نشست «بدرود بغداد» مهدي نادري: سينماي ايران اگر راه را براي جوانان باز كند پيروز مي‌شود

[nae]

مهدي نادري معتقد است: حتي اگر هيچ‌يك از اين جشنواره‌ها فيلمي از ايران انتخاب نكنند سينماي ايران در صورتي كه راه را براي جوانان و تجربيات درخشان آنها باز بگذارد قطعا پيروز خواهد بود و روزي درهاي كن و ونيز به روي فيلم‌هاي ما باز خواهد شد و در غير اين‌صورت همگان مي‌گويند كه چرا فلان جشنواره اين فيلم‌ها را نديده گرفته يا مورد بي‌توجهي قرار داده است؟
به گزارش خبرنگار سينمايي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، فيلم سينمايي «بدرود بغداد» اولين ساخته‌ي بلند سينمايي مهدي نادري بعدازظهر روز گذشته دوشنبه ـ سوم خردادماه ـ در مركز گسترش سينماي مستند و تجربي به نمايش درآمد و پس از آن با حضور كارگردان، تورج اصلاني (تصويربردار)، نظام‌الدين كيايي (صدابردار)، حميد نجفي راد (تدوينگر) مورد نقد و بررسي قرار گرفت.
مهدي نادري در ابتدا با اشاره به روند ساخت فيلم «بدرود بغداد» گفت:درباره چگونگي ساخت اين فيلم بارها و بارها توضيح داده‌ام تا جايي‌كه حتي گاه خجالت مي‌كشم كه دوباره بخواهم بگوييم كه شش سال رنج و پله‌پيمايي پشت اين فيلم بوده است.
وي ادامه داد: اكنون زماني كه فكر مي‌كنم مي‌بينم كه چه راه سختي را براي ساخت اين فيلم طي كرده‌ام و هنوز هم دوستان فيلمساز خوب ديگري هستند كه حتي ممكن است بيش از شش سال كار آن‌ها طول بكشد. به شخصه از اين مسأله احساس ناراحتي مي‌كنم و اميدوارم كه زماني دوباره فيلم‌هاي متفاوت ساخته شوند تا سينماي ايران بتواند اميدوارتر راه خود را ادامه بدهد.
نادري در عين حال اظهار كرد: سال‌هاست فيلمسازي و سينماي ايران با ورود فيلسازان جوان اميدوارانه به سمت آينده پيش مي‌رود و من اميدوارم اين اميدواري از سينماي ايران گرفته نشود و شرايط كار براي بقيه‌ي دوستان هم فراهم باشد.
كارگردان«بدرود بغداد» در ادامه به جشنواره‌ي فيلم فجر اخير اشاره كرد و گفت:بعد از جشنواره فجر علي‌رغم تمام احترامي كه براي فيلمسازان نسل قبلي قائل هستم، بايد بگويم كه فكر مي‌كنم هيچ فيلم شاخصي به غير از فيلمهاي جوانان و فيلم‌هاي خوبي كه هم‌نسلان ما ساخته‌اند در سينماي ايران به چشم نمي‌خورد يا حداقل من اسم زيادي نمي‌شنوم.
مهدي نادري‌ از روند ساخت «بدرود بغداد» ياد كرد و افزود:روزها و شب‌هايي پر از درد و تنهايي را گذرانديم و در تمام آن روزها و شب‌ها به اين فكر مي‌كرديم كه روزي قرار است اين فيلم را با مخاطبان ببينيم و ممكن است كه روزي مخاطبان ما بتوانند به آن افتخار كنند. درواقع ما ديگر روي آن را نداشتيم كه بخواهيم فيلمي تكراري بسازيم و با آن به اين جلسه بياييم . فكر مي‌كنيم كه به جاي شعاردادن بايد با ايمان به راهي كه جوانان طي مي‌كنند از آن‌ها حمايت شود.
اين كارگردان در بخش ديگري از اين نشست گفت:فكر مي‌كنم سال‌هاست كه سينماي ما در هر دوره‌اي واكنشي نسبت به دوره‌هاي قبل يا بعد خود نشان مي‌دهد، مثلا در دوره‌اي سينماي ما بسيار رونق داشت و خيلي پرتماشاگر بود و سالن‌ها با بليت‌هاي ارزان فروش‌هايي بالا داشتند. اين دوره بعدها در دنيا هم تبديل به سينماي پرافتخار ايران شد، اما پس از آن سينماي ديگري كه تا حد زيادي برگرفته از مكاتب هنري بود پا به عرصه وجود گذاشت و سينماي ما را احيا كرد. اما اكنون ناتوراليسم يا رئاليسمي كه در سينما بوده به نوعي به پايان راه خود رسيده و سينماي رئال در ايران با ساختاري شناخته شده تعريف مي‌شود و نكته جديدي ندارد اما اكنون در جشنواره‌ها مي‌بينيم كه چندين نمونه از نوع ديگري از سينما كه معتقد به مرزبندي‌هاي ملي، زباني و مرزي نيست به وجود آمده است كه اين موارد در نوع خود تجربيات ارزشمندي محسوب مي‌شوند.
مهدي نادري در ادامه به سينماي مستند و وجه شاعرانگي فيلم‌هاي ايراني اشاره كرد و گفت: سينماي مستند ايران همواره براساس نوع شاعرانگي كه در آن وجود داشته با همه‌جاي دنيا متفاوت بوده است. اكنون هم به نظر من سينماي داستاني ما درحال پيشروي به سمتي است كه در هر دوره، شكل و فرهنگ گوشه‌اي از دنيا را به تصوير بكشد.
كارگردان «بدرود بغداد» در بخش ديگري از سخنانش به بودجه‌ي فيلم اشاره كرد و توضيح داد: لازم است كه يك فيلم حتما قصه و عظمت داشته باشد. البته منظورم از عظمت به هيچ عنوان مسايل مالي نيست، چرا كه به شخصه با هيچ‌يك از فيلم‌هايي كه پول فراواني در آن‌ها خرج مي‌شود موافق نيستم. چراكه هرگاه منابع مالي كم‌تري وجود داشته باشد، افراد با عشق بيشتري هدف مشترك خود را دنبال مي‌كنند. توصيه من به فيلمسازاني كه به اين شيوه كار مي‌كنند اين است كه به هيچ عنوان نگران پذيرفته شدن يا نشدن آثار خود نباشند، ما در دوره‌اي افرادي مانند بايرام فضلي يا علي‌محمد قاسمي را داشتيم كه حتي اگر فيلم آن‌ها شاهكار هم بود در جشنواره‌ي فجر پذيرفته نمي‌شد، اما اكنون مي‌بينم كه امثال آن‌ها وارد جشنواره فجر مي‌شوند و به نظر مي‌رسد كه اين نوع فيلم‌ها به مثابه يك امر نو راه خود را باز كرده‌اند.
نادري ادامه داد:ما در وجود خودمان هيأت داوراني داريم كه به عظمت تاريخ است. مطمئن باشيد، روزي در اين كشور فيلم‌هايي ساخته خواهد شد كه در تمام دنيا به اكران درمي‌آيند و مورد توجه همگان قرار مي‌گيرند.
ما روزي از اين بومي‌گرايي خارج خواهيم شد و به سينمايي كه به آن علاقه‌منديم مي‌رسيم. سينمايي كه مشخصاتي از تمام دنيا در خود دارد.
وي در عين‌حال اظهار كرد: ما خود مي‌دانيم كه فيلمهاي خوبي ساخته‌ايم. حال حتي اگر فيلم‌هاي ما را به جشنواره‌ها هم راه ندهند اهميتي ندارد، حتي گاه خيلي خوب است كه اين فيلم‌ها را در جشنواره‌ها نگيرند تا ما در سينماي ايران كمي به خودمان بياييم. اگر مديران سينما به فيلم‌هاي ما همان اعتبار جشنواره‌ها را بخواهند بدهند به گردابي خواهيم افتاد كه راه نجاتي براي آن وجود ندارد. اما اگر اين فيلم‌ها در داخل كشور عرضه شوند سندي براي مديران برجاي مي‌ماند كه براساس آن مي‌توان گفت، آن‌ها از سينمايي حمايت مي‌كنند كه آرزوي 40 يا 50 ساله ايران زمين بوده است، سينمايي كه هيچ مرزي براي خود نمي‌شناسند.
نادري در بخش ديگري از اين نشست و در پاسخ به سوالي كه درباره محل ساخت اين فيلم مطرح شده بود، اظهار كرد: در ابتدا قرار بود كه براي ساخت اين اثر به عراق برويم اما بعدها ديديم كه امكان چنين كاري نداريم و به همين دليل تصميم گرفتيم به خوزستان برويم. اما پس از چند سفر اوليه احساس كرديم كه به دليل گرماي بيش از حد نمي‌توان در آن منطقه كار كرد. ما با خود گفتيم كه اگر قرار است سينما اتفاقي را بيافريند بايد در آن به رئاليزه كردن بپردازيم. ما درحال فيلمسازي هستيم و واقعيات را در فيلم به وجود مي‌آوريم. ماركز جمله‌اي دارد كه مي‌گويد هرگاه خواستي كاري را انجام دهي به شرط اين‌كه واقعيت آن را ايجاد كني موفق خواهي شد ما هم سعي كرديم كه واقعيت را به وجود آوريم و در همين ايران و در شهرك دفاع مقدس به كار بپردازيم.
اين كارگردان در بخش ديگري از صحبت‌هاي خود هم به بحث بازيگري پرداخته و اظهار كرد: سطح بازيگري در سينماي ايران به گونه‌اي است كه بايد با چشم‌هاي بازتري به اين مسأله نگاه كنيم. ما در اين فيلم سعي كرديم كه اين‌گونه عمل كنيم و يكي از موارد مهمي كه در اين فيلم كمك به‌سزايي به بازيگران كرد گريم «بدرود بغداد» بوده است.
نادري در عين‌حال متذكر شد: فكر مي‌كنم بازيگران اين فيلم بهترين نوع بازي‌هاي‌هاي خود در سالهاي اخير را از خود نشان دادند و اكنون اگر به خاطر من در جشنواره به توانايي‌هاي آن‌ها توجه نشده ايرادي ندارد، چراكه اين مسأله در تاريخ ثبت خواهد شد.
وي در پاسخ به مطلبي درباره‌ي به چشم آمدن فيلمبرداري برخي قسمت‌هاي فيلم هم گفت: مگر قرار است كه فيلمبرداري به چشم نيايد؟ اين نكته را در موارد مختلفي به من گفته‌اند اما گاه هيچ‌ كس توجه ندارد كه برخي از صحنه‌هاي اين فيلم را شايد هيچ فيلمبرداري به غير از يك يا دو فيلمبردار خاص فيلمبرداري نكنند.
اين كارگردان در بخش پاياني صحبت‌هايش در اين جلسه به جشنواره‌هاي خارجي و رويكرد آن‌ها نسبت به فيلم‌هاي ايراني پرداخت و گفت: مديران سينما و تك‌تك ما فيلمسازان و سينماي ايران به دوره‌اي از تاريخ خود رسيده‌ايم كه حتي اگر جشنواره‌هاي خارجي هم ما را مورد توجه قرار ندهند، در خود به نوعي استقلال رسيده‌ايم. فيلم‌هاي زيادي ساخته شده و يا قرار است ساخته شوند. فيلمسازان زيادي هم اكنون پشت درهاي مديران ايستاده‌اند. اما با اين وجود من معتقدم كه حتي اگر هيچ‌يك از اين جشنواره‌ها فيلمي از ايران انتخاب نكنند سينماي ايران در صورتي كه راه را براي جوانان و تجربيات درخشان باز بگذارد قطعا پيروز خواهد بود و روزي درهاي كن و ونيز به روي فيلم‌هاي ما باز خواهد شد و در غير اين‌صورت همگان مي‌گويند كه چرا فلان جشنواره اين فيلم‌ها را نديده يا مورد بي‌توجهي قرار مي‌دهد؟
نادري همچنين اظهار كرد: اگر به چنين نقطه‌اي برسيم ديگر توقعات‌مان از سينما بيش از يك حضور ساده و گاه سرافكنده خواهد بود. به هرحال ما جوايزمان را گرفته‌ايم و در حد خود به اروپا هم سفر كرده‌ايم و اكنون خيلي استرس اين را نداريم كه چرا مثلا جشنواره‌ي كن فيلم‌هاي ما را نگرفته است. من به هم‌نسلان خودم هم توصيه مي‌كنم كه مطمئن باشند اگر دست به دست هم و با قدرت و ميل فزاينده به ساخت فيلم‌هايي با مضامين مختلف پيش بروند قطعا نوع سينماي ايران و نگاه دنيا به اين سينما تغيير خواهد كرد. ويل وندرس زماني مي‌گفت كه شما ايرانيان در تاريخ گذشته‌ي خود مانده‌ايد. اما فكر مي‌كنم كه اگر او اكنون چهار پنج فيلم درخشاني كه طي سال‌هاي اخير در سينماي ما ساخته شده را ببيند قطعا نظرش تغيير خواهد كرد.
به گزارش ايسنا، در بخش‌هاي ديگري از اين جلسه تورج اصلاني فيلمبردار «بدرود بغداد» هم به صحبتي كوتاه پرداخت و با اشاره به دوستي وهمكاري ديرينه‌اش با مهدي نادري اظهار كرد: مهدي نادري فيلمنامه‌هاي متعددي نوشت و شايد فيلمنامه «بدرود بغداد» شش يا هفتمين فيلمنامه او بود كه ساخته شد. او آن‌قدر در راهروهاي ارشاد وقت گذاشت كه من به شخصه با خود مي‌گفتم يا هيچ‌گاه فيلم نخواهد ساخت يا فيلمي متفاوت مي‌سازد كه خوشبختانه اين اتفاق افتاد.
اصلاني ادامه داد: ما در پي آن بوديم كه در اين كار از تكرار پرهيز كنيم و خوشبختانه فيلمنامه اين اثر هم چنين امكاني را براي ما فراهم مي‌كرد.
فيلمبردار فيلم‌هايي مانند «چند كيلو خرما براي مراسم تدفين»، «ترانه تنهايي تهران»، «كسي از گربه‌هاي ايراني خبر نداره» و‌ «بدرود بغداد» در بخش پاياني صحبت‌هاي خود گفت: با افتخار مي‌گويم كه اگر بسياري از كارهاي من آرشيو شده‌اند و هيچ‌گاه اكران نيافته‌اند اهميتي ندارد. چراكه من با اعتقاد به سينماي مستقل و فيلمسازان نسل نو كار كرده‌ام و معتقدم كه اين افراد فرصت تجربيات نو را در اختيار من قرار مي‌دهند. فرصتي كه بسياري از كارگردانان ديگر آن را در اختيار عوامل قرار مي‌دهند. اكنون بسياري از عوامل سينما دوست دارند كه با برخي كارگردانان صاحب‌نام كار كنند اما به شخصه علي‌رغم پيشنهاداتي كه از اين افراد داشته‌ام اين امر را قبول نكرده‌ام چراكه به نظرم در فيلم‌هاي اين افراد خيلي جايي براي بازي‌گوشي‌هاي من وجود ندارد.
نظام‌الدين كيايي صدابردار اين فيلم هم در صحبتي كوتاه عنوان كرد: اصلاني مي‌گويد كه اين هفتمين فيلمنامه نادري است اما من دقيقا مي‌دانم كه نادري فقط 12 بار همين فيلمنامه را نوشته است و طبيعي است كه اولين سرمايه يك فيلم همين فيلمنامه است كه توجه همگان را جلب مي‌كند.
اين صدابردار سينما در ادامه به بودجه كم «بدرود بغداد» اشاره كرد و گفت: حتي اگر فيلم تايتانيك را هم در نظر بگيريم اگر قرار باشد كه بودجه آن كم شود ديگر اين فيلم عظمت سابق را نخواهد داشت. در «بدرود بغداد» بودجه ما امري كمدي بود و با وجود مديريت بسياري كه شد اواسط كار ما با مشكلات مالي مواجه شديم. اما در اين ميان مهدي نادري نقشي بسيار سازنده داشت و همواره گفته‌ايم كه اين فيلم با عشق ساخته شده است. البته ديگران مي‌گويند كه معمولا فيلم‌هايي كه با عشق ساخته مي‌شوند فروش نمي‌كنند، اما من مي‌گويم حتي اگر اين فيلم‌ها فروش هم نكنند مانند عشقي كه سازنده‌ي آن‌هاست ماندگار خواهند شد.
حميد نجفي‌راد تدوين‌گر، «بدرود بغداد» را كاري بسيار دشوار برشمرد و گفت: در اين فيلم با راش‌هاي بسيارخوب و درخشان تورج اصلاني مواجه بوديم كه از سويي دلمان نمي‌آمد آن‌ها را از فيلم حذف كنيم و از سوي ديگر حضور اين صحنه‌ها باعث كندشدن ريتم كار مي‌شد. اما به هرحال با همكاري مهدي نادري تدوين اين فيلم هم صورت گرفت و من در اين فيلم هرچه كه در تجربه و توان خود داشتم به كار گرفتم.
در جلسه نمايش اين فيلم كه با استقبال مخاطبان همراه بود، هنرمنداني چون سيدجمال ساداتيان، حميد فرخ‌نژاد، نيكي كريمي، بايرام فضلي، آرش يشايايي، دكتر شيرزادي، حسن توكل‌نيا و... حضور داشتند.