هنوز هم برای یادگیری ساز جدید دیر نیست

[SHeRvin]

هنوز هم برای یادگیری ساز جدید دیر نیست

این متن مصاحبه ای با گیل شاهام (Gil Shaham) ویلنیست آمریکایی اسرائیلی متولد ۱۹ فوریه ۱۹۷۱ و دارنده جوایز بین المللی است. این مصاحبه در اتاق رختکن گیل در تالار ملکه الیزابت توسط ریچارد اسلانی (Richard Slaney) از طرف وب سایت سئوند اکسچنج تعویض صوت ( Sound Exchange) پس از پایان تمرین گیل با ارکستر فیلارمونیا، انجام شده است.

به سئوند اکسچنج خوش آمدید، پیشا پیش برای قبول انجام این مصاحبه از شما سپاسگزاریم.
باعث خرسندی من است.

می دانم که شما تازه امروز صبح به اینجا پرواز داشتید، من شاهد تمرین شما از ویلن کنسرتوی مندلسون بودم که آن را فردا شب در تالار ملکه الیزابت لندن اجرا خواهید کرد و روز جمعه به مرکز مانوکیان خواهید رفت، چگونه با این شرایط کنار می آیید آیا شما را خسته نمی سازد؟
در حقیقت امروزه بسیار کمتر از آنچه در گذشته عادت داشته ام سفر می کنم. به یاد می آورم زمانی که تنها دو یا سه روز از ماه در خانه بودم اما دیگر اینچنین برنامه ریزی نمی کنم. در حال حاضر در حدود ۵۰ برنامه در سال اجرا می کنم و راضی هستم. حال زندگی موسیقی متفاوتی نسبت به گذشته دارم و وقت بیشتری را صرف زندگی خانوادگی ام می کنم. ما یک فرزند پسر داریم و اتنظار تولد فرزند دوممان را می کشیم، پس باید زمان بیشتری به آنان اختصاص دهم.

من خیلی خوش شانس بودم که توانستم تمرین شما را بشنوم، صدایی شگفت انگیز بود، چگونه موسیقی مخصوص خود را از دل چنین اثری (ویلن کنسرتوی مندلسون) خلق می کنید؟
دوست ندارم نوازندگی را همانند زدن مهر بر روی برگه ای خاص قانون گذاری کنم، حرفه ما شباهت زیادی به هنرپیشگی دارد، ما همانند یک هنرپیشه شخصیتی را که برای ما، نتها هستند، را بر می گزینیم و در مقابل تماشاچیان به آن جان می بخشیم. هر دوی ما اجرا کننده هستیم و طبیعی است که شخصیت اصلی ما در اثر آشکار می گردد، اما فکر می کنم ابتدا باید با آهنگساز منصفانه برخورد کنیم.

ما از طرف وب سایتمان سولاات بسیاری از شما داشتیم، شاید شما قادر باشید بعضی از آن ها را پاسخگو باشید؟
البته

از زبان کیت فیلی: اگر ویلن را به عنوان ساز اصلی خود انتخاب نکرده بودید چه ساز دیگری به جای آن می بود و چرا؟
چیزی که همیشه به خاطر آن اظهار پشیمانی می کنم آن است که چرا هیچ گاه نواختن پیانو را نیاموختم، یک ویلنیست تمرینات بیشتری برای درک هارمونی و counterpoint تکنیک جور کردن دو یا چند ملودی در یک قطعه، را نیاز دارد در حالی یک پیانیست آنها را بهتر می داند… اما فکر می کنم زیاد هم برای یادگیری سازی جدید دیر نباشد!

آیا تا به حال ویولا نواخته اید؟
من در چندین موسیقی مجلسی ویولا نواختم، اما در خواندن کلیدهای آن بسیار کند هستم.!گاه مجبورم آرنجم را بچرخانم تا دنبال سیم E بگردم و هنگامی که آنرا نمی یابم وحشت می کنم!

بن کلاپتون پرسیده است: آیا به تکنیکهای خاصی برای نوازندگی به همراه ارکستر نیاز است بر خلاف رسیتالی که به همراه پیانو می نوازید؟
سوال خوبی است. شکی نیست که بعضی از قسمتها را متفاوت از دیگری اجرا می کنیم، بستگی به آن دارد که با چه پیانیستی هم نواز می شوید. زمانی که به همرا پیانو می نوازید فضای بیشتری برای ریتم دارید. اما کوک کردن ساز به همراه ارکستر راحت تر است. به همراه ارکستر باید ۲۵ دقیقه بنوازید و بعد سمفونی را بشنوید، اما در رسیتال ۲ ساعت کامل باید بنوازید.

سخن شما جالب است زیرا درمود پرسیده: چه نوع سیمی استفاده می کنید و هر چند وقت یکبار آن را تعویض می کنید؟ سیم چه اندازه در صدای ویلن تاثیر دارد و تا چه اندازه صدا تا پشت سالن انعکاس خواهد داشت؟
سیم ساز موثر است، اما هیچ گاه تحقیق جدی در این مورد انجام نداده ام. من همیشه از سیم Dominant استفاده می کنم و جرات امتحان سیم دیگری را ندارم. ساز من از نوع استرادیواریوس (Stradivarius) که اصل آن ساخته سال ۱۶۹۹است، می باشد. من بسیار خوشبختم که چنین سازی دارم، این روزها بیشتر تالارهایی که در آنان می نوازیم برای تنها صدای یک ویلن محدود هستند اگرچه در همین تالار ملکه الیزابت که خانه لندن فیلارمونیا محسوب می شود باید مواظب باشید که مبادا صدایتان در میان گروه بزرگتر قطع نشود.

[SHeRvin]

هنوز هم برای یادگیری ساز جدید دیر نیست

دیوکتال گفته است: شما قطعاتی را می نوازید که برآمده از روش ویلن نوازی موتسارت است، چه نوع شخصیتی دارد و تا چه اندازه موتسارت در آهنگسازی برای ویلن مهارت داشته؟ زمانی که موتسارت ویلنیست دیگری را به پدرش معرفی می کرد گفته است که سختیها را دوست نمی دارد و فکر می کند که نوازنده بسیار خوب کسی است که قطعه ای سخت را طوری بنوازد که شنونده باور کند که خود نیز قادر خواهند بود آن را بنوازند. چگونه این کیفیت را در آثارش برای ویلن حفظ کرده؟
مندلسون از موتسارت تاثیر پذیرفته و ما نیز بعضی از آثار موتسارت را به طور منظم هر جمعه اجرا می کنیم. موتسارت خود یک ویلنیست بزرگ بوده که در نامه ای پدرش به او گفته: ”تو می توانی یکی از بزرگترین ویلنیست های اروپا باشی” و گمان می کنم او به حقیقت اینطور بود… اما نوازنندگی ویلن را رها کرد. من عاشق نواختن آثار وی هستم اگرچه عقیده دارم نوازنده هر سازی احتمال می رود عقیده داشته باشد که موتسارت بهترین قطعه را برای آن ساز نوشته است. چیزی که درباره آهنگسازی موتسارت برای من حیرت آور است؛ گویی قطعه را برای خوانندگی نوشته است، تمام آثار وی برای ویلن بسیار عالی تنظیم شده اند، محدودیتهای این ساز هیچ مانعی برای آهنگساز نداشته است.

به سراغ سوالات تکنیکی تر می روم؛ زگال ۷۹ پرسیده است: برای هنرجوی ویلن چه زمان مناسب یادگیری ویبرتو (vibrato) است؟ آیا باید تا یادگیری پوزسیون سوم صبر کند؟
نمی دانم!

در مورد خود شما چطور؟ چه زمان آموختن ویبرتو را آغاز کردید؟
درست به یاد نمی آورم… زمانی که ویبرتو را تمرین می کردم باید انگشتانم را می چرخاندم و از بازویم استفاده می کردم… اما برای من آسانتر بود تا تمرکزم را روی صدا بگذارم، به خود می گفتم می خواهم صدایش چنین باشد و سعی می کردم به آن هدف دست یابم. پس زمانی که احساس می کنید در صدایتان به ویبرتو نیاز دارید حتی پیش از زمانی که بدانید چگونه بین تنها حرکت کنید! چرا که نه!؟

اسکوآلمونگر گفته است: احساس می کنم به نقطه ای رسیده ام که از لحاظ فیزیکی برای من غیر قابل دسترسی بوده که چنین ویبرتوی غنی بسازم اما می بینم دیگر نوازندگان سرعت ویبرتوی باور نکردنی داشته اند و چگونه آن سرعت را در کنترل خود دارند همانند ایزاک پرلمن (Itzhak Perlman). من پیش از آن از مترونوم استفاده کرده بودم اما هر موقع تصمیم به سریعتر نواختن گرفته ام دست چپ من با سرعت بالا پیش نمی رود، همچنین از ویبرتوی دست استفاده می کردم آیا این کار از ویبرتوی بازو سخت تر است؟ استاد من همواره توصیه کرده زمانی باید ویبرتو را تمرین کنم که دستم استراحت کرده است در غیر این صورت ویبرتو متناوب نخواهد بود. آرزو دارم به آن سرعت و مهارت ویبرتو دست یابم و همچنین بتوانم آنرا کنترل کنم. آیا تمرین یا توصیه ای بدیم منظور دارید؟
من شخص مناسبی برای پاسخ دادن به این سوال نیستم. اگر شما به خود ضربه بزنید قدرت کنترل کردن شما از بین می رود. به یاد می آورم حدود بیست سالگی سعی داشتم روش ویبرتوی خود را تغییر دهم. من جواب این سوال را نمی دانم اما تنها توصیه من آن است که از تجربه کردن دست نکشید و از آنچه انجام می دهید لذت ببرید، تنش را حذف کنید، مطمئن هستم این گونه تاثیر خواهد داشت، ماهیچه ها قدرت آن را دارند.

از کلام دیگر همکار من: برای ویلنیست ۱۴ ساله که آرزو دارد مثل شما بنوازد چه مقدار تمرین روزانه را پیشنهاد می کنید؟ و چقدر زمان می برد تا بر گامها مسلط شود؟
وقتی من به آن سن بودم بسیار تنبل و بی برنامه بودم. هر چه بیشتر به نواختن خود مطمئن شوید بیشتر تشویق خواهد شد و بیشتر خواهید نواخت. برنامه ریزی لازم است اما قانون گذاری و فشار زیاد برای مقدار تمرین کمکی نخواهد کرد تنها از آن لذت ببرید.

در هنگام تمرین چگونه تمرکز می کنید؟
نه، می توان به موسیقی همانند یک تفریح نگاه کرد و نه همانند شستن ظرفها، چیزی که مجبور به انجام آن هستید. آنچه اهمیت دارد آن است که به آنچه می خواهید، دست یابید و خود را با تمام وجود و میل صرف آن کنید! می خواهید ویلنیست حرفه ای شوید؟ باید تمام سعی خود را بکنید.

پریسکیلا پرسیده است: به طور کل در رقابت بیشتر شرکت کنندگان عصبی هستند؛ چگونه آنان را راهنمایی می کنید که بر ترس و اضطرابشان فائق آیند؟
در حدود سنین ۲۱، ۲۲ برای من نیز بسیار پیش می آمد؛ سعی کردم با خود بیندیشم و از خود پرسیدم اگر پذیرفته نشوم بدترین اتفاق چه خواهد بود؟ جواب این است که نخواهم مرد…! پس دلیلی دیگر برای اضطراب نداشتم.

قبل از اجرای کنسرت معمولا چگونه آمادگی لازم را به دست می آورید؟
تمرین، سرحال بودن، خوردن غذا در زمانی معین و با آسودگی کامل، این یک عمل جراحی نیست نباید آن را بزرگ کرد!

و اشتباهات، بخشی از کار می باشند درست است؟ برای مثال اجرای همین اثر مندلسون که شما آنرا با فیلارمونیا تمرین کردید بسیار شتابان بود!
... -زیر لب طوری که رهبر دونانی (Dohnányi) نشنود- خیلی تند اجرا کردیم بله؟ یا حتی در ضبطهای قدیمی، اگرچه ضبط فوق العاده ترین اجراها را انجام داده اند اما به دلیل بالا نبودن تکنیک ضبط مشکلاتی در آلبومها وجود داشته…

... و اگر مشکل کوچکی وجود داشته باشد گوش شنوده خود آنرا جبران می کند! آنچه مهم است روح موجود در موسیقی است که قدرت دارد بر فضا حاکم شود. پس توصیه شما آن است که کمتر نگران باشیم.
بله، نگران نباشید شاد باشید.

در کلام آخر بهترین آرزوها را از طرف تمام عوامل اکسچنج سئوند برای شما دارم.
با سپاس از شما.