یادی از نويسنده و محقق نامدار کُرد دکتر عبيدالله ايوبيان که امسال در گذشت.

[behnam5555]

یادی از نويسنده و محقق نامدار کُرد دکتر عبيدالله ايوبيان که امسال در گذشت.

ملا سعید ابراهیمی - شادروان دکتر ایوبیان -


دکتر «سيد عبيدالله ايوبيان» شخصيت آشناي سياسي و ادبي در زمان جنگ جهاني دوم در سن 14 سالگي متن نمايش نامۀ (دايکي نيشتمان) «مادر وطن» را نوشت که درشهر مهاباد به روي صحنه آمد.
در اين نمايش مرحوم «عبيدالله نهري» رُل دايکي نيشتمان «مادر وطن» و دکتر «سيد عبيدالله ايوبيان» همراه با «سيروس حبيبي» نقش دو کودک مادر وطن را بازي مي کردند که اشعار اين اُپرا را استاد عبدالرحمن شرفکندي متخلص به «هژار» سروده بود.
شخصيت نامدار دکتر «سيد عبيدالله ايوبيان مرکزي» در نخستين روز «نوروز» سال 1307 هجري شمسي در خانواد­ه­اي بلند آوازه و اصيل در شهر مهاباد به دنيا آمد وي مقاطع تحصيلي ابتدايي و متوسطه را در آن شهر به پايان رسانيد.
وي اولين فردي بود که در سن نوجواني مدرسۀ «گلاويژ» را به منظور تحصيل و فراگيري زبان کُردي براي کودکان شهر مهاباد تأسيس نمود و با جان و دل خود را وقف اين حرکت نمود. در دوران جنگ دوم جهاني چون بسياري از افراد آن زمان روانه زندان گرديد و پس از آزادي از زندان به شهر تبريز رفت و در دانشگاه تبريز در رشته ادبيات به تحصيل ادامه داد.
پايان نامه و مدرک کارشناسي ارشد وي تحصيل «مم و زين» بود که وي اين بيت«داستان» کُردي را به دقت و به روشي علمي مورد بحث و بررسي و تحصيل قرار داده بود. دکتر «سيد عبيدالله ايوبيان» پس از اتمام تحصيل در کتابخانۀ دانشگاه تبريز مشغول بکار شد و مدتي زيادي در اين شهر بسر برد. وي ارزشمندترين و درخشان ترين دوران زندگي خود را در اين شهر گذراند. زيرا در اين مدت کتب و رسالات متنوعي را به زبان کُردي و فارسي به رشته تحرير درآورد ازاين آثار مي توان «کولکه زيرينه»، « هه ته ل و مه ته لي کوردي»، «ميري نه وروزي» و سلطان مشرق زمين صلاح الدين ايوبي را نام برد.
سال 1344 ساواک وي را ازتبريز به اصفهان تبعيد کرد که در آنجا هم به شدت تحت فشار بود. استاد در دهۀ 60 به کردستان عراق رفت و از آنجا به اروپا رفت ودر فرانسه اقامت نمود که در رشتۀ «تاريخ شناسي ماد» در دانشگاه آن کشور به تحصيل ادامه داد و در اوايل دهه 70 به ايران برگشت و در آن مدت هم به شدت تحت فشار ساواک قرار گرفت که اين امر باعث شد که استاد براي هميشه گوشه نشيني را اختيار نمايد. دکتر «سيد عبيدالله ايوبيان مرکزي» از آن دوره بعنوان سياه ترن دوران زندگي خود ياد مي کرد.
پس از انقلاب مردم ايران در سال 1358 به زادگاه خود در شهر مهاباد بازگشت و در همانجا به مطالعه، نويسندگي و جمع آوري موضوعات علمي و ادبي و تحقيقي مبادرت نمود که عناوين بعضي از آثار مهم او عبارتند از :
- «چريکه­ي خه­ج و سيامه­ند» که تاکنون 14 بار به چاپ رسيده است.
- «فه لسه فه ي ئنقلابي کوردي» .
- «چريکه­ي مم و زين» به دو زبان کوردي و فارسي در 277 صفحه در شهر تبرريز به چاپ رسيده است.
- «چريکه­ي خه­ج و سيامه­ند» که مقدمه آن تحقيقي است.
- «کوردينه پيکه وه بو پيشه وه» .
- «کوردي هونه ره».
- «رولي قارماني روژهه لات» سولتان سه لاحه دين ئه يووبي له برده م ميژودا در 183 صفحه در شهرتبريز به چاپ رسيده است.
- «پيشه واي به رژه وه نده سه لاحه دين ئه يووبي، سوهره وه ردي شيخ ئيشراق».
- « هه ياران» چريکه ي هه لو وکه وي.
- «نه­و روز نامه ي ئه يووبيان».
- «به ره و ئازادي».
- «سالنامه ي کوردي».
- باسيکي تويژينه وه ي زانستي سه باره ت به «زماني کوردي» که در سال 1343 در مجله کالج ادبيات وعلوم انساني اصفهان به چاپ رسيده است.
- «ئاواتي به ربه ره کاني نه ته وايه تي».
- اصلاح «ديواني وه فايي» که تاکنون به چاپ نرسيده است.
- «دايره تولمه عاريفي کوردي» که ناتمام مانده است.
- و ................ مقالات و موضوعات ديگر.
دکتر «سيدعبيدالله ايوبيان» در مدت سالهاي کار و تلاش و خدمتگزاري خويش دهها کتاب و مقاله و تحقيق ادبي ماهرانه چاپ و منتشر نمود.
يکي از ويژگي هاي مهم شخصيت او حفظ اصالت فرهنگ، زبان نوشتار و محاوره کُردي و موضوع ثابت او در امر سياست و نوع پوشش کُردي ويژه آن مرحوم بود.
مجلس ترحيم دکتر «سيدعبيدالله ايوبيان» به مدت 2 روز در خانقاي شمزينيان در شهر مهاباد برگزار شد و غروب روز جمعه با مشارکت تشکُل کردهاي مقيم تهران، و با حضور نماينده حکومت حريم کردستان درتهران، نويسندگان، روشنفکران، شاعران، هنرمندان، نمايندگان فراکسيون کُرد در دوره ششم پارلمان ايران، نمايندگان فعلي شهرهاي کُرد نشين در پارلمان ايران، اعضاي تشکل کردهاي مقيم تهران، پزشکان کُرد در تهران، دانشجويان کرد در دانشگاههاي تهران، تعداد چشمگيري کردهاي مقيم تهران و کردهاي شهرهاي ايران و همچنين خانواده آن مرحوم ياد نويسنده، زبان شناس، مورخ، فرهنگ شناس، و محقق نامدار کُرد (دکتر «سيدعبيدالله ايوبيان» )گرامي داشته شد.


منبع : هفته نامه کوشا