شبانههاي دوستداشتني تلويزيون
در طول سال تعداد زيادي سريال داخلي و خارجي از تلويزيون پخش ميشود. تعدادي از اين سريالها ميتوانند بينندگان بسياري را جذب كنند و تعداد ديگر به صورت چندان وسيعي ديده نميشوند ولي آيا تنها عاملي كه باعث پربيننده شدن يك سريال تلويزيوني ميشود محتوا و مولفههاي داستاني و نمايشي آن است؟
تماشاي شبكههاي تلويزيون نشان ميدهد كه زمان پخش يك برنامه نقش تعيينكنندهاي در موفقيت آن دارد. تا چندي پيش روند متداول پخش سريال در ايران به اين صورت بود كه هر هفته در يك روز معين و ساعت خاص، قسمتي از يك سريال را ميديديم و بايد تا هفت? ديگر منتظر قسمت بعدي ميمانديم.
اين كه چه روز و چه ساعتي براي پخش سريال انتخاب شود خود باعث ميشد كه بعضي سريالها شانس بيشتري براي ديده شدن داشته باشند. براي مثال سريالهايي كه روزهاي پنجشنبه و جمعه از تلويزيون پخش ميشدند بينندگان بيشتري را به خود جذب ميكردند زيرا در روزهاي آخر هفته معمولاً تمام اعضاي خانواده دور هم جمع ميشوند و ميتوانند چند ساعتي را كنار يكديگر به تماشاي تلويزيون بگذرانند.
علاوه بر سريالهاي هفتگي، سريالهايي با محوريت طنز هم هر شب پخش ميشدند كه به طنزهاي 90 شبي معروف هستند.
معمولاً هر قسمت از اين سريالهاي طنز موضوع مستقلي را مطرح ميكردند. مثلاً يك مشكل اجتماعي كه براي شخصيتهاي سريال پيش ميآمد در يك يا 2قسمت حل و فصل ميشد و فردا دوباره شخصيتها با چالش جديدي مواجه ميشدند. همين اپيزوديك بودن سريالهاي طنز باعث ميشد كه اگر تماشاي يك قسمت از سريال را از دست داديم از كل ماجرا جا نمانيم و فردا شب بتوانيم موضوع جديد را دنبال كنيم.
البته همه طنزهاي شبانه كيفيت و جذابيت يكسان نداشتند ولي يكي از عواملي كه باعث ميشد كارهاي متوسط هم بيننده داشته باشند اين بود كه به طور مداوم در يك مدت زمان نسبتاً كوتاه پخش ميشدند. يعني بيننده ميتوانست نود قسمت از يك سريال را در 3 ماه متوالي ببيند ولي اگر قرار بود يك طنز 90 شبي هفتهاي يك بار از تلويزيون پخش شود، با در نظر گرفتن مناسبتها حدوداً يك سال و نيم طول ميكشيد تا تمام شود.
يكي از دلايل موفقيت اين سريالها پخش مستمر آنها بود. اين كه هر شب در قالب سريال يك عده از بازيگران مثل خودمان را ميديديم كه با مشكلاتي نظير خودمان درگير بودند، باعث ميشد بتوانيم از بسياري از ضعفهاي سريال چشمپوشي كنيم.
محبوبيت سريالهاي طنز درباره سريالهاي مناسبتي هم تكرار شد. سريالهاي مناسبتي كه در ايام نوروز، ماه رمضان و ايام سوگواري ماه محرم پخش ميشود، بينندگان زيادي را به خود جذب ميكنند.
از مزاياي پخش هرشب سريالها اين است كه هر سريال در بازه زماني كوتاهتري تمام ميشود و آنتن را خالي ميكند كه همين باعث تنوع برنامههاي هر شبكه ميشود
اين سريالها گاهي با وجود ضعفهاي فني و محتوايي فراوان، بسيار محبوب ميشوند و بينندگان با علاقه آنها را دنبال ميكنند.
موفقيت اين سريالها باعث شد دستاندركاران تلويزيون به فكر بيفتند همان سريالهايي را كه هفتگي پخش ميشدند نيز براي پخش هر روزه آماده كنند. به نظر ميآمد خاصيت طنز در سريالهاي شبانه و همينطور اپيزوديك بودن سريالهاي طنز است كه باعث جذابيت آن ميشود و حالا كه يك درام قرار است هر شب پخش شود شايد استقبال چنداني به همراه نداشته باشد. اما با پخش سريال «نرگس» اين قاعده عوض شد. اين سريال با استقبال بينظيري مواجه شد. مخاطبان بسياري را جذب كرد و عده زيادي آن را دنبال كردند.
اين تجربه درباره سريالهاي ديگري كه به صورت شبانه پخش ميشد نيز تكرار شد سريالهاي «تران? مادري» و «دلنوازان» از برنامههاي موفقي بودند كه به همين شكل پخش شدند.
كمكم با زياد شدن تعداد محصولات دراماتيك صداوسيما نوعي ترافيك در پخش سريالها ايجاد شد و برنامهريزان مجبور شدند پخش يك شب در ميان را امتحان كنند. يعني هر سريال سه روز در هفته روي آنتن برود و در روزهاي ديگر برنامههاي ديگري پخش شوند.
به اين ترتيب اگر برخي از مخاطبان از يك سريال خوششان نميآمد، مجبور نبودند هر شب تماشاي آن را تحمل كنند تا سريال ديگري جايگزين آن شود. چنين شيوه پخشي جسارت و ريسكپذيري بالايي ميخواست و مديران تلويزيون در برابر بدبينيها و مخالفتهاي منتقدان اين طرح ايستادگي كردند تا يك بار براي هميشه مشكل كنداكتور سريالها حل شود.
اين نوع زمانبندي براي پخش سريالها نوآورانه بود، اما بيم اين ميرفت مخاطب روز و زمان پخش سريالها را گم كند. يعني نداند كدام روزهاي هفته بايد كدام برنامه را تماشا كند.
خوشبختانه در عمل ديديم هوش و پيگيري مخاطبان تلويزيون بيشتر از آن چيزي است كه تصور ميشد. چون در حال حاضر سريالهاي زيادي بدون آشفتگي و بينظمي پخش ميشوند و بينندگان تلويزيون نيز برنامه مورد علاقه خود را گم نميكنند.
از مزاياي اين شيوه پخش اين است كه هر سريال در بازه زماني كوتاهتري تمام ميشود و آنتن را خالي ميكند كه همين باعث تنوع برنامههاي هر شبكه ميشود. در حال حاضر چند سريال به همين صورت از تلويزيون پخش ميشود كه از كيفيت مطلوبي برخوردارند. مخاطب تلويزيون با كمي توجه به ساعات پخش ميتواند پيگير سريالهاي شبانه باشد و از تماشاي آنها لذت ببرد.