آب
عامل: بالا رفتن (PH ) به بيش از 8/4
علائم: خوردگي باله‌ها، تغيير رنگ قهوه‌اي در آبشش‌ها، نداشتن تعادل، بروز نقاط سفيد خاكستري در اطراف سر، موكوس زياد پوستي و نيز خونريزي نقطه‌اي زير پوستي
درمان و رفع مشکل: عوض کردن آب و کنترل PH

* ضربه
عامل: حمل ‌و نقل غلط ماهي، دستكاري ماهي، برخورد ماهي با اشيا، استرس حمل و نقل
علائم: ريزش فلس ‌ها و ماندن در كف آب، از بين رفتن شعاع باله ‌ها، تيرگي كامل باله ‌ها، تيرگي قرنيه، جراحت روي بدن، خونريزي چشمي، بي ‌اشتهايي، سستي و بي‌ حالي
درمان و رفع مشکل: کاهش تعداد ماهي در يک ظرف، افزايش حجم ظرف نگهداري با افزايش آب
* مسموميت آمونياكي
عامل: تغذيه بيش از حد ماهي، تجمع مانده‌ هاي غذايي در كف ظرف، تجمع مواد دفعي ماهي در ظرف
علائم: شناي غير طبيعي، باز بودن دهان و سرپوش آبششي در ماهي، تنفس در سطح آب، پرش ماهي، خوردگي باله، ترشح موكوس زياد پوستي، سستي و بي‌ حالي
درمان و رفع مشکل: كاهش ميزان PH آب، تعويض آب، استفاده از زئوليت در سيستم مداربسته و آكواريوم‌ ها
* مسموميت با دي اكسيد كربن
عامل: اكسيژن كمتر از 6 ميلي گرم در ليتر و دي اكسيد كربن بيشتر از 60 ميلي گرم در ليتر
علائم: به پهلو افتادن ماهي، كندي تنفس، سستي، بي‌ حالي و بي‌ اشتهايي
درمان و رفع مشکل: استفاده از مواد بافري
* مسموميت با كلر
عامل: افزايش ميزان كلر به بيش از 0/5 ميلي‌گرم در ليتر
علائم: كمرنگ شدن ماهي، نداشتن تعادل، رنگ ‌پريدگي آبشش ‌ها، گود افتادگي چشم ‌ها، تنفس آهسته در سطح آب
درمان و رفع مشکل: تعديل كردن آب با استفاده از مواد خنثي‌ كننده كلر (تيوسولفات سديم)
بيماري‌هاي ميکروبي

غير از بيماري‌ هاي ياد شده، گروهي ديگري از بيماري‌ ها توسط عوامل زنده ويروسي، باکتريايي، قارچي و انگلي به وجود مي آيند که مشورت با دامپزشک براي درمان اين بيماري ‌ها ضروري است.
پوسيدگي دم و باله، آبله پوستي، تجمع مايعات در بدن يا آب آوردگي شكم، بيماري چشمي، بيماري چرخش، خونريزي پوست، ايجاد انحنا در دم، تغيير محوطه دهان، ايجاد لكه‌هاي سياه در دم ماهي، شناي غيرطبيعي، كمرنگ شدن پوست، ريزش فلس ماهي و بلند شدن پوست، برآمدگي‌هاي غير طبيعي در آبشش، خونريزي آبشش، کاهش وزن، کمي تحرک، تحليل شكم و رنگ پريدگي و انحنا در قسمت قدامي ستون مهره‌ها، کدورت چشم، بيرون زدگي چشم‌ها ، لکه‌هاي پوستي همه از علائم بيماري‌ هاي ميكروبي هستند.
دكتر حسين جعفري - همشهري

[زکریا فتاحی]

ماهي هاي قرمز بيماري زا نيستند

يك استاد دانشگاه علوم پزشكي ايران گفت:«برخلاف بسياري از ادعاها ماهي قرمز بيماري زا نيست و در صورت الوده نبودن باعث حسايست هاي پوستي نمي‌شود.»

دكتر حبيب انصاري در گفتگو با خبرنگار«سلامت نيوز»، «نوعي ميكروب شبيه سل بر روي فلس بعضي از ماهي‌هاي آكواريومي وجود دارد كه با نيش زدن دست و توليد سم، حساسيت پوستي ايجاد مي كند.»

اين متخصص پوست و مو تصريح كرد:«اين مسئله در مورد ماهي قرمز به دليل اهلي بودن معمول نيست و در صورت آلودگي و زخم بودن سطح پوست، با دست به ماهي امكان ايجاد حساسيت پوستي وجود دارد.»

انصاري گفت:«اين حساسيت ها به شكل جوش چركي ظاهر و پس از چند روز بهبود مي يابد.»

وي افزود:«با توجه به تماس با آب حساسيتهاي پوستي بيشتر در كارگران استخرهاي پرورش ماهي قرمز به دليل ازدياد و امكان آلوده بودن ماهي‌ها بروز ميكند.»

اين استاد دانشگاه علوم پزشكي ايران اظهار داشت:«بر همين اساس مي توان گفت احتمال بيماري زا بودن ماهي هاي قرمز بسيار اندك است و براي ايجاد حسايستهاي شديد پوستي بايد در يك استخر پر از ماهيهاي قرمز آلوده غوطه ور شد.»

[فرانک]

دنیای آرام و زیبای ماهیان و آب‌ها با سکوت حاکم بر آن انسان را به عمق معنویت فرو می‌برد. امروزه ماهیان آکواریومی و زینتی به عنوان گروهی از حیوانات خانگی مورد توجه مردم قرار گرفته‌اند؛ هر چند براساس یک سنت دیرینه ایرانیان علاقه‌مندند با فرا رسیدن عید نوروز یک تنگ از ماهیان قرمز بر سر سفره‌های هفت‌سین خود نگهداری کنند. از نظر روان‌شناسان، نگاه کردن به مدت 15 دقیقه به آکواریوم گاهی می‌تواند تا 48 ساعت انسان را شاداب نگه دارد و تاثیر به‌سزایی در حافظه و قدرت یادگیری داشته باشد اما متاسفانه، اطلاعات محدود مردم نسبت به نگهداری این حیوانات کوچک سبب گردیده که اغلب، عمر آنها بسیار کوتاه بوده و یا تلف گردند که این موضوع خود گاهی موجب ناراحتی برای کودکان می‌شود و از طرفی رعایت نکردن اصول ساده بهداشتی می‌تواند موجب انتقال بیماری‌هایی به انسان شود.
نام علمی ماهی قرمز یا همان ماهی طلایی، کاراسیوس اوراتوس و از خانواده کپور ماهیان است. خاستگاه اولیه این ماهی کشور چین بوده و جزو اولین ماهیان آکواریومی است که توسط بشر نگهداری شده است. این حیوان کوچک خانگی در صورت مراقبت مناسب می‌تواند 20 سال عمر کند و اندازه آن به 40 سانتی‌متر برسد.

شرایط نگهداری

اولین موضوعی که می‌تواند به‌عنوان یک عامل مهم در طول عمر ماهی موثر باشد محل زندگی آن است. ظرف نگهداری باید دهانه‌ای بزرگ داشته باشد تا هوای محیط بهتر بتواند اکسیژن مورد نیاز ماهی را فراهم کند. همچنین این ظرف باید هر دو هفته یک‌بار با نمک‌طعام یا سایر مواد ضدعفونی‌کننده شستشو شود. از آنجا که محل زندگی ماهی آب است و همه فعالیت‌های آن مانند تنفس، تغذیه و ادرار در آب صورت می‌گیرد لازم است آب شرایط مناسب زندگی را برای ماهی داشته باشد. چنانچه از آب شهری برای نگهداری ماهی استفاده می‌شود برای اطمینان از خارج شدن موادی مانند کلر بعد از نگهداری آن به مدت 24 ساعت جهت تعویض آب ماهی از آن استفاده کنید. این عمل همچنین باعث هم‌دما شدن آب و محیط شده و برای ماهی بسیار مناسب خواهد بود. جهت تعویض آب باید در طول هفته یک بار به آرامی و حداکثر 50 درصد آب ظرف تعویض شود. بهترین دما برای زندگی این نوع ماهی بین 10 تا 25 درجه سانتی‌گراد است.
دانستن این نکته نیز مهم است که دادن غذای زیاد به ماهی باعث آلودگی آب شده و برای ماهی بیماری‌زا خواهد شد و بهتر است غذا حداکثر 2 مرتبه در روز و هر بار مقداری داده شود که پس از 5 دقیقه تمامی آن خورده شود.
از طرفی، ماهیان نیز مانند سایر حیوانات احتیاج به نور دارند و محل نگهداری آنها باید به گونه‌ای باشد که تغییر روز و شب را احساس کنند ولی هرگز نباید آنها را زیر نور مستقیم و شدید آفتاب قرار داد.


توصیه‌های بهداشتی

بیماری‌های مشترک بین انسان و ماهیان محدود است و تاکنون در کشور ما گزارشی مبنی بر انتقال بیماری از ماهی به انسان از طریق مراجع ذی‌صلاح ارایه نشده است. جهت حفظ سلامت ماهی موارد زیر توصیه می‌شود:
ماهی را از مراکز معتبر تهیه کنید و از تماس کودکان با ماهی جلوگیری به عمل آورید و بهداشت فردی را به آنها آموزش دهید. شستشوی کامل دست‌ها با آب و صابون باید بعد از دست زدن به ماهی انجام شود. شستشوی دوره‌ای وسایل آکواریوم و ضدعفونی با نمک طعام 3 درصد و ترکیبات ید نیز از دیگر توصیه‌های بهداشتی است که باید جدی گرفته شود.